Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Osmanlı Dönemi

Tarihçi Tursun Bey'in yazdığına göre Sarayburnu fetih sırasında zeytinlikti. II. Mehmed önce Eski Saray'ı yaptırdı; daha sonra Sarayburnu'nda Akropol'ün bulunduğu yerde Saray-ı Cedid'i (Yeni Saray, Topkapı Sarayı) inşa ettirdi. Sarayı şehirden ayıran Sur-ı Sultani bu sırada inşa edildi. Marmara sahil surları da onarılarak zamanla üstlerine, önlerine ve gerilerine yazlık harem denilen köşkler yaptırıldı.

Sarayburnu ve çevresi 16. yy'dan itibaren Osmanlı sarayına ait yapılarla dolmaya başladı. 1584'te inşa edilen Sinan Paşa Köşkü(->) bu yapıların en önemlilerinden biriydi. İncili Köşk'ün 50 m kadar batısında bulunan eski bir Bizans ayazması Osmanlı döneminde de Hıristiyanların ziyaret ettiği bir yerdi. Kıyının Sirkeci sahilinde Yalı Köşkü(->) ve Sepetçiler Kasrı(->) ile başlayan bu yapılar Sarayburnu'na kadar kayıkhane, odun, kömür, erzak depolan ile devam ediyordu.

Burundaki en erken tarihli yapı Mermer Köşk'tür. 19. yy'a kadar ayakta kalmış ve burada daha sonra denizin kıyısında inşa edilen Topkapı Sahilsarayı bünyesine katılmıştır. Sarayburnu'nun hemen arkasında, III. Selim döneminde önem kazanan ve Hasbahçe olarak bilinen geniş bir alan bulunuyordu. Sarayburnu'ndan Marmara Denizi'ne doğru yine saraya ait köşk ve diğer yapılar sıralanmaktaydı.

Bugün de kullanılmakta olan Sarayburnu Rıhtımı'nın inşaatına 1884'te başlanmış; surları yararak Sarayburnu'ndan geçen ve böylece Sarayburnu'nun doğal ve mimari dokusunu büyük ölçüde ortadan kaldıran Sirkeci-Halkalı banliyö tren hattı ise

Sarayburnu'nun havadan görünümü.

Gürol Kara/ TETTVArşivi

1888'de açılmıştır. Bu hat Sarayburnu'nda bir tren köprüsünün altından geçirilmiş ve burnun deniz bağlantısı böyle sağlanmaya çalışılmıştı. Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında Şehremini Cemil Paşa (Topuzlu) döneminde (1912-1914, 1919-1920), Topkapı Sarayı'mn dış bahçesi halka açık bir parka dönüştürülerek günümüzdeki Gülhane Parkı(->) meydana getirilmiştir. Böylece yöre, Bizans dönemindeki gezinti yeri ve halka açık bahçe işlevini bir kez daha yüklenmiştir. Park içinde Bizans döneminden kalma bir sarnıç ve hemen parkın sahil sınırına yakın bir yerde Romalılardan kalma Gotlar Sütunu(->) bulunmaktadır.