Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SELÇUK HATUN TÜRBESİ

496

497

SELÇUK SULTAN CAMÖ

1912-1913 Balkan Savaşı sonrasında Rumeli'deki Osmanlı topraklarının kaybedilmesi neticesinde istanbul başta olmak üzere izmir, Samsun, Adana gibi şehirlere de Sabetaycı ailelerin göç ettiği bilinmektedir. Asıl toplu göç 1924'teki ahali mübadelesi ile gerçekleşmiştir. Ancak Selanik'teki hayatları İstanbul'da sekteye uğramış, aynı yıl Karakaşlar grubundan Rüştü Bey'in cemaat hakkında günlük gazetelere yaptığı açıklamalar hükümetin cemaat üzerinde baskılarına yol açmıştır. Yaşanılan korku, cemaat üyelerinin Selanik'ten getirdikleri önemli kaynakların bir kısmını yok etmelerine neden olmuştur.

Genellikle istanbul'un Bakırköy, Şişli, Nişantaşı gibi semtlerine yerleşen Selanikliler dini kurumlarını ve okullarını (halen de faaliyet göstermekte olan ancak bugün hiçbir dini niteliği kalmayan Şişli-Terakki ve Işık liseleriyle kısa bir süre faaliyet gösteren Feyz-i Ati Lisesi buna örnektir) bir süre daha korumuşlardır. Ancak Varlık Vergisi(->) ve 1950'de başlayan Demokrat Parti iktidarı ile döneminde dinci akımların güçlenmesi cemaatlerin asimilasyonunu hızlandırmıştır, istanbul'un ekonomik (tekstil, bankacılık, tütün ticareti) ve kültürel (basın, sinema, tiyatro gibi) yaşamında oldukça etkili olan ailelerin köken olarak Sabetaycı gruplardan geldikleri bilinmektedir. Özellikle basında Yalmanlar, sinemada ipekçiler, tekstilde Bezmenler buna örnek teşkil etmektedir.

İstanbul Üsküdar'da Karakaş ve Kapan-cılar gruplarına ait bir cemaat mezarlığı, her üç grubun da ancak pek az üyesi tarafından kullanılan dini mekânları (Khal veya ortaevi adı verilen) olduğu bilinmektedir.

Sabetaycılık bugün için dini fonksiyonlarını büyük ölçüde yitirmiştir, halen sadece küçük bir azınlık tarafından bu kurallar uygulanmaya çalışılmaktadır. Ancak Türkiye'nin ve istanbul'un sosyal yaşamında ve kurumlarında Sabetaycı kökenli kişilerin önemli roller üstlendiği de bir gerçektir.

İLGAZ ZORLU