Dinamik lingvistika. Dinamik lingvistika, asosan, tilni real mavjudligida, turlicha vazifalarni faol bajarishda, «taraqqiyotda», o`zgarishda tadqiq qi-ladi.
Statik lingvistika. Statik lingvkstika til taraqqiyotidagi to`liq sinxronlashgan muayyan bir davr-ni (bo`lakni) ajratadi va uni tasvirlaydi. Tilshunos-likning ushbu sohasi, dinamik lingvistikadan farqli, tildagi rivojlanish va o`zgarish jarayonidan mutlaqo chetlashgan, unga yaqinlashmagan holda tilning hozirgi — zamonaviy davri bilan bog‘liq ma‘lum bir «qotgan» qismini - holatini tekshiradi.
Atomistik lingvistika.Atomistik lingvistika diqqat-e‘tiborini har bir individual til birlik-larining taraqqiyotini, o`sishini alohida o`rganishga qaratadi.
Struktural lingvistika. Struktural lingvistika til sistemasidagi ichki munosabat va aloqalarni tad-qiq qiladi.
U til sistemasining struktural qatlamlari (fone-tik, leksik, morfologik, sintaktik sathlari) orasi-dagi o`zaro tabiiy, zaruriy bog‘liqliklarni, munosabat-larni o`rganadi.
Sinxronik lingvistika.Sinxronik lingvistika statik va struktural lingvistika bilan uzviy bog‘liq bo`lib, tilning ma‘lum bir davrdagi «qotgan», «turg‘un» holatini tasvirlashga xizmat qiladi.
Diaxronik lingvistika. Diaxronik lingvistik dinamik va atomistik lingvistika bilan uzviy bog‘lsh bo`lib, tilning taraqqiyot, til birliklarining esa ri vojlanish qonuniyatlari hamda natijalarini o`rganadi.
Intralingvistika (ichkilingvistika). Ichki ling vistika til birliklarining sistem aloqasini, muno-sabatini ekstralingvistik faktorlarga bog‘liq bo`lma-gan holda o`rganadi. Ichki
lingvistikaning tadqiqo^ manbai bo`lib fonologiya, leksikologiya va grammatikg hisoblanadi.
Ekstralingvistika (tashqi lingvistika).Tashqi lingvistika tilning taraqqiyoti va vazifasini ijti-moiy-siyosiy, ijtimoiy-tarixiy, etnik, jo`g‘rofiy kabi faktorlar bilan bog‘liq holda o`rganadi. SHunga ko`ra( ushbu lingvistika tilni ijtimoiy hodisa sifa-tida tekshiradi.
