Hukukun temel kavramlari

8.2.1.7. Topluluk Davası 
Topluluk  davası,  dernek,  sendika  ve  diğer  tüzel  kişilerin  statüleri  çerçevesinde, 
üyelerinin  veya  temsil  ettikleri  kesimlerin  çıkarlarını  korumak  için  kendi  adlarına  ancak 
ilgililerin haklarının saptanması veya hak ihlalinin ortadan kaldırılması ya da ihlalin önlenmesi 
amacıyla açılan davadır.  Bu davanın ayrıntılarına bakılacak olursa (Pekcanıtez vd. 2016: 197-
198): 

---

178 
 
Topluluk davası, tam anlamıyla yukarıda yer verilen dava çeşitlerine girmemektedir. Bu 
dava çeşidinde de,  yukarıda  yer verilen dava türlerine  göre dava açılmış olabilir. Ancak bir 
grubun, bir sınıfın, topluluğun çıkarını korumak amacıyla, o topluluk adına hareket edebilecek 
olanların dava açmaları ve açılan bu davanın sonucundan (eda, tespit gibi kararlar verilse de) 
temsil  edilen  grup  veya  topluluğun  yararlanması  söz  konusu  olmaktadır.  Bu  dava  Hukuk 
Muhakemeleri Kanunun 113. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir: “Dernekler ve diğer tüzel 
kişiler,  statüleri  çerçevesinde,  üyelerinin  veya  mensuplarının  yahut  temsil  ettikleri  kesimin 
menfaatlerini  korumak  için,  kendi  adlarına,  ilgililerin  haklarını  tespit  veya  hukuka  aykırı 
durumun giderilmesi yahut ilgililerin gelecekteki haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi 
için dava açabilir.”  
Günümüzde,  bazı  alanlarda  birçok  kişiyi  ilgilendiren  ortak  çıkarlar  söz  konusu 
olmaktadır.  Tüketici,  çevre,  iletişim  vb.  alanlarda  buna  sıkça  rastlanmaktadır.  Bu  çıkarlar 
zedelendiğinde de, ortak çıkar sahibi olan herkesin, ayrı ayrı dava açması, zor, gereksiz ve usul 
ekonomisine aykırıdır. Yasa koyucu bu düşüncelerle, bu dava türünü kabul etmiştir. Bu davaya 
grup  ve  sınıf  davası  da  denmektedir.  Bu  davanın  açılması  durumunda,  davanın  sonucunda, 
yalnızca dava açan dernek ya da topluluğu temsil eden tüzel kişi değil, o çıkara veya hakka 
sahip  olan  herkes  yararlanmaktadır.  Tüketicilere  zarar  veren  bir  ürünün  üretilmesinin, 
satılmasının  engellenmesi,  toplatılması  için  bir  tüketici  derneğinin  açtığı  dava  buna  örnek 
olarak verilebilir. 
Topluluk  davasında  verilen  kararın,  daha  sonra  bireysel  olarak  açılacak  davalarda 
kullanılması mümkündür.