Hukukun temel kavramlari

13.3. Uyuşmazlık Mahkemesi 
Bir  ülkede  birden  fazla  yargı  kolu  bulunduğu  takdirde  bunların  arasında  görev 
uyuşmazlıklarının ortaya çıkması kaçınılmazdır. Örneğin bir kişi, asliye hukuk mahkemesinde 
bir dava açar, asliye hukuk mahkemesi bu davayı kendi görev alanına girmediği gerekçesiyle 
reddeder. Bunun üzerine aynı kişi davayı idare mahkemesinde açar. İdare mahkemesi de bu 
davanın kendi görev alanına girmediği gerekçesiyle reddedebilir. İşte bu durumda ortaya görev 
uyuşmazlığı çıkar. Bu uyuşmazlık Türk hukuk sisteminde Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından 
çözümlenir (Gözler 2012: 353). Demek ki farklı yargı kolları arasında ortaya çıkan yargı yolu 
uyuşmazlıklarını  gidermek  amacıyla  oluşturulan  yargı  kolu  ise  uyuşmazlık  yargısıdır. 
Anayasaya göre, adlî, idarî yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin 
olarak  çözmekle  görevli  ve  yetkili  yüksek  yargı  mercii  Uyuşmazlık  Mahkemesidir.  Buna 
karşılık,  diğer  yargı  mercileriyle  Anayasa  Mahkemesi  arasındaki  görev  uyuşmazlıklarında, 
Uyuşmazlık Mahkemesi değil, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır (Anayasa, m. 158). 
Uyuşmazlık  Mahkemesi,  bir  başkanla  on  iki  asıl,  on  iki  yedek  üyeden  oluşur.  Uyuşmazlık 
Mahkemesi’nin başkanlığını, Anayasa Mahkemesinin kendi üyeleri arasından görevlendireceği 
bir üye yapar. 
Uyuşmazlık Mahkemesinin görev alanına giren uyuşmazlıklar, görev uyuşmazlığı ve 
hüküm uyuşmazlığı olarak ikiye ayrılır. Görev uyuşmazlığı da olumlu görev uyuşmazlığı ve 
olumsuz görev uyuşmazlığı olmak üzere ikiye ayrılır. Olumlu görev uyuşmazlığı, bir yargı kolu 
bir davanın kendi görev alanına girdiğine karar verir; diğer bir yargı koluysa bu davanın kendi 
görev alanına girdiğini ileri sürer. Diğer bir anlatımla ayrı yargı türlerindeki mahkemelerin aynı 
davada  kendilerini  görevli  saymaları  durumunda  ortaya  çıkan  uyuşmazlığa  olumlu  görev 

---

328 
 
uyuşmazlığı denir. Olumsuz görev uyuşmazlığında birden fazla yargı kolu da bir davanın kendi 
görev alanına girmediğine karar verir. Diğer bir anlatımla olumsuz görev uyuşmazlığı farklı 
yargı  kollarına mensup  mahkemelerin aynı  dava için verdikleri  görevsizlik kararları üzerine 
çıkan uyuşmazlıktır (Aybay vd. 2016: 249; Gözler 2012: 353-354). 
Uyuşmazlık  Mahkemesinin  görevlerinden  biri  de  hüküm  uyuşmazlığına  ilişkindir. 
Hüküm uyuşmazlığı, adli ve idari yargı yerleri tarafından görevle ilgili olmaksızın kesin olarak 
verilmiş veya kesinleşmiş aynı konuya ve aynı nedene ilişkin, taraflardan en az biri aynı olan 
ve  kararlar  arasında  çelişki  yüzünden  hakkın  yerine  getirilmesi  imkânsız  olan  durumlarda 
hüküm uyuşmazlığı yoluna gidilir (Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu, m. 24)