Hukukun temel kavramlari

1.5. Hukuk Sistemleri  
Dünyada başlıca dört hukuk sisteminin olduğu kabul edilmektedir. Bunlar, Kıta/Kara 
Avrupası hukuk sistemi (Roma-Germen), Anglosakson hukuk sistemi (Common Law), İslam 
hukuk sistemi ve sosyalist hukuk sistemidir. 
1.5.1. Kıta (Kara/Roma-Germen) Avrupası Hukuk Sistemi 
Genellikle  Kara  Avrupası  ülkelerinde  uygulanan  bu  sistem,  Roma  hukukuna 
dayanmaktadır.  Bu  sistemde,  Roma  hukukundaki  özel  hukuk–kamu  hukuku  ayrımı  esas 
alınmaktadır.  Yazılılık  esas  olduğundan  içtihat  hukuku,  yardımcı  kaynak  niteliğindedir. 
Cumhuriyetin ilanından sonra ülkemiz de bu hukuk sistemine dâhil olmuştur (Bilge 2007: 70).  
İngiltere bu sistemin dışında olduğundan bu sisteme Kara Avrupası veya Kıta Avrupası 
hukuk sistemi de denir. Bu sistem, diğer hukuk sistemlerine göre daha fazla ülkede etkili olmuş 
ve  kabul  görmüştür.  Örneğin  Türkiye,  Japonya,  Güney  Amerika  ülkeleri,  Güney  Afrika  bu 
hukuk sistemini benimsemiştir (Aybay vd. 2016: 79).  
 

---

15 
 
Kıta Avrupası Hukuk Sisteminin Özellikleri Şöyle Özetlenebilir (Gözler 2016: 135-136):  
a)Tedvin  (kodifiye)  edilmiştir.  Bu  hukuk,  yazısız  halde  bulunan  hukuk  kurallarının 
yazılı hale getirilmesiyle oluşmuştur,  
b)Bu  hukuk  sisteminde,  hukukun  biçimsel  kaynakları  olan  anayasa,  yasa,  tüzük, 
yönetmelik  gibi  kurallar  yazılıdır.  Buna  bağlı  olarak  da  örf  ve  âdet  hukuku,  hukukun 
tamamlayıcı kaynakları arasında yer alır,  
c)Anglosakson  hukukunun  tersine  içtihat,  hukukun  yardımcı  kaynağı  niteliğinde 
olduğundan, esas kaynak özelliği taşımaz,   
d)Özel hukuk-kamu hukuku ayrımı vardır. İleride ayrıntılı biçimde açıklandığı gibi Kıta 
Avrupası hukuk sisteminde, Roma hukukundan gelen, özel hukuk-kamu hukuku ayrımı vardır. 
Kamu  hukukunda  devlet  üstün  taraftır.  Özel  hukuk,  iki  veya  daha  fazla  özel  kişi  arasındaki 
ilişkileri düzenler. Bu kişiler eşit konumdadırlar ve kural olarak devlet bu ilişkiye karışmaz,  
e)Yargı ayrılığı vardır. Kara Avrupası hukuk sistemini uygulayan ülkelerde adli ve idari 
olmak üzere yargı ayrılığı sistemi vardır. İdari yargı, idari uyuşmazlıklara; adli yargı ise adli 
uyuşmazlıklara bakar.