Hukukun temel kavramlari

2.1.1.2. Tazminat  
Tazminat, kusurlu ve hukuka aykırı bir davranışla başkasına zarar veren kişiye, verdiği 
zararın  ödettirilmesidir  (Gözler  2016:  379).  Diğer  bir  tanımlamayla  tazminat,  bir  hukuk 
kuralına  veya  sözleşme  hükmüne  aykırı  davranarak  başkasına  zarar  veren  kişinin,  meydana 
getirdiği zararın karşılığıdır. Zarar verenin verdiği zararı karşılama yükümlülüğü vardır. Esas 
itibariyle  tazminatla,  hukuk  kuralına  aykırı  davranışın  doğurduğu  zarar  giderilmek  istenir. 
Böylece,  zarar  verici  davranıştan  önceki  durumun,  olanakların  elverdiği  ölçüde,  yeniden 
kurulması amaçlanır (Önen 1999: 17).  
Tazminat, özel hukukta geçerli olan ve diğer yaptırımlarla birlikte uygulanabilen bir 
yaptırım türüdür. Haksız fiilden, sözleşme hükümlerinin yerine getirilmemesinden doğan zarar 
maddi  olabileceği  gibi  manevi  de  olabilir.  Maddi  zarar,  kişinin  malvarlığında  kendi  isteği 
dışında  meydana  gelen  kayıp,  eksilmedir.  Bu  eksilmeyi  ortadan  kaldırmak  için  ödenen 
tazminata maddi tazminat denir. Maddi tazminat, bir kimsenin malvarlığında (mamelekinde) 
kendi iradesine aykırı olarak gerçekleşen eksilmenin ortadan kaldırılabilmesi için zarar veren 
kişi tarafından ifa edilmesi gereken edimdir (Cansel vd. 2015: 153). Bu tazminat, nakden tazmin 
ve aynen tazmin şeklinde olur. Nakden tazmin, malvarlığında uğranılan eksilmenin/azalmanın 
parayla  giderilmesidir.  Aynen tazmindeyse para ödenmemekte, mağdurun malvarlığı,  zarara 
uğramadan önceki hale getirilmektedir (Kalabalık 2018: 49). 
Manevi tazminat ise manevi zarara uğrayan kişiyi tatmin etmeye yarayan bir araçtır. 
Buradan,  manevi  tazminattan  söz  edildiğinde,  malvarlığında  bir  eksilmenin,  azalmanın 
olmadığı anlaşılmaktadır. Maddi zarar, malvarlığına ilişkin değerlerin ihlaliyle birlikte ortaya 
çıkarken,  manevi  zarar,  kişilik  hakkının  koruma  kapsamına  dâhil  olan  değerlerin  ihlalinden 
ortaya çıkan zarar olarak ifade edilebilir (Cansel vd. 2015: 153). Örneğin kişinin haysiyetinin, 
şerefinin incitilmesi, psikolojisinin bozulması. Yargıç, manevi tazminat olarak belli bir miktar 
paranın ödenmesine karar verebileceği gibi, onun yerine veya onunla birlikte başka bir giderime 
kadar verebilir (Kalabalık 2018: 49). 
Eğer yargı organı tarafından hüküm altına alınan tazminat, haksız fiile uğrayan kişiye 
veya sözleşmeye aykırı davranan kişiye zarar veren kişi tarafından kendiliğinden ödenmezse, 
bu zarar cebri icra yoluyla yerine getirilir (Önen 1999: 17).