Hukukun temel kavramlari

5.2.1.2. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri (Gözübüyük 2016: 109-110):  
Kamu  hukuku  alanında  en  önemli  tüzel  kişilik,  devlettir.  Her  türlü  kamu  hizmetinin 
devlet  tüzel  kişiliği  tarafından  yerine  getirilmesi  akla  gelebilir.  Böyle  bir  şey  mümkün 
olmadığından  merkezden  yönetim  ilkesinin  yanında,  yerinden  yönetim  ilkesi  de  ortaya 
çıkmıştır.  Bunun  sonucunda  devlet  kişiliğinden  başka,  özel  hukuk  tüzel  kişilerinden  farklı 
birtakım kamuya özgü tüzel kişiler ortaya çıkmıştır.  
Ülkemizde  kamu  hizmetleri,  esas  olarak,  başta  genel  yönetim  olmak  üzere,  yerel 
yönetim ve hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşları aracılığıyla yerine getirilmektedir. 
Bunlar, kamu hukuku ilkelerine göre kurulmuş ve kamuya özgü olan tüzel kişilerdir. Bunlara 
anayasada yer aldığı gibi kamu tüzel kişileri denir. Kamu tüzel kişileri, başta devlet olmak üzere 

---

108 
 
devletin ışında birer yerinden yönetim kuruluşu olan il özel idareleri, belediyeler, köyler; hizmet 
yerinden yönetim kuruluşu olan üniversiteler, TRT, KİT gibi kuruluşlardır. 
Anayasaya  göre  kamu  tüzel  kişileri  ancak  yasayla  veya  cumhurbaşkanlığı 
kararnamesiyle  kurulur  (Anayasa,  m.  123).  Kamu  tüzel  kişilerinin  tüzel  kişilikleriyle  ilgili 
kurallara, olağan olarak, kendi kuruluş yasalarında veya bir idari işlemle kurulmuş olanlarda, 
kuruluşlarını düzenleyen  mevzuatta  yer verilir. Bunların  tüzel  kişiliğe sahip  oldukları bazen 
anayasada (örneğin üniversiteler), bazen  yasada (TRT, Emekli Sandığı), bazen idari işlemde 
(belediyeler) yer almıştır. 
Kamu tüzel kişilerinin hak ve fiil ehliyetleri, özel hukuk tüzel kişilerinde olduğu gibi 
amaçlarıyla  sınırlıdır.  Genellikle  bir  kamu  kuruluşunun  amacı,  kuruluş  yasasında 
(cumhurbaşkanlığı  kararnamesinde)  yer  alır.  Bir  kamu  kuruluşunun  yetki  ve  görevleri  ve 
görevlerini yerine getirebilmesi için gereken yetkiler yine kuruluş yasasında (cumhurbaşkanlığı 
kararnamesinde) yer alır. Yasayla yetkili kılınmadıkları alanlarda kamu tüzel kişileri faaliyette 
bulunamaz.  Yine  kamu  tüzel  kişilerinin  fiil  ehliyetleri  yasalarında  belirtilmiştir.  Bu  yetkiler, 
organları (yönetim kurulu, belediye encümeni, belediye başkanı gibi) tarafından kullanılır.   
Bir yasayla veya cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan kamu tüzel kişilerinin sona 
ermesi, usulde paralellik/koşutluk ilkesinin bir gereği ve sonucu olarak yine aynı yollarla olur. 
Diğer  bir  anlatımla,  kamu  tüzel  kişilerinin  kişilikleri  ya  yasayla  veya  cumhurbaşkanlığı 
kararnamesiyle sona erer. Kamu tüzel kişilerinin özel hukuk tüzel kişileri gibi kendi kendilerini 
dağıtma (fesih) yetkileri olmadığı gibi mahkeme kararıyla da varlıkları sona erdirilemez.