Hukukun temel kavramlari
Hakların Kazanılmasında İyi Niyetin Rolü (Gözübüyük 2016: 199-
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 6.4. Hakların Kazanılmasında İyi Niyetin Rolü (Gözübüyük 2016: 199-
201) İyi niyet, içeriği olumsuz bir kavramdır. Bundan dolayı, bir hakkın edinilmesine engel olan bir eksikliği bilen veya bilmesi gereken kişi, iyi niyetli kabul edilmez. Buradan da anlaşıldığı gibi iyi niyet, kural olarak, insan zihninin belli bir durumunu göstermektedir. Bundan dolayı iyi niyete sübjektif/öznel iyi niyet de denir. Aslında iyi niyetin temelinde de, doğru ve dürüst davranma düşüncesi yatmaktadır. Kişi, bir hakkın elde edilmesine ilişkin 141 hukuksal engeli bilerek hakkı elde etmişse, doğru ve dürüst olarak davranmamıştır. Dolayısıyla da bu kişi dürüst değildir. İyi Niyetin Koşulları -Ortada hakkın edinilmesine engel bir hukuksal eksiklik bulunmalıdır. -Hakkın elde edilmesine engel hukuksal eksikliğin bilinmemesi gerekir. Hukuksal eksikliği bilerek, hakkı elde etmek isteyen kişi iyi niyetli değildir. Bir başka ifadeyle böyle bir kişi kötü niyetlidir. -Türk hukukunda, bir hukuksal eksikliği, kendisinden beklenen özen ve dikkati göstermediğinden dolayı bilemeyen kişi, iyi niyetli olarak kabul edilmez. Burada gösterilmesi istenen özen ve dikkat, ortalama bir insanın göstermesi gereken dikkat ve özendir. İyi niyetin etkisi. Yasa, kimi durumlarda ve özellikle kimi hakların edinilmesinde, iyi niyeti korumaktadır. Örneğin, bir kişiye emanet olarak bırakılan bir menkul malı, o kişiden iyi niyetle satın alan kişiyi hukuk korumaktadır. Bu örnekte, mülkiyet hakkını devreden kişinin devir yetkisine sahip olmadığını bilmeyen veya bilmesi gerekmeyen alıcı korunmaktadır. İyi niyetli kişiye karşı, Roma hukukundan beri geçerli olan “kimse sahip olduğu haktan fazlasını devredemez” ilkesi uygulanmamaktadır. Bununla birlikte hukuk, her zaman iyi niyetli kişileri korumamaktadır. Örneğin hukuksal işlem yapma fiil/ehliyetine sahip olmayan bir kişiyle hukuksal işlem yapmak isteyen ve hak elde etmeyi amaçlayan kişi, karşı tarafın ayırt etme gücüne sahip olmadığını bilmezse, hatta bilmesi gerekmese dahi yapılan hukuksal işlem geçersizdir. İyi niyetli olması sonucu etkilemez. Bu örnekte hukuk iyi niyetli kişiyi korumamaktadır. Buradan da anlaşılıyor ki ancak yasanın hükme bağladığı hallerde ve ölçüde iyi niyet korunur. İyi niyetin kanıtlanması. Bir kişinin iyi niyetini kanıtlamasını isteme, onu yükümlü tutma, genellikle, iyi niyetin koruyucu etkisini ortadan kaldırır. Bir kişinin, bir engeli bilmediğini ispat etmesi, çok zordur. Bundan dolayı iyi niyetin koruyucu etkisinden yararlanacak kişi, iyi niyetli olduğunu ispatlamak zorunda değildir. Yalnız, bu kişinin iyi niyetli olmadığı karşı tarafça ispatlanabilir. İyi niyetli olduğunu ileri süren kişi, gereken özeni ve dikkati göstermelidir. Dolayısıyla gereken özeni göstermeyen kişi, iyi niyetli olduğunu iddia edemez. Bu durumda, kötü niyetin olduğu varsayılacak ve bunu çürütme yükümlülüğü, iyi niyetli olduğunu ileri süren kişiye düşecektir. Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|