Hukukun temel kavramlari

8.3.1.7. Kuvvet Kullanma (İhkak-ı Hak) 
Kişinin  hakkını  bizzat  güç  kullanarak  koruması  Türk  Borçlar  Kanununda  öngörülen 
koşulların varlığı halinde hukuka uygun kabul edilmektedir (TBK, m. 64/3). Adı geçen yasaya 
göre, “Hakkını kendi gücüyle koruma durumunda kalan kişi, durum ve koşullara göre o sırada 
kolluk gücünün yardımını zamanında sağlayamayacak ise ve hakkının kayba uğramasını ya da 
kullanılmasının önemli ölçüde zorlaşmasını önleyecek başka bir yol da yoksa, verdiği zarardan 
sorumlu tutulamaz.” (TBK m. 64/3). 
Güç kullanmaya ilişkin diğer bir düzenleme de Türk Medeni Kanununda yer almaktadır. 
“Zilyet,  her  türlü  gasp  veya  saldırıyı  kuvvet  kullanarak  defedebilir.  Zilyet,  rızası  dışında 
kendisinden alınan şeyi taşınmazlarda el koyanı kovarak, taşınırlarda ise eylem sırasında veya 

---

182 
 
kaçarken  yakalananın  elinden  alarak  zilyetliğini  koruyabilir.  Ancak,  zilyet  durumun  haklı 
göstermediği derecede kuvvet kullanmaktan kaçınmak zorundadır.” (TMK, m. 981).  
Bu düzenlemelerden anlaşıldığına  göre kendi  hakkını korumak için güç  kullanmanın 
söz konusu olabilmesi için şu koşulların varlığı gereklidir (Kalabalık 2018: 266): 
-Bir hakkın kullanılması söz konusu olmalıdır. 
-Devletin yetkili organlarının zamanında müdahalesi olanaklı olmamalı. 
-Hakkın korunması için başka bir yol bulunmamalıdır. 
-Güç kullanımı dengeli olmalıdır.  
Bu koşulların bulunması durumunda kendi hakkını korumak için güç kullanan kişinin 
bu fiili hukuka uygun duruma gelir. Dolayısıyla ortaya çıkan zararın tazmini gerekmez. Kendi 
hakkını  korumak  için  güç  kullanmada  aşırıya  giden  kişi,  aşırılık  oranında  Türk  Borçlar 
Kanununa göre sorumlu olur (TBK, m. 49 vd.)