Hukukun temel kavramlari

9.1.3.2. Suç  
Suç, genel kabul gören bir tanıma göre, bir ceza hukuku yaptırımıyla karşılanan fiildir 
(Hakeri 2015: 107). Diğer bir anlatımla suç, yasaların cezalandırılmasını öngördüğü davranıştır 
(Aybay  vd.  2016:  208).  Daha  kuramsal  bir  tanıma  göre  ise  suç,  tipe  uygun,  hukuka  aykırı, 
kusurlu insan davranışıdır (Özbek vd. 2014: 138). 
Suçun Yasal Unsuru (Tipiklik) 
Tipiklik,  ceza  yasasının  temel  ilkelerinden  olan  yasallık  ilkesinin  bir  sonucudur.  Bir 
fiilin  suç  oluşturabilmesi  için  o  fiilin  işlenmeden  önce  bir  ceza  yasasında  suç  olarak 
tanımlanmış  olması  gerekir.  Böyle  olmadığı  takdirde  o  fili  suç  olarak  nitelendirebilmek 
mümkün  değildir  (Hakeri  2015:  115).  Tipiklik,  fiilin  cezalandırılabilmesi  için  bulunması 
gerekli özelliklerin tümüdür (Özbek vd. 2014: 139). 

---

217 
 
Bu husus, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde 
de yer almıştır. 
Fail 
Ceza hukukunda hukuka aykırı fiili işleyen kişiye fail denir. Suçun faili sadece gerçek 
kişiler olabilir. Diğer bir anlatımla tüzel kişiler suçun faili olamaz (Hakeri 2015: 118). Kural 
olarak suçlar herkes tarafından işlenebilir. Ancak kimi suçlar yalnızca belli kişiler tarafından 
işlenebilir ki bunlara özgü/mahsus suçlar denir (Özbek vd. 2014: 141). 
Mağdur 
Genel olarak suçun mağduru, suçla korunmak istenen hukuksal menfaatin sahibi olan 
gerçek ya da tüzel kişidir (Özbek vd. 2014: 141). 
Suçun Konusu 
Suçun konusu hareketin yöneldiği kişi ya da şeydir. İnsan öldürme suçunda mağdurla 
suçun konusu aynıdır. Ancak çoğu suçta suçun konusuyla mağdur birbirinden farklıdır. Örneğin 
hırsızlık  suçunda  suçun  konusu  çalınan  eşyayken,  mağduru  eşyası  çalınan  kimsedir  (Hakeri 
2015: 115-120). 
Tipikliğin Maddi Unsuru (Fiil) 
Bir  suçtan  söz  edebilmek  için  ceza  hukuku  anlamında  bir  fiilin  bulunması  gerekir. 
Bunun  için  de  öncelikle  bir  hareketin  ve  sonucun  olması  gerekir.  Sonucun  nedenin  de  bu 
hareket  olması  gerekir.  Diğer  bir  anlatımla  hareketle  sonuç  arasında  nedensellik  bağının 
bulunması gerekir. Tüm bu hususlar, tipikliğin maddi unsurunu meydana getirir (Hakeri 2015: 
124). 
Tipikliğin maddi unsuru denen şeyden söz edebilmek için ortada bir fiilin bulunması 
gerekir.  Böylece  dış  dünyada  bir  hareketle  belirmeyen,  bir  eylem  şeklinde  ortaya  çıkmayan, 
niyet, düşünce ne kadar kötü olursa ceza hukuku bunlarla ilgilenmez (Hakeri 2015: 125). 
Sonuç 
Tipe  uygun  eylemin  ikinci  alt  unsuru  sonuçtur.  Hareket,  insan  vücudu  tarafından 
meydana  getirilen  maddi  iştir.  Bu  hareketin  dış  dünyada  meydana  getirdiği  değişiklik  ise 
sonuçtur Özbek vd. 2014: 153). Diğer bir anlatımla sonuç, kendisine hukuken kıymet ve önem 
tanınan,  yapılmak  (icrai)  ya  da  engel  olunmamak  (ihmali)  suretiyle  oluşan  dış  dünyadaki 
değişikliktir.  Dolayısıyla  ceza  hukukunda  sonuç,  suç  tipinde  belirtilmiş  olan  ve  gerçekleşen 
somut bir unsurdur. Hukuku ilgilendiren sonuç, suç tipinde belirtilmiş olan sonuçtur (Hakeri 
2015: 147). Buradan da anlaşıldığı gibi hukuk, insan davranışlarına bağlı tüm sonuçlarla değil 
yalnızca hukuksal önemi olan sonuçlarla ilgilenir. Yasa, kişinin eylemi sonucu doğan bir zarar 
veya  tehlike  dolayısıyla  ceza  yaptırımı  öngörüyorsa  ortada  hukuken  önemli  olan  bir  sonuç 
vardır. Aksi durumda yoktur (Soyaslan 2016: 238).  

---

218 
 
Tipikliğin Manevi Unsuru 
Bir kimsenin yasada tipik olarak belirtilmiş bir fiili gerçekleştirmesi, bu fiille ilgili bir 
hukuka  uygunluk  nedeninin  bulunmaması,  o  kimsenin  cezalandırılması  için  yeterli  olmaz. 
Bunun  yanında  aranması  gereken  husus,  failin  fiiliyle  arasındaki  manevi  bağlantıdır.  Bu 
bağlantı bulunmadığı takdirde fail cezalandırılmaz (Hakeri 2015: 172). 
Bir eylemin bir kimse tarafından bilerek ve isteyerek ancak en azından bilerek işlenmesi 
gerekir. Diğer bir anlatımla suçun manevi unsuruyla ifade edilmek istenen şey, failin işlediği 
fiilin ona yüklenebilmesi, failin fiilinden manen sorumlu tutulabilmesidir. 
Tipikliğin  manevi  unsuruna  suçun  öznel/sübjektif  nitelikteki  unsurları  da  denir.  Bu 
anlamda suçun sübjektif unsurlarını kast ve suçun özel bir görünüş biçimi olarak taksir meydana 
getirir (Özbek vd. 2014: 174). 
Yürürlükteki Ceza Kanunu da bu ilkeleri kabul etmiştir. Failin kasıt veya taksiri yoksa 
fail cezalandırılamaz. Ayrıca verilecek  ceza da  kasıt  veya taksirin bulunmasına göre değişir 
(Hakeri 2015: 173).