Hukukun temel kavramlari

12.1.5. Deniz Ticareti Hukuku 
Deniz ticaret hukuku, ticari gemilerin denizde seyrüseferlerle bireyler arasında ortaya 
çıkan hukuksal ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Deniz ticareti hukukunun başlıca inceleme 
konuları  şunlardır:  Gemi,  bayrak,  gemi  sicili,  gemi  mülkiyeti,  gemi  ipoteği,  gemi  alacaklısı 
hakkı, donatan, donatma iştiraki, kaptan, gemi adamları, navlun, yolcu, taşıma, denizaşırı satışı 
vb.  (Gözler  2016:  88).  Bu  konular  Türk  Ticaret  Kanunun  931  ile  1400.  maddeleri  arasında 
düzenlenmiştir.  
Türk Ticaret Kanununa göre “Tahsis edildiği amaç, suda hareket etmesini gerektiren, 
yüzme özelliği bulunan ve pek küçük olmayan her araç, kendiliğinden hareket etmesi imkânı 
bulunmasa da, bu Kanun bakımından gemi sayılır.” (m. 931). Deniz ticareti hukuku, yalnızca 
ticaret gemilerine ilişkin hususlarla ilgili bir hukuk dalıdır. “Suda ekonomik menfaat sağlama 
amacına tahsis edilen veya fiilen böyle bir amaç için kullanılan her gemi, kimin tarafından ve 
kimin adına veya hesabına kullanılırsa kullanılsın ticaret gemisi sayılır.” (TTK, m. 931). 
Gemisini  deniz  ticaretinde  kullanan  kişiye  donatan  denir.  Donatan,  gerçek  kişi  veya 
tüzelkişi olabilir.  
Donatma  iştiraki,  birden  fazla  kişinin  paylı  mülkiyet  (müşterek  mülkiyet)  şeklinde 
malik  oldukları  bir  gemiyi,  maddi  menfaat  elde  etmek  amacıyla  yaptıkları  bir  sözleşme 
çerçevesinde,  hepsi  adına  ve  hesabına  suda  kullanmaları  durumunda  ortaya  çıkan  bir  ticari 
işletmedir. Tek başına bir geminin sahibi veya işletme hakkına sahip olan ticaret şirketleri veya 
diğer tüzel kişiler için donatma iştirakine ilişkin düzenlemeler uygulanmaz (TTK, m. 1064). 
Kaptan,  gemiyi  sevk  ve  idare  eden  kişidir.  Kaptan,  tüm  iş  ve  işlemlerinde  özellikle 
yerine getirilmesi kendi yükümlülüğünde olan sözleşmelerin yerine getirilmesinde tedbirli bir 
biçimde davranmak zorundadır (TTK, m.  1088).  Donatan tarafından  atanan kaptan, kusurlu 

---

299 
 
davranışlarıyla  verdiği  zararlardan,  yasada  yer  alan  görevlerini  yerine  getirmemesinden 
doğacak  zararlardan  herkese  karşı  sorumludur.  Kaptan  aynı  zamanda  geminin  sevk  ve 
idaresinden sorumludur.  Kaptan, donatanın emir ve talimatlarına uymak zorundadır. Kaptan, 
gemide  bir  suç  işlenmesi,  kaçma,  delilleri  yok  etme  veya  kanıt  toplamaya  engel  olma  gibi 
durumlarda sanığı tutuklama yetkisine sahiptir (Bozkurt 2012: 154).