Hukukun temel kavramlari

3.1.1.2.Uluslararası Antlaşmalar (Pulaşlı/Korkut 2017: 33): 
Uluslararası antlaşma, “uluslararası hukukun kendilerine bu alanda yetki tanıdığı kişiler 
arasında, uluslararası hukuka uygun bir biçimde, hak ve yükümlülükler doğuran, değiştiren ya 
da sona erdiren yazılı irade uyuşmasıdır.” (Pazarcı 1997 (I):  103). Bu tanımdan da anlaşıldığı 
gibi  uluslararası  antlaşmalar,  iki  veya  daha  fazla  devlet  yahut  uluslararası  kuruluş  arasında 
yapılır. 
-Anayasaya  göre,  usulüne  göre  yürürlüğe  girmiş  olan  uluslararası  antlaşmalar  yasa 
niteliğindedir (m. 90, 5).  
-Uluslararası  antlaşmalar  hakkında  anayasaya  aykırı  olduğu  iddiasıyla  Anayasa 
Mahkemesinde dava açılamaz,  
-Usulüne  göre  yürürlüğe  konulmuş  temel  hak  ve  özgürlüklere  ilişkin  uluslararası 
antlaşmalarla  yasaların  aynı  konuda  farklı  düzenlemeler  içermesi  nedeniyle  çıkabilecek 
uyuşmazlıklarda uluslararası antlaşma düzenlemeleri esas alınır. 
Anayasamıza  göre  uluslararası  antlaşmalar,  onaylanmaları  ve  yürürlüğe  girmeleri 
açısından farklılık göstermektedir. 
-Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanması gereken antlaşmalar: 
-Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve uluslararası kuruluşlarla yapılacak 
antlaşmalar (Anayasa, m. 90/1). 
-Yasalarda değişiklik getiren her türlü antlaşmalar. 
-Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulması gereken uluslararası antlaşmalar. 
İktisadi, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan antlaşmalar, maliyeye 
bir  yük  getirmemek,  kişi  hallerine  ve  Türk  vatandaşlarının  yabancı  ülkelerdeki  mülkiyet 
haklarına dokunmamak koşuluyla,  yayımlanma yoluyla  yürürlüğe konabilir.  Bu antlaşmalar, 
yayımlarından başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulur. 
-Türkiye  Büyük  Millet  Meclisi  tarafından  onaylanması  gerekmeyen  antlaşmalar. 
Uluslararası  bir  antlaşmaya  dayanan  uygulama  antlaşmalarıyla  yasanın  verdiği  yetkiye 
dayanılarak  yapılan  iktisadi,  ticari,  teknik  veya  idari  antlaşmaların  Türkiye  Büyük  Millet 
Meclisi  tarafından  uygun  bulunması  zorunluğu  yoktur.  Fakat  bu  antlaşmaların  yürürlüğe 
girmesi için yayımlanması gerekir. 
Uluslararası antlaşmaların anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde iptal 
davası açılamaz. Uluslararası antlaşmalara, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi 
Haklara İlişkin Sözleşme, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Sözleşme örnek olarak 
verilebilir.  

---

53 
 
Yukarıda da yer verildiği gibi uluslararası antlaşmalar yasa hükmündedir. Ancak temel 
hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalarla yasaların aynı konuda farklı düzenlemeler 
içermesi halinde uluslararası antlaşma hükümleri esas alınacaktır (Anayasa, m. 90/5). Buradan, 
temel  hak  ve  özgürlükler  konusundaki  uluslararası  antlaşma  hükümlerinin  yasalara  üstün 
olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.