Hz. MevlâNÂ'nin hayati 2 1- babasının Ölümüne Kadar Olan Dönem (1207-1231) 3

İtalya

Angelo Giuseppe Roncalli asıl adıyla 1935-1944 yılları arasında Türkiye'de Vatikan'ın gayr-i resmi apostolik temsilci­si ve Latin Katolik Cemaati'nin ruhani önderi sıfatıyla bulunan, 1958-1963 yılları arasında papalık yapan, 3 Eylül 2000 tari­hinde Vatikan tarafından Aziz ilan edilen, Müslümanlar ile di­yalogu başlatan, Türklerin Avrupa İle yakınlaşmasını isteyen bir din adamı olarak tanınan Papa XXIII. Jean Roncalli (ö. 1963), 1958 yılında Konya'ya şu mesajı göndermiştir:

"Bütün Katolik âlemi nâmına Mevlâna Hazretlerinin huzu­runda huşu ile eğilirim. ³³⁹

Bir not:

İtalya'da semâ gösterisi ilk kez 1973'te düzenlenmiştir.

Roma Üniversitesi Edebiyat ve Felsefe Fakültesi Dekanı, Türkolog Ord. Prof. Dr. Anna Masala (d.1934, İtalya), yeni dünya görüşünü ve insanlık ruhunu Mevlânâ'ya borçlu oldu­ğunu belirtmekte ³⁴⁰ ve 2000 yılında Ankara'da düzenlenen uluslararası Mevlânâ Bilgi Şöleni'nde sunduğu "Hasret" adlı tebliğinde şöyle demektedir: "Batı maddeyi keşfetti. Siz Doğu insanları mânânın ve insanın keşfinden yana oldunuz. Batı maddenin esiri oldu. İlk öğrenci hareketlerinin, refah seviyesi yüksek İsveç'te başlaması dikkat çekicidir. İonesco'nun piye­sinde bütün sahne madde ile dolar. Maddeye esir olan Batı in­sanı, bir gün bu değerleri sizin elinizden alacak. ³⁴¹

Afgan asıllı İtalyan Prof. Dr. Gabriel Mandel Khan... Milano üniversitesi'nde öğretim üyesi... Psikolog, ressam... Ve Mila­no'daki Halvetî-Cerrâhî dergahı şeyhi!... İtalya'da yedi şehirde merkezi olan tarikatın içinde profesörlerden ressamlara, dok­torlardan kimyagerlere, yazarlardan itfaiyecilere kadar birçok farklı meslekten üye bulunuyor.

Gabriel Mandel Khan'a göre İtalyanların İslâmiyet'le ilgi­lenme sebepleri tasavvuf. Tasavvuf İtalyanları cezbediyor. İtal­ya'da insanların çoğu maddeye dalmış, ruhları ise açlık çeki­yor. Bunu doyurmak için keşişlerin yolundan da gidemiyorlar. Çünkü keşiş kısmında ruha yönelmenin bedeli çok ağır. Ev­lenmekten kaçınmaları ve dünyadan el etek çekmeleri gereki­yor. Haibuki İslâm dininde, dünya terk edilmeden, insan mâ­nâ âleminde rahatlıkla terakkiyat yapılabiliyor. ³⁴²

Gabriel Mandel Khan'ın grubuna, 11 Eylül'den sonra İtal-ya'daki kiliseler, "Bize dininizi anlatın." teklifi yapar. Daveti geri çevirmeyen İtalyan Müslümanlar, kilise kilise dolaşarak Mevlânâ'nın fikirlerinden yola çıkarak İslam'ı anlatırlar. Mevlânâ felsefesini içselleştiren İtalyan sufiler vasıtası ile birçok İtal­yan, İslam düşmanlığından vazgeçtiği gibi, pek çoğu da Müs­lüman olur. Grubun üyeleri, her hafta bir araya geliyor ve Mevlevihanelerinde sema yapıyor.

Mevlânâ hakkında; "Mevlânâ CeSaleddin-i Rûmî, manevî değerlere susamış kişilerin beklentilerine cevap verecek bir kaynaktır." diyen Gabriel Mandel Khan'ın Mevlânâ ile tanış­ması yaklaşık 30 yıl öncesine dayanıyor. Daha önce Nakşi­bendi olan Mande!, Türkiye'de Halveti-Cerrahi Şeyhi Mustafa Özak'la tanıştıktan sonra Mevleviliğe geçer. Paris'teki Nakşi­bendi Şeyhi Muhammed Ebu Bekir'e telefon ederek izin alır. İtalyanlar, Mevlânâ'yı bu cemaatin yanı sıra, Konya'da düzen­lenen uluslararası Mevlânâ sempozyumuyla tanımaya başlar. Fransız olan Prof. Eva de Vitray Meyerovitch'in (Havva Ha­nım) Mevlânâ hakkında yazdığı Fransızca kitap da İtalya'da büyük ilgi uyandırır.

Mevlânâ hakkında İtalyanca kitap bulunmazken, daha ön­celeri Kur'ân-ı Kerim'i çeviren Gabriel Mandel, Mesnevi'yi de İtalyanca'ya çevirdi. Mesnevi'nin İtalya'da büyük ilgi uyandıra­cağını söyleyen Mandel, manevi duygulara susamış İtalyanların bunu Mevlânâ'da bulduklarını dile getiriyor: "Batıdaki insanlar Mevlânâ'yı örnek alıyor. Meviânâ'nın manevi dünyası çok temiz ve berraktır. Onun manevi dünyası İtalyanları etkisi altına alıyor ve sanata düşkün olan İtalyanların eserlerine yansıyor. ³⁴³

Mesnevi'nin İtalyanca çevirisi, 2005 yılında Konya Büyük-şehir Belediyesi tarafından yayımlandı.

Dünyaca ünlü İtalyan müzisyen ve yönetmen Franco Battiato (d.1945), Mevlana'dan ve Konya'da izlediği semadan et­kilenerek 1987'de İtaiya-Parma'da Genesi adıyla klasik bir opera sahneye koymuştur. Bu operada Mevlana'ya yazılan şu şiirler, solistler ve koro tarafından seslendirilmiştir;

Sen peygamberler bahçesinin gül ağacı, sümbülü

Sen saf, seçilmiş, muhteşem ve yüce

Sen kalplerin hâkimi Cenâb-ı Hakk'ın dostu.

Mevlânâ, hakikatin dostu, sultânım. Cihanın en mükemmel, en asil varlığı, dostu. Hazreti Mevlânâ hakikatin dostu Sen Cenab-ı Hakk'ın sevdiği Yaratan'ın eşi olmayan peygamberi Dostun, sultanım.

Cihanın en mükemmel, en asil varlığı Dostu sen Cenâb-ı Hakk'ın sevdiği. ³⁴⁴

Polonya

ünlü Polonyalı bestekâr Karol Szymanowsky (Ö.1937) de Mevlânâ ile tanışmış; 1922 yılında, Meviânâ'nın bir gazelini "Gecenin Şarkısı" adıyla senfoni olarak {III. Senfoni; Mevlânâ Senfonisi diye de bilinir) bestelemiştir. İlk kez aynı yıl Boston Senfoni Orkestrası'yla seslendirilen korolu senfoni, dünyanın sayılı ülkelerinde orkestraların repertuarlarına girmiştir ³⁴⁵ Szymanowsky tarafından bestelenen bu gazelin tercümesi şöyledir: ³⁴⁶

Konuğuz sana ey dost, gel uyuma bu gece

Hastayız can evinden, kal bizimle bu gece

Bu gece çözülsün su; bu gece haram uyku

Kaldır perdeyi gözden, bu gece gerçeği bul

Bu gece gökyüzünde dolaşan bir gezegen gibisin sen

Dön çevresinde aşkın, pervane ol sen

Bu gece çözülsün sır, bu gece şilinsin karanlıklar

Tanrım! Nurunla aydınlansın hep içimiz, ışıkla dolsun bu gece

Konuğuz sana ey dost bu gece

Şu anda herkes uykuda, beklediğim yalnızlık

Ey yüce Tanrım! Benimle ol bu gece

Ne mutluluk Tanrım, bu gece seninle ben

Daha sokul bu gece, uyuma ey dost bu gece

Sabah, uzun gecemiz, yıldızların gündüzü

Yüzünden nur saçılır, ışık ışık bu gece

Gezegenler çevrende dolaşırken uzayı

uyuma ey dost bu gece

Karanlıklar dolaşırken uzayı bu gece

Nurunla hep aydınlansın, içimiz ışık olsun bu gece Sözsüz konuşmadayım

Dilsiz oldum bu gece.