I. A. Karimov O`zbekiston Respublikasining "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" dagi yetakchi vazifalaridan biri ta`lim-tarbiya sifatini ko`tarish, ta`lim mazmunini yangilash, yosh avlodni aqliy intellektual taraqqi

Darsning mavzusi. Shaxs va narsani bildirgan so'zlar

Darsning maqsadi . O'quvchilarga shaxs va narsa bildirgan so'zlar haqida
bilim berish, o'z fikrlarini aniq, to'g'ri va ifodali bayon etishga 
o'rgatish.husnixat bilan yozish ko'nikmalarini shakllantirish

Dars turi. Yangi bilim beruvchi dars.

Dars jihozi. Kartochkalar, testlar, rangli rasmlar

Modulning didaktik maqsadi.O'quvchilarning kichik guruhlarda
hamkorlikda mustaqil ishlash, so'zlarni ma'nosiga ko'ra farqlash va guruhlash 
ko'nikmalarini shakllantirish shaxs va narsani bildirgan so'zlarning to'g'ri talaffuzi
va imlosini o'zlashtirishlarini ta'minlash. 


Modul namunasi
№
O'quvchilar o'zlashtirishi lozim bo'lgan

o'quv materialiga oid topshiriqlar

Topshiriqlarni 
bajarishlari
uchun ko'rsatmalar
Baho

---

46
1-

O'FE
Maqsad.O'quvchilaming so'z ma'nolari

haqidagi tushunchalarini aniqlash, Yangi
mavzuni o'rganishga qiziqish uyg'otish
Metod.Mustaqil ish, Savol-topshiriqlar.
1.Uyda tuzib kelgan matningizni o'qing.
So'roqlar o'miga qanday ma'nodagi so'zlarni
qo'ydingiz? 
2.0smondagi sayyoralar nomini yozing.
Namuna. Quyosh,... 
3. Quyidagi so'zlarni jadvalga guruhlab
joylang. Er, dehqon, chumoli, o'rmaladi, tindi, 
yomg'ir, chopdi.
Bajarish yo'lini
oldin bilib oling.
O'qituvchi o'rida 
tushuntirib
beradi

| Kim? Nima? | Nima qiidi?| 

4. Yuqoridagi so'zlar ishtirokida gaplar
fuzing. 90-mashqni ichingizda o'qing Savol-
topshiriqlami kichik guruhlarga bo'linib
bajaring. Topshiriqlaming javobini aniq qilib
ayting.

2-
O'FE

Maqsad.Shaxs bildirgan so'zlar haqida
bilim hosil qilish. 
Metod. Muammoli yarim izlanishli.
Topshiriq. 
1.
She'rni ifodali o'qing. 

2.
She'r matnidagi kishilarning

ismini daftaringizga yozing.
3.

Shu so'zlarga qanday so'roq

beriladi o'ylang, ular nimani bildiryapti? 
4.
Ulug' so'zini qaysi so'zlar bilan

almashtirish mumkin?

5.

Sig'ingan, qo'msab so'zlarining

ma'nosini Izohlashga harakat qiling. 
91-mashq matnini ifodali o'qishga
tayyorlaning. 
So'zlarni husnixat
bilan yozing. 
3-

Maqsad. Narsani bildirgan so'zlar haqida

---

47
O'FE 

bilim hosi! qilish.

Metod. Muammoli yarim izlanishli

metod.

Topshiriq: 

1. 92-mashq shartini tushuntirib bering.

2. 92-mashqdan ajratib ko'rsatilgan
so'zlarga oid so'zlami

aniqlab, jadvalga joylang: 

Qush.gul, sabzavot

3. Qush nomlariga so'roq Bering.

O'ylang, ularni nimani

bildiryapti? 

4. Gul nomlariga so'roq bering. O'ylang,
ular nimani bildiryapti? 

5. Sabzavot nomlariga so'roq bering.

Ular nimani bildiryapti? 

92-mashqdagi so'zlami iciiingizda

o'qing.

4-

0'FE
Maqsad. O'quvchilami o'rganganlari
asosida bilimlarini
To'rtburchak 

umumlashtirish va xulosalashga

o'rgatish.

ichida berilgan 

Metod. Suhbat. 

Xulosalami

Savollar.

o'qing.

Siz yozgan va o'qigan so'zlar qanday

so'roqlarga javob bo'ladi?

Savollami 

«Kim?» so'rog'iga javob bo'lgan so'zlar

nimani bildiradi?

diqqat bilan 

«Nima?» so'rog'iga javob bo'lgan so'zlar

nimani bildiradi?

tinglang. 

Demak.so'zlar nimalarga nom bo'lar 

ekan?
Savollarga 

qisqa va aniq

javob bering 

---

48

Maqsad. O'quvchilami shaxs va narsani
bildirgan so'zlar 
92- mashq
5- 

O'FE
bo'yicha olgan bilimlarini

mustahkamlash.
Shartini 

Metod. Topshiriq.Suhbat va mustaqil ish

metodi.
Ichingizda 

1.92- mashq shartini tushuntirib bering. 

o'qing.

2. She'rni ifodali o'qing.
She'rni ifodali 

3.Ajratib ko'rsatilgan so'zlarga so'roq

bering. Ular nimani

qilib o'qishga 

bildiryapti? 

tayyolaning.

4. Mitti, oshiyon so'zlariga ma'nodosh

so'z toping. 
Kim ko'p qush

5. Talimiy o'yin .

va gul nomini 

1) qushlar va gullami ikki guruhga

ajrating;

bilishini hisobga 

2) qush rasmini qo'lingizga olib , uning 

nomini ayting;

olib boring va 

3) gul rasmini qo'lingizga olib, uning

nomini ayting.

uni qanday 

6. Test echish. 

rag'batlantirish

- Shaxs nomlari berilgan qatorni

belgilang. 
kerak deb

A. Mirzo Bobur

o'ylaysiz? 

B.qushcha 

- Narsani bildirgan so'zlar hatorini
belgilang. 

A. Tuma

B. AmirTemur 

O'quvchilarga dasrni tashkil etishdan oldin modul darsi yuzasidan quyidagi 

kabi ko'rsatmalar berildi:

---

49
Mazkur modul birinchi va ikkinchi guruh uchun ham tavsiya etiladi. Dars 

topshiriqlaridan o'quvchilarning saviyasiga, bilimlarni o'zlashtira olish darajasiga

qarab foydalaniladi. Ayrim topshiriqlar hobiliyatli o'quvchilarga berilishi mumkin. 
Birinchi sinfdan o'quvchilar modul usulida mustaqil ishlashga o'rgatib
borilsa, keyingi sinflarda ham shu kabi darslarni tashkil etish osonlashadi, chunki 
o'quvchilarda bu haqida ko'nikmalar hosil bo'lib boradi. O'qituvchi dars davomida
dam olish daqiqalari uyushtirishi lozim. 
Ta'limiy o'yin uyushtirilganda ikkala guruhdan ikkitadan o'quvchi chiqib,
qush va gul rasmlarini istagancha oladi va guruhi bilan maslahatlashib, ularning 
nomlarini aytadi.
Testlar o'quvchilarning imkoniyatiga qarab ko'paytirilishi yoki 
murakkablashtirilishi mumkin.Test har bir o'quvchi uchun alohida tayyolansa,
maqsadga muvofiq bo'ladi. 
2-sinfda so`zlar ma’nolariga ko`ra kim?, nima? qanday?, nima qildi?
So`rog`iga javob bo`lgan so`zlar guruhiga ajratilib o`rgatiladi. Bular keyinchalik 
o`rganiladigan ot, sifat, fe’l so`z turkumini o`rganishga o`quvchilarni tayyorlaydi.
2-sinfda shu mavzular o`rganilgach so`z ma’nolari bo`yicha 
umumlashturuvchi dars o`tkaziladi.
Ona tilidan o’tkaziladigan umumlashtiruvchi dars o’quvchilar bilimini 
bir tizimga solish, o’rganilganlarni takrorlab umumlashtirish maqsadiga xizmat
qiladi. Boshlang`ich sinflarda umumlashtiruvchi dars odatda ona tili dasturidagi u 
yoki bu muhim mavzu yuzasidan o’tkaziladi. Umumlashtiruvchi dars dasturning
butun bir bo’limini yakunlashga xizmat qilishi ham mumkin. 
2-sinfda
so`z

ma’nolari bo`limi o`rganilgach shu asosda

umumlashtiruvchi dars tashkil qilinadi. Bu darslar bolalar tasavvuri va 

tushunchalarini kengaytirishga yordam beradi, bunday darslarda o’quvchilar

egallagan bilimlarning sinf va maktab jamoasi hayotida, har bir o’quvchi hayotida 
qanday ahamiyatga ega ekanini tushunadilar. Bu darsda o’qituvchi bolalar bilimini
boyitadigan mavzuga oid qo’shimcha materiallar ham berishi mumkin. Shuning 

---

50
uchun umumlashtiruvchi bu darsda modulli texnologiyadan foydalanish zarur. 

Ushbu dars namunasini keltirib o`tamiz.