I bob. Adabiyotlar sharhi

2.3. Erituvchilarning plyonka hosil qilish xususiyatlarini o’rganish

Melamin-furfurol, mochevina-formaldegid smolalarini P-651 kompzitsion erituvchi (120-122⁰C da uglevodor gazi kondensati va butanol 90:10% li eritmasi) dan foydalangan holda, yuqori darajada sifatli lak va emal olinadi.

Uglevodorodlarning 120-220⁰C dagi gaz kondensatsiyasidagi fraksiyasi (PK-LKM) ham erituvchi sifatida ishlatiladi.
Olingan smolalar asosan n-butanol bilan modifikatsiyalanadi. Bunda ularning mustahkamligi oshadi, organik erituvchilarda yaxshi eriydi.
Smolalarni poliefirlar, o’simlik yog’lari, quyi molekulyar spirtlar bilan modifikatsiyalash natijasida plastmassalar, aminoplastlar olish mumkin.
Agar smolalar quyi molekulyar erituvchilar (metil, etil spirtlari) yordamida modifikatsiyalansa, suvda eriydigan (K-411-02SB) smolalar hosil bo’ladi.
Shurtan gazni qayta ishlash shuba korxonasida gaz kondensatlarini 120-270⁰C da fraksiyalab, kompozitsion erituvchilar aralashmasi olinadi. Bu aralashma tarkibidan ajratib olinadigan p-651 va Gkt-91 kompozitsion erituvchilarining fizik-kimyoviy ko’rsatgichlari 5-jadvalda ko’rsatilgan.
5-Jadval
Amino-aldegid smolasi eriydigan kompozitsion erituvchilar (P-651 va GKB-91) ning fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari

№	Ko’rsatkichlar nomi	P-651	GKB-91
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.	Zichligi, gr/sm^3 Qaynashning boshlang’ich temperaturasi, ^0C. Qaynashning oxirgi temperaturasi, ^0C. Yopiq tigeldagi suyuqlanish Temperaturasi, ^0C. Aromatik uglevodorodlarning Massa ulushi, % Oltingugurtli birikmalarning Massa ulushi, % Mexanik aralashma va suvning Miqdori, % Rangini yodometrik shkala bo’yicha, minimal yod miqdori, mg/m^3	865 165 210 34 16 0,026 0,01 30	859 135 220 35 12-14 0,019 0,01 30

Melamin-furfurol smolalarining ko’pgina fizik-kimyoviy xossalari kompozitsion erituvchilarga bog’liq bo’ladi. Masalan; sirtning yaltiroqlik darajasi, plyonka hosil qilish darajasi albatta erituvchi uchuvchan bo’lishi kerak. Smola yupqa qatlamli plyonka hosil qiladigan bo’lishi kerak, aks holda ko’p smola sarflanadi va mustahkamligi kamayadi. Bundan tashqari sirtning zarbga mustahkamligi yuqori bo’lishi kerak, buning uchun plyonka yupqa va qattiq bo’lishi kerak bo’ladi. Yupqa qatlamli plyonka hosil qilish uchun esa, smola erituvchida yaxshi eriydigan, erituvchi esa, uchuvchan bo’lishi kerak.