I bob bolalar dizayni konsepsiyasining mohiyati

5. Pedagogik ta`sir texnologiyasining darsda kullanilishi.
Professor-ukituvchilar va talabalarning uzaro xamkorlikdagi faoliyatlarida asosiy parametrlar uzaro munosabat, xamfikrlilik, uzaro kUllab-kuvvatlash, ishonch kabilar asosiy urinni egallaydi. Mazkur xamkorlikning sifati va samaradorligi mulokotning ijodiy xarakteri, madaniy saviyasiga boglik. Masalan, pedagogik jarayonda ijodiy xamkorlikning rivojlanishi talabalarning professor-ukituvchilardan ta`limdagi yangiliklarni Urganishlari, ular bilan mulokot kilishlari va ularga uxshashga xarakat kilishlarida namoyon buladi.
. Lekin bunday hamkorlik professor-ukituvchilardan belgilangan xususiyatlarga ega bulishni talab kiladi. Bular: ma`naviy, axlokiy kiyofa, uz kasbining ustasi, yangi maktab va zamonaviy pedagogik tajriba bilan tanishish, pedagogik madaniyat, maxorat, ishga ijodiy yondashish, xamkasblar bilan xamkorlik kila olish, xalkaro tajribalarni ta`lim tizimiga ko`llash kabilar.
. Lekin bunday hamkorlik professor-ukituvchilardan belgilangan xususiyatlarga ega bulishni talab kiladi. Bular: ma`naviy, axlokiy kiyofa, uz kasbining ustasi, yangi maktab va zamonaviy pedagogik tajriba bilan tanishish, pedagogik madaniyat, maxorat, ishga ijodiy yondashish, xamkasblar bilan xamkorlik kila olish, xalkaro tajribalarni ta`lim tizimiga ko`llash kabilar.
Shunday kilib, insonparvarlik printsipi asosida faoliyat yuritadigan professor-ukituvchilar talabalarning maktabgacha ta`lim tashkilotlarida ilk kunlaridagi faoliyatlaridan boshlab, tarbiyalanuvchilar bilan shaxsni rivojlantiradigan dialog tarzidagi mulokot kilib, ularga istak va fikr bildiradilar. Talabalar yukoridagi kuzatganlari sari ularga nisbatan professor-o`kituvchilarning munosabatlari ham o`zgaradi, ya`ni ushbu jarayonda ular asta-sekin uzlarini rivojlanishga yunaltira oladigan ijodiy shaxsga aylanib boradilar. Professor-o`qituvchilar talabalarga fakat o`quv masalalarin emas, balki shaxsiy masalalarini xal kilishda xam yordam berishlari kerak.
Darsda talabalar professor-ukituvchilar taklif etgan O`quv materiallarini uzlashtiradilar va uz faoliyatlarida kullaydilar. Bu jarayonda professor-ukituvchilar va talabalar uzaro dustona xamkorlik va pedagogik mulokotga kirishadilar. Ushbu m ulokot natijasida talabalar uzlarini guyoki mutaxassis sifatida bashorat kiladilar. Talabalar maktabgacha ta`lim tashkilotlarida pedagogik amaliyot jarayonida bolalar bilan xdmkorlikda faoliyat kUrsatib ularning ichki dunyolariga kirib boradilar.
Darsda talabalar professor-ukituvchilar taklif etgan O`quv materiallarini uzlashtiradilar va uz faoliyatlarida kullaydilar. Bu jarayonda professor-ukituvchilar va talabalar uzaro dustona xamkorlik va pedagogik mulokotga kirishadilar. Ushbu m ulokot natijasida talabalar uzlarini guyoki mutaxassis sifatida bashorat kiladilar. Talabalar maktabgacha ta`lim tashkilotlarida pedagogik amaliyot jarayonida bolalar bilan xdmkorlikda faoliyat kUrsatib ularning ichki dunyolariga kirib boradilar.
Yukorida ta`kidlab utganimizdek, oliy ta`lim tashkilotlarida professor-ukituvchilar va talabalar mulokotga kirishishlari jarayonida bir kator talablarga amal kilishlari lozim. Jumladan: Ta`lim-tarbiya jarayoiida mulokotning ochik, demokratik xardatrr.^asb ztishi; Talabalar xamda professor-ukituvchilar orasidagi pedagogik mulokot va dustona xamkorlik jarayoni insonparvarlik printsipi asosida kurilgan bulishi; : Professor-ukituvchilar talabalarning ruxiy imkoniyatlarini xisobgd olishi; bunda bulajak mutaxassislarning bolalarni kay darajada sevishi, ularni ardoklashiga e`tibor karatishi zarur
Dars mashgulotlari davomida professor-o`qituvchilar talabalarga murojaat kilib «Yangi mavzuni urganamiz...», «Masalaga Yana bir bor kaytishimiz zarur...», «Kuchimizni sinash vakti keldi...» deb ta`kidlaydi. Bu esa talabalarga pedagogik amaliyot vaktida kul keladi.Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida pedagogik amaliyot jarayonida bulajak mutaxassislarning bolaparga jaxl bilan bakirayot I nil b ir xolatni muxokama kilaylik. Professor-ukituvchilar va isixologlar mazkur xolatda talabalar fikrini darxol tuxtatib u bilan alohida suxbat utkazishlari talab etiladi.
Bolalar bilan tashkil etilgan mashgulotlar orasidagi dam olish dakikalarida xam bulajak mutaxassislar ularning oldilaridan bir zum bulsa xam uzoklashmasliklari talab etiladi. Bizga ma`lumki, maktabgacha ta`lim tashkilotlarida ilgor pedagogik texnologiyalar asosida mashgulotlarni tashkil etish davr talabi xisoblanadi. Mazkur pedagogik texnologiyalar tarkibiga zamonaviy axborot texnologiyaisini kiritish Urinlidir. Komp`yuter texnologiyasi va ommaviy axborot vositalari asosida tashkil etilgan mashgulotlarda tarbiyalanuvchilar oddiy mashgulotlarga nisbatan faolrok ishtirok etadi va mashgulot samaradorligi oshadi.
Shuni xisobga olish kerakki, ta`lim jarayonining tarkibi, mazmunini xam modernezatsiyalash yangi zamonaviy pedagogik texnologiyalarni kUllash imkonini beradi. Buning uchun maktabgacha ta`lim tashkilotlarda komp`yuter jamlanmasi, audio-vizual vositalar orkali bolalarni barkamol shaxe kilib tarbiyalashga erishish mumkin
Maktabgacha ta`lim tizimida komp`yuter texnikasidan okilona foydalanish tarbiyaning yangicha usullaridan.ta`limga boglash tuzilishi va mazmun jixatdan yaxlitlashtirishga, tarbiyalanuvchi faoliyatini uyushtirish, ularni mustakil fikrlashga yullash uchun kulay sharoit yaratadi. Zero, komp`yuterlashgan ta`lim texnologiyasi ta`lim-tarbiya jarayonini ilgor vositalar, metodlar, texnik vositalar va usullariga tayanib takomillashtirish tizimi xisoblanadi
Xulosa
Dizaynga jalb qilingan bolalar faoliyatining o'ziga xos xususiyatlari ularning tengdoshlari va kattalar bilan munosabatlarining yangi xarakterini belgilab berdi. Samarali qo'shma qidiruv faoliyati jarayonida paydo bo'ladigan badiiy tuyg'ular va qiziqishlar bolalarda ijodiy fikrlash va xushmuomalalikni muvaffaqiyatli shakllantirishga yordam berdi. San'at bilan jonli muloqotda ular dizaynda tabiiy materiallardan aranjirovkalar yasash va ulardan foydalanish, kiyim-kechak, liboslar uslublarini tanlash va yaratish, o'yin va tomoshalar uchun muhit, bayram dasturxonlari, maishiy va bayram interyerlarini yaxshilashni o'rgandilar. Atrofdagi ob'ekt muhitini kuzatib, katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalar binolarning maqsadiga (yashash xonasi, oshxona-ovqat xonasi, yotoqxona) muvofiq qo'g'irchoq xonalari jihozlarini mohirona tanlashni o'rgandilar. Ha, o'ynayapti rolli o'yinlar, ular dramatizatsiyalarning faol ishtirokchilari ekanligini isbotladilar, qo'g'irchoqlar uchun shkaf, o'yin qahramonlari, o'yin-kulgi uchun kostyumlar (ko'ylaklar, shlyapalar, poyabzallar, zargarlik buyumlari) bilan kelishdi. Ish tajribasidan: Bolalarni tanishtirish uchun darslarni taxminiy rejalashtirish tayyorgarlik guruhida dizayn texnikasi bilan "Otkritkalar olami" bloki (1, 2-rasm) Pochta kartasi mustaqil qarash san'at, o'z tarixi bilan. Ilgari odamlar hayotlari davomida otkritkalarni saqlab qolishgan, ular ichki makonni bezashgan, ularni devorlarga chizmalar, kashtalar va portretlar yoniga qo'yishgan

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Sodiqova SH.A. Maktabgacha pedagogika. T.: Tafakkur bo„stoni 2013
2. N.Kayumova. Maktabgacha pedagogika. T.: TDPU 2013
3. F.R.Qodirova. Maktabgacha pedagogika. T.: Tafakkur 2019.
4. SH.M, Mirziyoyev, “Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz” T 2016
5.SH.M. Mirziyoyev. “Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash- yurt taraqqyoti va xalq farovonligini garovi” T.: 2016 y.
6. O„zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo„yicha harakatlar strategiyasi O„zbekiston Respublikasi prezidentining farmoni. O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017-yil, 6-son, 70-modda.
7. SH.Nurmatova, SH.T.Xasanova, D.E.Azimova. Ustaxonada amaliy mashg„ulot. Toshkent 2010 Cho„lpon nashriyoti.
8. “Bolangiz maktabga tayyormi?” metodik qo„llanma T:, 2001
9. O.Hasanboyeva va boshq. Oila pedagogikasi. T:. ”Aloqachi”, 2007 y.
10. D.R.Djurayeva Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbita berishning zamonaviy tendensiyalari. T:, O„ZPFITI 2015
11. “Ilk qadam” davlat o„quv dasturi. T.:BMT bolalar jamg„armasi (YUNISEF), 2018
12. D.R.Babayeva “Nutq o„stirish nazariyasi va metodikasi” O„zbekiston Respublikasi adliya vazirligi huzuridagi “Intellektual mulk agentligi”-T.:2020- yil. (elektron darslik).
14. F.R.Qodirova “Nutq o„stirish metodikasi” O„UM T.; 2012 y (elektron)
15. Xujayev F, Raximqulov K.D, Nigmanov B.B “Harakatli o„yinlar va uni o„qitish metodikasi” Cho„lpon nashriyoti Toshkent 2011 y
Axborot manbalari
16. www. tdpu.uz
17. www. pedagog.uz
18. www. Ziyonet.Uz
19. www. edu.Uz