I bob kavkaz xalqlari san’ati

Oʻtmish ijrochilari 
Zamonaviy Ozarbayjonda professional ashuglarni ikki toifaga ajratishadi: 
ashug-ijrochilar va ashug — shoirlar. Ashug — ijrochilar professional baxshi boʻlib 
sheʼriy ijod bilan shugʻullanmaydilar. Oʻzining individual mahorati va oʻz folklori 
xususiyatlarining nozik jihatlarini tushunganligi tufayli oʻz doston, qissalari, ayniqsa 
ularning prozaik shakllariga turli xil variatsiya va oʻzgartirishlar kiritishadi. Ashug — 
shoirlar esa baxshilik faoliyati bilan bir qatorda sheʼriy ijod bilan ham 
shugʻullanishadi. Ozarbayjonda bunday ashuglarni ustodlar deb atashadi, ozatbayjon 
tilidan tarjima qilganda u „Oʻz ishining yetuk ustasi“ maʼnosini biladiradi. Ustodlar 
shogirdlariga ashug sanʼati asoslarini oʻrgatgan oʻz maktablariga ega boʻlgan. 
Ustodlarga Gurbani (XVI asr.), Tufarganlik Ashug Abbas (XVII asr.), Xeste Kasum 
(XVIII asr), Ashug Valex (XVIII asr), Ashug Alesker (1821—1926), Bozalganlik 
Ashug Guseyin (1875—1949), Sayat — Nova kabi va koʻpgina boshqa isteʼdodli 
shoirlarni keltirish mumkin. Ular nafaqat ashuglik sheʼriyatiga, balki Ozarbayjonning 
butun yozma adabiyotiga ham katta taʼsir koʻrsatishdi. 

Ashug Asad 

---

15 
Ashug Islam 
Hozirgi ijrochilar 
Ozarbayjon xalq artisti Brilliant Dadasheva Ozarbayonda eng mashhur ashuglardan 
hisoblanadi. Shuningdek, Ozarbayjon parlamenti deputati Borchalilik (Gruziya) 
Zelimxan Yagub ham ashugdir. Davrimizning mashhur ashuglaridan Ashug Zulfiya, 
Ilham Aslan, Ali Tovuzli va boshqalarni misol qilish mumkin. 
30 -yillardan boshlab, SSSR xalqlarining barcha xalq musiqa madaniyati kabi ashug 
musiqasi ham davlatning qattiq nazorati ostiga tushadi va bu bilan oʻzining eng 
yomon davrlarini boshdan kechiradi. Ozarbayjon milliy musiqasini xalqaro 
maydonlarga yoʻlini koʻp yillarga yopib qoʻyishadi. Ashug musiqasi va mugʻomni 
primitiv sanʼat sifatida odamlar ongiga quyishadi, lekin bular ziyolilarning katta 
qismini ogʻzaki musiqa anʼanasiga boʻlgan katta qiziqishini pasaytirmadi. 
Ashug musiqasining tiklanishi 

---

16 
 
Bokudagi Yevrovideniye 2012 festivalida sozli ashug 
XX asrning yetmishinchi yillarida, boshchiligida 1971-yilda Moskvada, 1973-yilda 
Olma-Otada va 1978 va 1983-yillarda Samarqandda birinchi anʼanaviy musiqa 
xalqaro simpozium va festivallari oʻtkazilgan YUNESKO saʼyi harakatlari oqibatida 
mugʻom qayta tiklana boshladi.