İ Ç İ ndek I l e r cilt I ab müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı
Emek Piyasası (Çalışma istatistikleri)
Yüklə 7,49 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.13.8.İşgücü İstatistikleri ve Ücretle, İşgücü Maliyetleri ve Kazançlarının Yapısı ile İlgili İstatistikler
4.13.7.Emek Piyasası (Çalışma istatistikleri)
Ülkemizde yabancı uyruklu olarak çalışanlarla ilgili bilgileri İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü derlemektedir. Yabancıların çalışma izin talepleri aşağıda belirtilen mevzuatımız çerçevesinde Hazine Müsteşarlığı, Turizm Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu gibi kamu kuruluşları tarafından olumlu görüşle birlikte İçişleri Bakanlığına gönderilmekte ve Bakanlık bu olumlu çalışma izni görüşlerine istinaden çalışmak üzere söz konusu yabancıya “oturma izni” vermektedir. Diğer yandan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Başbakanlığa sevk edilmiş olan “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı” nda, yabancıların çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verileceği hükmü yer almaktadır. Kanun tasarısına göre, Bakanlık çalışma izinlerini verirken, ilgili Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvuracaktır. Mevzuatımızda var olan dağınık ve çok başlı yapı yabancıların çalışmalarının düzenlenmesinde yetersiz kalmış, bu da ülkemizde kayıtdışı yabancı istihdamında artışlara neden olmuştur. Söz konusu Taslak ile verilen tüm çalışma izinlerine ilişkin bilgiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca toplanacak, böylece ülkemizde çalışan yabancılar hakkında bir veri bankası oluşturulabilecektir. Taslağın yasalaşması halinde, ilgili Bakanlıkça çıkarılacak olan Yönetmeliğin hazırlanmasında AB mevzuatına uyum esas alınacaktır.
İlgili AB Müktesebatı listesi Cilt II’de verilmektedir. Ancak, bu mevzuat listesinden aşağıda maddesi belirtilen yasal düzenleme sorumlu kuruluşların görüşleri doğrultusunda değerlendirmeye alınmamıştır: 3711/91/EEC.
İçişleri Bakanlığı (Emniyet Genel Müdürlüğü), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, DİE ve Hazine Müsteşarlığı
Söz konusu AB mevzuatının üstlenilerek uygulanmasıdır.
Hazırlanan “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı”nın yasalaşması ve buna istinaden bu konudaki bilgilerin derlenmesi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirilmesini düzenleyen bir Yönetmeliğin çıkarılması.
Yeni hukuksal düzenlemeler ve buna istinaden bu konudaki istatistiklerin toplanmasından sorumlu kuruluşun değişmesi.
Yeni düzenlemelerin uygulanabilmesini teminen gerekli altyapının hazırlanması ve personelin eğitiminin sağlanması
Ek personele ve bunların eğitimine ihtiyaç bulunmaktadır.
Bu konudaki stratejinin kısa vadede belirlenmesi, çalışmaların ise orta vadede tamamlanması hedeflenmektedir.
Ek finansman ihtiyacı doğmaktadır. 4.13.8.İşgücü İstatistikleri ve Ücretle, İşgücü Maliyetleri ve Kazançlarının Yapısı ile İlgili İstatistikler
İşgücü İstatistikleri 2000 yılında, hanehalkı işgücü anketinde; uygulama sıklığı, örnek büyüklüğü, tahmin boyutu, soru kağıdı gibi konularda değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler mevcut seri ile karşılaştırma imkanını sağlayacak biçimde geliştirilmiştir. 2000 yılı hanehalkı işgücü anketinin örnek tasarımı, anketin örnek büyüklüğü ve sıklığı artırılarak yapılacak tahminlerin duyarlılığını artırmak amacıyla değiştirilmiştir. Yeni örnek tasarımı, ilk defa Ekim 1999 Hanehalkı İşgücü Anketinde kullanılmıştır. 2000 yılı örnekleme tasarımı ile bir hanehalkı dört dönem takip edilmektedir. Dolayısıyla, hanehalkını oluşturan fertlerin zaman içerisindeki hareketlerinin izlenmesi ve ülke içerisindeki ekonomik gelişmelerin fertler üzerindeki etkilerinin ölçülmesi mümkün olmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, hanehalkı işgücü anketi soru kağıdına bazı sorular eklenmiştir. Anket soru kağıdında yapılan diğer bir değişiklik ise informal sektör istihdamı konusundadır. Ülkemizde giderek yaygınlaşan informal sektörde istihdam edilenlerin toplam istihdam içindeki payı giderek artmaktadır. Bu konuda Hanehalkı İşgücü Anketleri ile düzenli bilgi derlemek amacıyla soru kağıdına; ev işlerinde çalışanlar, işyerinin yasal statüsü, ödenen vergi türü vb. sorular eklenmiştir. Ayrıca, alternatif işsiz sayısını hesaplamaya yönelik olarak, işsizlik kriterlerinden biri olan iş arama kanalını kullanma süresine ilişkin bir soruya da anket soru kağıdında yer verilmiştir. Hanehalkı İşgücü Anketinin tahmin boyutunda ülke ihtiyaçlarına göre önemli değişiklikler yapılmıştır. Anketin alan uygulaması aylık olarak gerçekleştirilirken tahminler, üçer aylık dönemlerde Türkiye, kent ve kır (özet olarak); yıllık olarak ise Türkiye, kent, kır (ayrıntılı olarak) , yedi coğrafi bölge ve seçilmiş dokuz il merkezi için verilecektir. Yeni uygulamada, aylık alan uygulaması ve sabit referans haftası yerine, hareketli referans haftasının kullanılması ile daha duyarlı bir tahmine gidilmeye çalışılmıştır. 2000 yılından itibaren, anketin alan uygulaması her ayın ikinci haftasında başlayıp, referans dönemi olarak anketin uygulandığı günden önceki yedi gün alınmaktadır. Ücretler, İşgücü Maliyetleri ve Kazançların Yapısı ile ilgili İstatistikler Ülkemizde ücretler, işgücü maliyetleri ve kazançların yapısına ilişkin genel bir çalışma yapılmamaktadır. Halen bu konularda kısmi olarak DİE, TİSK, Kamu-İş ve TÜHİS gibi kuruluşlar tarafından bazı bilgiler toplanarak yayımlanmaktadır. İstihdam ve Ücret Yapısı Anketi 1994 yılı referans dönemi alınarak 1995 yılında uygulanmış ve sonuçlar bir kitap halinde yayımlanmıştır. Bu yeni çalışmanın ikincisi olan İstihdam ve Kazanç Anketinin ise, ilk aşamada yılda iki kez uygulanması planlanmış ve ilk alan uygulamasına 1996 yılında başlanmıştır. Bu anketin İstihdam ve Ücret Yapısı Anketine göre en önemli farklılığı, işyerindeki tüm ücretli çalışanlara ait kazanç bilgilerinin, ücretli çalışanların kişisel özelliklerine göre değil, kazancın alt bileşenlerine göre elde edilmeye uygun olmasıdır. İstihdam ve Ücret Yapısı Anketi ile ücretli çalışanların; iktisadi faaliyet kolu, mesleği, kıdemi, cinsiyeti, yaş grubu, eğitim durumu, işyerinde çalışma şekli gibi özellikleri çerçevesinde haftalık ortalama çalışma süresi, saatbaşı ortalama brüt ücreti, ortalama aylık ve yıllık brüt kazancı hakkında bilgi derlenmesi amaçlanmıştır. Böylece, zaman içerisinde ücret ve kazancın, ücretlinin kişisel niteliklerine göre gelişimini izlemek mümkün olacaktır. DİE, ücret istatistikleri konusundaki diğer bir çalışma olan işgücü maliyeti anketi konusundaki hazırlık çalışmalarını ise halen yürütmektedir. İşgücü Maliyeti Anketi pilot çalışmasının imalat sanayi sektöründe, 2000 yılı referans alınarak 2001 yılında uygulanması planlanmaktadır. İstihdam ve Ücret Yapısı ile İstihdam ve Kazanç Anketlerinde Türkiye genelinde tarım dışı tüm sektörlerin kapsanması planlanmıştır. Ancak, tarım dışı tüm sektörlerde faaliyette bulunan işyerlerinin güncel bir adres listesinin olmaması nedeniyle, halihazırda adres ve diğer bilgileri güncel olan madencilik, taşocakçılığı, elektrik, gaz ve su sektörlerinin tamamı ile imalat sanayinde on ve daha fazla ücretli kişi çalıştıran işyerleri kapsanmaktadır. Ayrıca, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununa göre (Madde 12 ve 20) toplu iş sözleşmesi sürecine ilişkin istatistikler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca toplanmaktadır. Bakanlık toplu iş sözleşmelerinin birer nüshasını aynı Kanun gereği DİE’ye göndermektedir. Diğer yandan aynı Kanunun 24’üncü maddesi gereğince Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkartılması gereken “Toplu İş Sözleşmesi Sicil Yönetmeliği”nin uygulanmaya konulmasının ardından gelecek “Bilgi Formları”nın değerlendirilmesi ile işçi ücretleri, işgücü maliyetleri, kazançların yapısı, çalışanların kıdem, eğitim vb. nitelikleri hakkında istatistiki bilgi toplanması mümkün olabilecektir. 116/91/EEC, 255/97/EC ve 32/97/EC sayılı Konsey Kararları; ekonomik ve sosyal alanlardaki istatistiki bilgilerle ilgilenen bir Avrupa Danışma Komitesinin kurulmasına ilişkindir. Türkiye’nin, halen AB üyesi olmadığından, sözkonusu Komiteye üye olarak katılımı mümkün olmamakla birlikte, bir temsilcimizin (DİE ya da Çalışma Bakanlığından) “gözlemci” statüsünde söz konusu komitenin çalışmalarını izlemesinde yarar görülmektedir.
İlgili AB müktesebatı listesi Cilt II’de verilmektedir. Ancak bu bölümle ilgili olarak;
de değerlendirilmiştir.
Devlet İstatistik Enstitüsü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
Söz konusu AB mevzuatının üstlenilerek uygulanmasıdır.
Devlet İstatistik Enstitüsü, ulusal düzeyde veri üretmekle görevli, kanunla kurulmuş resmi bir kurumdur. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile birlikte emek piyasası ile ilgili ulusal veri tabanı oluşturması ve geliştirmesi gerekmektedir.
İşgücü, istihdam ve işsizlik tahminlerinin aylık bazda üretilebilmesi için önemli ölçüde ilgili birimlerin (DİE, İŞKUR, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) eleman ve teknik alt yapı olarak takviye edilmesi gerekmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı için dört, İŞKUR için ise yüzyirmi yeni personele ve bu personelin eğitilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Devlet İstatistik Enstitüsünün, hanehalkı işgücü anketini yeniden revize etmesi ve Avrupa Birliğine üye ülkelerin 2002 ve 2003 yılında yapmayı planladığı yeni çalışmaları gerçekleştirmesi için finansal ve teknik desteğe ihtiyacı olacaktır. Ücret, işgücü maliyetleri ve kazançların yapısı konusunda, DİE, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve İŞKUR tarafından uygulanması planlanan çalışmalar için insan gücü, finansal ve teknik destek ihtiyacı vardır. Ayrıca, işyerine dayalı bu anketlerin, örnek çerçevesi büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle, bunun alt yapısının hazırlanarak, bir adres çerçevesi veri tabanın kurulması ve kurulacak veri tabanın ise düzenli olarak bir birim tarafından güncelleştirilmesi için, ilgili kurumların bu konuda finansman, donanım ve teknik desteğe ihtiyacı bulunmaktadır.
Başlanmış olan çalışmaların orta vadede tamamlanması hedeflenmektedir. İşgücü İstatistikleri Eurostat tarafından işgücü istatistikleri konusunda üye ülkelerden beklenen değişkenlerin, Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından derlenen Hanehalkı İşgücü Anketleri ile karşılaştırmalı listesi incelendiğinde işgücü istatistiklerinin Avrupa Birliğine uyumu açısından önemli bir sorun görülmemektedir. Türkiye’nin Avrupa Birliğine üye olması durumunda, Hanehalkı İşgücü Anketinde tanım gereği kapsanmayan değişkenler, soru kağıdına kısa vadede eklenebilir. Ancak, bu konuda Avrupa Birliğine üye ülkelerin yaptığı çalışmaların incelenmesi ve Eurostat’tan da teknik destek alınarak, Hanehalkı İşgücü Anketi soru kağıdı ve tahmin yönteminin revize edilmesi gerekmektedir. Avrupa Birliğine üye ülkelerin 2002 ve 2003 yıllarında Hanehalkı İşgücü Anketine ilave olarak “özürlüler” ve “yaşam boyu alınan eğitim” konularında yapacağı anketlerin kısa vadede yapılması mümkün görülmemektedir. Henüz soru kağıdı ve kapsamı belli olmayan bu anketlerin yapılabilmesi için şimdiden, diğer ülkeler ile birlikte çalışılması gerekmektedir. Bu nedenle, Eurostatın bu konuda yaptığı çalışmaların iyi takip edilerek, gerekli alt yapının şimdiden oluşturulması gerekmektedir. Ücretler, İşgücü Maliyetleri ve Kazançların Yapısı ile ilgili İstatistikler 2003 yılında yapılacak olan Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı sonuçları kullanılarak güncel ‘çerçeve’ elde edilmesi hedeflenmektedir. Dolayısı ile İstihdam ve Ücret Yapısı Anketinin, bazı ilave iktisadi faaliyetleri kapsayacak olan ikinci uygulaması en erken 2003 yılı referans alınarak 2004 yılında yapılabilecektir. Hem İşgücü Maliyeti Anketi hem de İstihdam ve Ücret Yapısı Anketi ile derlenmesi planlanan bilgiler yeni düzenlenen anket formlarındaki bilgilerle genel olarak örtüşmektedir. Bu durumun tek istisnası işyeri büyüklüğü grubu sınıflamasıdır. İstihdam ve Ücret Yapısı Anketinin ilk uygulamasında ve 1996 yılından bu yana düzenli olarak altı ayda bir uygulanmakta olan İstihdam ve Kazanç Anketinde kullanılan işyeri büyüklüğü sınıflaması; 1-9, 10-49, 50-99, 100-499 ve 500 ve daha fazla ücretli çalışanlar şeklindedir. İşyeri büyüklüğü sınıflamasının değiştirilmesi, anketin örnek tasarımının revize edilmesini gerektirmektedir. Ayrıca, henüz uygulaması yapılmamış olan İşgücü Maliyeti Anketi, gerekli mali ve teknik destek sağlandığı takdirde orta vadede, 1726/1999 sayılı düzenlemenin Ek 1’inde verilen değişken listesi ve Ek 2’sinde verilen değişkenlerin tanımına uyumlu olarak gerçekleştirilebilir. DİE’nin 2003 yılında yapacağı Genel Sanayi ve İşyeri Sayımı, ülkemizdeki işyeri adres çerçevesi sorunun giderilmesi için önemli bir fırsat olarak görülmektedir. Bu nedenle, şimdiden bunun alt yapısının hazırlanması ve bir adres çerçevesi veri tabanın kurulması ve kurulacak veri tabanın ise düzenli olarak bir birim tarafından güncelleştirilmesi için gerekli çalışmalara şimdiden başlanmasında yarar vardır.
İşgücü, istihdam ve işsizlik tahminlerinin aylık bazda üretilebilmesi, işgücü maliyet indeksinin ise dönemsel olarak üretilebilmesi için yaklaşık 250.000 Dolar tutarında yatırım DİE için, 90.000 Dolar tutarında yatırım Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bilgisayar donanımı ve personel eğitimi için gerekmektedir. Yüklə 7,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||