İ Ç İ ndek I l e r cilt I ab müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı

4.13.10.Yıllık Ekonomik Hesaplar

I. Öncelik tanımı

a) Mevcut durum

Bir ekonomideki üretim, gelir ve harcama faaliyetleri arasındaki ilişkiyi yansıtan ve temel amacı ekonomik akımları ve stokları sistematik bir şekilde kaydetmek olan Ulusal Hesaplar Sistemi, ekonominin ana sektörleri arasındaki akımların bir bütün olarak görülmesini sağlamaktadır. Ülkemizde, üretim, harcama ve gelir yöntemlerine göre yıllık olarak Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) hesaplamaları Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen, düzenli olarak yayımlanan ve üzerinde çalışması devam eden hesaplamalar aşağıda verilmektedir:

Üçer aylık dönemler itibarıyla üretim, harcama ve gelir yöntemlerine göre Gayrisafi Milli Hasıla, İller itibarıyla Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, yıllık olarak tarım, sanayi, ticaret, hizmetler sektörlerinin üretim ve katma değerlerinin kesin sonuçları, Endüstriler arası İşlemler Tablosu, Türkiye’nin yaptığı dış yardımlar, saklı ekonomi, çevre, turizm ve AR-GE için uydu hesapları.

Bu hesaplamalar, Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan 1968 Ulusal Hesaplar Sistemine (SNA-68) göre yapılmaktadır. Ayrıca, yine Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan 1993 Ulusal Hesaplar Sistemine (SNA-93) göre çalışmalar devam etmektedir. 93 Sistemi, genel olarak Avrupa Birliği tarafından hazırlanan 1995 Avrupa Hesaplar Sistemi (ESA-95) ile uyumludur ve bu sistemle ilgili çalışmalar da başlatılmıştır.

b) AB Müktesebatı

İlgili AB müktesebatı listesi Cilt II’de verilmektedir.

c) Sorumlu kuruluş

Devlet İstatistik Enstitüsü

d) Nihai hedef

Söz konusu AB mevzuatının üstlenilerek uygulanmasıdır.

Yapılan çalışmaların, Avrupa Birliğinin Avrupa Hesaplar Sisteminde (ESA-95) yer alan ve Birliğin Üye Ülkeleri tarafından da hazırlanması belirli bir takvime bağlanmış olan Ulusal Hesaplar ile ilgili olarak, orta vadede, yıllık ekonomik hesapların temel tablolarına ilişkin çalışmaların 2002 yılında ve ayrıntılı tabloların ise 2003 yılında bitirilmesi hedeflenmektedir.

	II. AB müktesebatı ile Türk mevzuatı karşılaştırması ve yapılması gereken değişiklik ve yeniliklerin uygulamaya geçirilmesi için alınması gereken önlemler
a) Türk mevzuatının mevcut durumu

Devlet İstatistik Enstitüsünün ulusal hesaplar sistemi (system of national accounts) konusundaki görevleri özetle; milli gelir tahminleri, milli muhasebe hesapları, girdi-çıktı tablolarının hazırlanması ve bunlarla ilgili analiz çalışmalarını yapmaktır. Bu çalışmalar yürütülürken Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapılarak, uluslararası karşılaştırmalara imkan sağlayacak ulusal hesaplar ile ilgili verilerin hazırlanması ve geliştirilmesi de DİE’nin görevleri arasındadır.

b) Türk mevzuatında yapılması gereken değişiklik ve yenilikler

Ulusal hesaplar ile ilgili çalışmalar yapılırken DİE dışında birçok kurum tarafından derlenen verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kurumlara örnek olarak Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası, Devlet Planlama Teşkilatı, Hazine Müsteşarlığı verilebilir. Bu kuruluşların derlediği verilerin Avrupa Birliğinin istediği bazda olması gerekir. Ayrıca, verilere kolaylıkla ulaşılabilmesi için de bir düzenlemeye ihtiyaç vardır.

c) Gerekli kurumsal değişiklikler

Çeşitli uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen Ulusal Hesaplar ile ilgili sistemin uygulanabilmesi amacıyla gerekli yapısal düzenleme yapılacaktır.

d) Yeni mevzuatın yürürlüğe girmesine bağlı olarak alınması gereken tedbirler

Yukarıda bahsedilen diğer kamu kuruluşlarıyla işbirliği içinde gerekli çalışmaların yapılabilmesi için bir sistemin kurulması ve bu konuda DİE’nin yönlendirme görevinde bulunması gereklidir.

e) Yeni düzenlemelerin uygulanması için gereken ek personel ve eğitim ihtiyacı

Ulusal hesaplar konusunda çalışan personel sayısı yeterli olmayıp, üyelik sürecinde yapılması gereken çalışmalar için yabancı dil (özellikle İngilizce) bilen, ekonomi, istatistik veya ekonometri eğitimi almış ve ulusal hesaplar alanında bilgi sahibi elemanların desteğine ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca, Avrupa Ulusal Hesaplar Sistemi gibi teknik bilgi ve deneyim gerektiren bir konuda teorik ve uygulamalı eğitim de ihtiyaç duyulmaktadır.

f) Gerekli yatırımlar

Avrupa Hesaplar Sisteminin uygulanması kapsamlı ve büyük hacimli dosyalar ile çalışılmasını gerektirdiğinden, hızlı ve büyük kapasiteli bilgisayarların ve bir network sisteminin kurulması önem arz etmektedir.

III. Takvim

Yıllık ekonomik hesapların temel tablolarına ilişkin çalışmaların 2002 yılında ve ayrıntılı tablolara ilişkin çalışmaların da 2003 yılında bitirilmesi hedeflenmektedir.

IV. Finansman

Eğitim ve makine ve teçhizat için finansman sağlanması gereklidir.