35. Araþtýrma sondaj, ve kazý yapýlan alan ile bu çalýþmalarda açýða çýkan eski eserlerin yerinde korunmasýný saðlamak için yapýlan giderler, kazý yerinde geçici olarak çalýþtýrýlacak iþçi, bekçi ve diðer personelin ücret, tahsis ve masraflarý kazý yerinin gerektiðinde eski haline getirilmesi giderleri, kazý sýrasýnda meydana gelebilecek zararlarý tazmin ve bunlarla ilgili tüm giderler, araþtýrma, sondaj ve kazý izni verme veya süre uzatma sýrasnda kazý sahiplerinden tahsil edilerek emaneten bir devlet bankasýna yatýrýlan paradan ödenir.
Ancak Müdürlük tarafýndan ve/veya Müdürlük iþbirliði ile yapýlan araþtýrma, sondaj ve kazýlarda gider karþýlýðýnýn bir devlet bankasýna yatýrýlmasý zorunlu deðildir. Bu gibi durumlarda usul ve esaslar, bir protokolle belirlenir.
Koruma ve Çevre Düzenlemesi
36. Yerli ve yabancý heyetlerin izinli kazýlarýnda ortaya çýkan taþýnmaz eski eserlerin bakým, onarým ve çevre düzenlemeleri ile taþýnýr eski eserlerin bakým ve onarýmlarý. Müdürlük onayý alýnarak kazý baþkanlýðýnca yapýlýr.
Tesislerin Devri
37. Heyet ve kurumlar adýna araþtýrma, sondaj ve kazý yapan kiþiler tarafýndan iþe baþlamak için veya çalýþmalarýn devamý sýrasýnda deðiþik þekillerde satýn alýnan veya inþa edilen depo, lojman, atölye ve benzeri tesisler, çalýþmalarýn sonunda bedelsiz olarak Müdürlüðe devredilir. Müdürlük tesislerin amaçlarýna uygun olarak kullanýlmasýna ve/veya kullanýþ þekillerinin tayinine yetkilidir.
Araþtýrma, Sondaj ve Kazýda Görevlendir-meler
38. Yerli ve yabancý heyet ve kurumlar tarafýndan yapýlan araþtýrma, sondaj ve kazýlarda, iþin hacmine göre Müdürþüðü temsilen Müdürlük uzmanlarýndan en az bir temsilci görevlendirilir. Bu temsilcilerin ödenek ve/veya tahsisleri kazýý yapan heyet ve kurumlarýna ek olarak, kazý baþkan: ile Müdürlüðün kararlaþtýracaðý bir ödenek alýrlar. Müdürlük tarafýndan temsilci olarak görevlendirilecek her uzmanýn maaþ ve ödenek toplamý, heyetteki benzer statüdeki yabancý uzmanlardan az olamaz.
Kazýya baþlamadan önce temsilciler ödenecek maaþ ve tahsisler, Müdürlüðün uygun göreceði devlet bankasýndaki hesaba aylýk devreler halinde ve peþin olarak yatýrýlýr.
Define Arama
39. (1) Bu Yasa kapsamýndaki arkeolojik eski eser alanlarý dýþýnda kalan alanlarda define aramak isteyenlere Müdürlük tarafýndan define arama izni verilebilir. Ancak Müdürlüðün yazýlý izni olmaksýzýn define aramak ve bu amaçlarla araþtýrma, sondaj ve kazý yapmak yasaktýr. Buna aykýrý hareket edenler suç iþlemiþ sayýlýrlar.
(2) Define aramak isteyenlere ayný süre içinde birden fazla yerde define arama izni verilmez. Define arama izni baþkalarýna devredilemez. Buna aykýrý hareket edenler suç iþlemiþ sayýlýrlar.
Define aramada Müdürlük ile diðer kamu kurum ve kuruluþlardan temsilci olarak görevlendirileceklerin yolluk, ödenek ile diðer zorunlu giderleri arayýcý tarafýndan karþýlanýr. Bu iþ için gerekli olan ödenek, Müdürlükçe define arayýcsýndan peþin tahsil edilip bir devlet bankasýna yatýrýlýr.
(3) Arama izni belgesinin verilmesi, define arayýcýsýndan istenecek belgeler, aramanýn yapýlmasý, çýkan defineden arayýcýya tanýnacak haklar ile uyulmasý gerekli usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca çýkarýlacak bir tüzükle saptanýr.
Dedektör Kullanma Yasaðý
40. Yerüstünde, yeraltýnda veya sualtýnda bulunan eski eselerin saptanmasýnda kullanýlan ve/veya kullanýlabilen metal dedektör ile benzeri araç-gerecin izinsiz olarak tasarrufu, ithali ve eski eser bulmak veya aramak amacý ile kullanýlmasý suçtur.
Ancak askeri, devlet, Müdürlük amaçlarý ile bilimsel, jeolojik ve benzeri amaçlarla faaliyet gösteren teþebbüsler ile kurum, kuruluþlar bu kapsamýn dýþýndadýr. Yalnýz, bilimsel, jeolojik ve benzeri amaçlarla dedektör ve benzeri araç gereç kullanmak zorunda olduklarýný kanýtlayanlarýn, bunlarýn kaydýný Müdürlüðe yaptýrmalarý koþuldur. Kayýtlarý yapýlan bu gibi cihazlarýn eski eser bulmak veya aramak amacýyla kullanýmý suçtur.
İhbar Ödülü
41. Yeraltýnda, yerüstünde ve sualtýndaki taþýnýr ve/veya taþýnmaz eski eserleri ve bulunduklarý yerleri, bu Yasanýn 5’inci maddesinde öngörülen esaslar çerçevesinde haber verenlere ve/veya izinsiz yapýlmasý suç sayýlan fiileri failleriyle birlikte açýða çýkarýlanlara ve/veya çýkarýlmasýna yardýmcý olanlara, bulunan eski eserlerin deðeri üzerinden yüzdelik esasýna göre aþaðýdaki kurallar çerçevesinde ödül verilir:
(1) Bulunan eski eserleri haber verene eski eserlerin deðerinin yüzde 50’sine kadar ödül verilir.
(2) Gizlenen eski eserleri ve eski eser kaçakçýlýðý ile izinsiz kazýlarý failleriyle birlikte ihbar edip yakalatan kiþilere ve/veya olaðanüstü gayretlerle yakalayan kamu görevlilerine, ele geçen eski eserlerin deðerinin yüzde 50’sine kadar ödül verilir. Bu gibi kiþilerin isimleri ifþa edilemez.
(3) Eski eserleri haber veren, bulan ve yakalayan birden fazla ise, öngörülecek ödül yaptýklarý hizmet gözönünde bulundurularak saptanýr ve aralarýnda bölüþtürülür.
(4) Eski eser kaçakçýlýðý ile kaçak kazýlarý failleriyle birlikte ve olaðanüstü gayretlerle açýða çýkartan akmu görevlileri örnek hizmet yapmýþ sayýlýrlar. Açýða çýkarýlan olayýn önem derecesine göre, kamu görevlilerinin en üst düzeydeki amirlerinin uygun görmeleri halinde, bu hizmetlerisicillerine iþlenir ve/veya Kamu Hizmeti Komisyonuna teklif etmeleri halinde, ilgili görevlilere Kamu Hizmeti Komisyonunca üç aylýk maaþ tutarýna kadar ödül verilebilir.
(5) Verilecek ödül Müdürlük bünyesindeki en az üç bilirkiþiden oluþturulan bir komisyon tarafýndan takdir edilir. Ancak haber verilen eski eser korunmasý gerekli nitelikte deðilse haber verene ödül verilmez.
