Mövzu 8: Dil və mədəniyyət. Dil və xalqın tarixi. Dil cəmiyyətdə yaranır və inkişaf edir.Cəmiyyətdən kənarda dil mövcud deyil.Dil ictimai hadisə olduğundan cəmiyyətdə baş verən bütün hadisələrlə əlaqəli şəkildə inkişaf edir.Hadisələrin mənfi və müsbət olmasından asılı olmayaraq bu dəyişiklik dildə öz əksini tapır.Cəmiyyətdə elmin, mədəniyyətin yüksək inkişafı, təhsilin vahid milli dildə aparılması dilin inkişafı üçün əsas zəmindir.İnsanların yaşayış səviyyəsinin yüksəlməsi dilin inkişafının yüksəlməsi deməkdir.Xalqın ilkin göstəricisi dil olduğu üçün milli şüur ona düzgün münasibətlə ölçülür.Dil ən mühüm dil faktıdır.Bəzən o ən üstün tarixi sənəd hesab olunur.Bəzən bir nəsil hansısa bir məlumatı özündən sonra gələn nəsilə çatdırmaq üçün dil faktından istifadə edir.Bununla da dil həm də tarix deməkdir.Tarixən də dilimiz yüksək inkişaf etmiş dillər sırasında olmuşdur.Bunu XI əsrin görkəmli türk alimi Mahmud Kaşğari də yazılarında göstərmişdir. O deyrdi ki, türk dili ərəb dili ilə “atbaşı”gedirdi.”Atbaşı”dedikdə,yəni bərabər gedirdi. Bunun əyani sübutu “Dədə Qorqud”dastanında “İxlas”surəsinin türkcəsinə tərcüməsidir.
