Ы мцщазиря: информатика фяннинин предмети

Nişanlar. 
Nişan operatora verilən aiddir. Turbo Pascal-da nişanların ədəd və 
simvol növü mövcuddur
. 
Ədədi nişanlar 0÷9999 arasındakı tam onluq ədədlərlə 
ifadə olunur. Nişan kimi identifikatorlardan da istifadə olunur ki, bu da 
identifikatorun yazılış qaydalarına tabe olmalıdır. Nişan operatordan iki “:” ilə 
ayrılır. 
Ədədlər.
Turbo Pascal-da tam onluq ədəd, tam onaltılıq ədəd və həqiqi 
onluq ədəddən istifadə olunur. Həqiqi ədədlər iki müxtəlif yazılış formasında 
təsvir olunur: adi (sabit nöqtəli) və tərtibli (sürüşən nöqtəli).
Tam onluq ədədlər standart şəkildə yazılaraq, -
2147483648÷2147483647 
–yə kimi diapazonda təsvir olunur. 
Tam onaltılıq ədədlərin yazılışında, ədədin qarşısına $ simvolu qoyulur.
Məs., $0, $3E, $FCB437 
Onaltılıq ədədlər üçün mümkün diapazon $00000000÷$FFFFFFFF –dir 
Həqiqi ədədlər, ya adi onluq kəsr şəklində ( sabit nöqtəli forma), ya da əsası 
10 olan qüvvət formasında ( sürüşən nöqtəli forma) yazılır. 10 əsasının yerinə E 
işarəsindən istifadə olunur. Məs., 7.81, -193.5782, 17.9E11, -51,91E5, 0.29E-10 
Sətirlər. Sətirlər, birqat dırnağa alınmış ASCII kodunun simvollar 
ardıcıllığından təşkil olunur və proqramın bir sətrində yerləşməlidir. Əgər 
simvollar daxilində birqat dırnaq varsa, onda bu simvol iki dəfə ardıcıl çap 
olunmalıdır. Məs.,
‘Turbo Pascal 7.0’
Sətirdə idarəedici simvollar qarşısında # simvolu olan tam onluq ədəd 
şəklində təsvir olunur. Məsələn: #7 –“zəng” simvolu 
#10 – “sətrə keçid” simvolu

---

56 
56 
Əgər sətirdə bir neçə idarəedici simvollar olarsa, bunlar arasında ayırıcı 
olmamalıdır. 
Şərhlər. Şərh { , } və ya (* , *) simvolları arasında olan proqramın mətninin 
fraqmentidir ki, kompilyator tərəfinfən nəzərə alınmır. Qeyd etmək lazımdır ki, 
əgər şərhdə birinci simvol dollar olarsa, onda bu kompilyatorun direktivi 
adlanır. 
{$N+}, (*$R-*), {$: MyFile.pas} 
Ayrıcılar. Turbo Pascal- da ayırıcı kimi aşağıdakı simvollardan istifadə 
olunur: 
-
boşluq, tabulyasiya, növbəti sətrin başlanğıcına keçməyi göstərən mürəkkəb 
simvol (“karetkanın qayıtması” və “sətrə keçid”) 
Turbo Pascalda bunlardan başqa ASCII –nin 0 ilə 31 kodu arasındakı idarəedici 
simvollardan da ayırıcı kimi istifadə olunur. 
Verilənlərin tipləri dedikdə verilənlərin mümkün qiymətlər çoxluğu və 
bunlar üzərində əməllər nəzərdə tutulur. 
Tiplərin təsnifatı. Pascal dilində tiplər çoxluğunu iki qrupa bölmək olar: 
-
standart tiplər; 
-
istifadəçi tərəfindən təyin olunmuş tiplər(istifadəçi tipləri) 
Standart
tiplərin adları əvvəldən təyin olunmuş identifikatorlardır və 
proqramın ixtiyari yerində iştirak edə bilər. Bu tiplər standart system 
modulunda təsvir olunur.