Ы мцщазиря: информатика фяннинин предмети

Verilənlər bazasının açılması 
Kompüterin xarici yaddaşlarında saxlanılan, faylları açmaq üsulları 
aşağıdakılardır: 
1.
Proqramın baş pəncərəsinin tapşırıqlar panelindən More files ( Çox fayl) 
əmrini seçməklə; 
2.
File menyusundan Open əmrini seçməklə; 
3.
Ctrl+O klaviatura düymələri ilə; 
Open düyməsi ilə verilənlər bazası fayllarını dörd variantda açmaq olar: 
-
Open əmri seçilmiş verilənlər bazası faylının bütün istifadəçilər tərəfindən 
normal olaraq açılmasını yerinə yetirir; 
-
Open Read-Onlu ( Yalnız oxumaq üçün aç) verilənlər bazası faylının hamı 
tərəfindən yalnız oxunma rejimində açılmasını yerinə yetirir; 
-
Open Exclusive Read Onlu ( yalnız oxumaq üçün xüsusi aç) Faylın bir 
istifadəçi tərəfindən ( şifrə ilə) yalnız oxunma rejimində açılmasını təmin 
edir. 
Faylın bağlanması 
 
Açıq olan verilənlər bazası faylını bağlamaq üsulları aşağıdakılardır: 
-
File menyusundan Close əmri; 
-
Ctrl+W klaviatura düyməlri ilə; 
-
verilənlər bazası pəncərəsinin sağ yuxarı küncündən X düyməsini sıxmaqla. 

---

138 
138 
Faylların silinməsi 
Bu əməliyyatı LOpen pəncərəsindən Tools ( alətlər) düyməsini sıxdıqda açılan 
siyahıdan Delete ( sil) əmri ilə və ya Windows Explorer pəncəsindən icra etmək 
olar. 
Faylın sıxılması və bərpası 
 
Verilənlər bazasınına gündəlik daxil edilən məlumatlar faylın ölçüsünü daim 
artırır. Buna görə də vaxtaaşırı verilənlər bazasının cıxılması vacib sayılır. Bu 
əməliyyatı icra etmək üçün fayl açıldıqdan sonra Tools ( alətlər) menyusundan 
Database Utilites ( Verilənlər bazasının xidməti proqramları) alt menyusundan 
Compact and Repair Database ( verilənlər bazasını sıx və bərpa et) əmri 
seçilməlidir. 
Fayllara şifrə verilməsi 
Verilənlər bazası faylının istifadəçi tərədindən açılmasına və dəyişdirilməsinə 
qadağa qoymaq üçün ona şifrə verilir. Fayla şifrə vermək üçün fayl Open 
Exclusive ( xüsusi aç) rejimindən açılmalıdır. Sonra Tools (Alətlər) 
menyusundan Securite ( mühafizə) və Set Database Password ( verilənlər 
bazasına şifrə ver) əmri seçilir. 
Şifrə daxil edildiyi andan sonra fayl yalnız şifrəni bilən istifadəçi tərəfindən 
açıla bilər. Şifrəni ləğv etmək üçün fayl Open Exclusive ( xüsusi aç) rejimində 
açılır. Tools (alətlər) menyusundan Seurite ( mühafizə) və Unset Database 
Password ( verilənlər bazası şifrəsini ləğv et) əmri seçilir və faylən şifrəsi 
silinərək ok düyməsi sıxılır. 
Əvvəlki versiyalarda hazırlanmış MS Access fayllarının yeni versiyalara 
çevrilməsi 
İndiyə qədər Microsoft firması tərəfindən Access proqramının müxtəlif 
versiyaları yaradılmışdır. Bu proqramın istifadəçilər tərəfindən geniş istifadə 
olunmasının səbəblərindən biri əvvəlki versiyalarda hazırlanmış faylların hər 
yeni versiya tərəfindən asanlıqla oxunaraq yeni formata çevirmək və ya köhnə 
versiyalarda saxlanılaraq işləmək imkanının olmasıdır. Başqa sözlə , məs., 
Access 97 versiyasında yaradılan verilənlər bazası faylını Access 2000 və ya 

---

139 
139 
Access 2002 versiyalarına çevirmək olar. Əvvəlki versiyalarda hazırlanmış 
faylları yeni versiyalara iki üsulla çevirmək olar: 
1.
Birinci üsulda Open pəncərəsindən seçilən fayl, əgər köhnə versiyada 
hazırlanmışdırsa, MS Access bu barədə xəbərdarlıq pəncərəsini açaraq faylı 
açılış şəklinin seçilməsini gözləyir. Əgər fayl şəbəkədə paylaşan fayl 
deyilsə, onda yeni formata çevrilməsi üçün Convert Database ( verilənlər 
bazasını çevir) düyməsi və ok sıxılır. Bu andan sonra faylı əvvəkli versiyada 
istifadə etmək olmaz. Əgər fayl şəbəkədə paylaşan fayldırsa, onda Open
database ( verilənlər bazasını aç) əmri ilə onun versiyasını dəyişmədən öz 
versiyasında açmaq mümkündür. 
2.
İkinci üsul ilə isə bu əməliyyatı icra etmək üçün öncə açıq olan verilənlər 
bazası faylı bağlanır. Pəncərənin boş vəziyyətində Tools (Alətlər) 
menyusunun Database Utilities ( verilənlər bazasının xidməti proqramları) 
alt menyusundan, Convert Database ( verilənlər bazasını çevir) əmri seçilir 
və açılan siyahıdan çevirmək istədiyimiz versiyanın adı seçilir. 
3.
Açılan Convert Database İnto (Verilənlər bazasını çevir) dialoq 
pəncərəsindən versiyası dəyişdiriləcək faylın adı seçilir. 
4.
Fayla yeni ad verilir və Save düyməsi sıxılır. Bu zaman köhnə versiyadakı 
fayl da yadda saxlanılır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu əməliyyatı eyni qayda 
ilə tərsinə də yerinə yetirmək olar. 

---

140 
140 
MÜHAZİRƏ 21: KOMPÜTER ŞƏBƏKƏLƏRİ 
Plan: 
1. Kompüter şəbəkələri. 
2. 
Lokal şəbəkələr 
3. Lokal şəbəkələrdə istifadə olunan kabellər 
4. Qlobal şəbəkələr 
5. Korparativ şəbəkələr.