I mövzu plan Əsas anlayışlar və təriflər

§6.4. Bir neçə yüklü üçfazalı dəyişən cərəyan xəttinin gərginlik itkisinə görə hesabı
Əvvəlki paraqrafda alınan nəticələri daha da genişləndirmək üçün sxemi şəkil 6.5-də verilmiş iki yükə malik xəttə baxaq və onun üçün şəkil 6.6-kı kimi vektor diaqramını quraq. Bundan əvvəlki halda olduğu kimi vektor diaqramının qurulmasında aparıcı vektor kimi xəttin sonundakı U_F2gərginliyini qəbul edirik və fərz edirik ki, o həqiqi ədədlər oxu üzərindədir.

Şək. 6.5. Bir neçə yüklü üçfazalı cərəyan xəttinin sxemi

2 düyününə qoşulmuş yük, induktiv xarakterli olduğundan onun cərəyanı gərginlikdən müəyyən ₂ bucağı qədər geri qalır.

Şək. 6.6. İki yükü olan xəttin vektor diaqramı

Elə buna görə də 2 xəttinin aktiv müqavimətindəki gərginlik düşgüsü vektor diaqramında I₂ cərəyanı ilə eyni fazada olduğundan və induktiv müqavimətindəki gərginlik düşgüsü isə I₂ cərəyanından irəli düşdüyündən bu xətdəki ABC gərginlik güşgüləri üçbucağını qura bilərik. Nəticədə gərginliyi ilə 2 xəttindəki gərginlik düşgüsünü həndəsi olaraq cəmləyərək 1 düyünündəki gərginliyini alırıq.

1 xəttindən keçən cərəyan hər iki yük cərəyanlarının həndəsi cəminə bərabər olduğundan, cərəyanını, alınmış gərginliyinə nəzərən müəyyən bucağı altında çəkirik. Sonra və cərəyanlarını həndəsi toplayaraq I₁ cərəyanını alırıq. Birinci hissə xəttindən keçən bu cərəyan həmin xətdə gərginlik düşgüləri yaradır. Həmin gərginlik düşgüləri vektor diaqramında katetləri olan CDE üçbucağı formasında göstərilib. Burada xəttin əvvəlindəki gərginliyi göstərir.

Gərginlik düşgüləri vektorlarının həqiqi ədədlər oxu üzərinə proyeksiyaları xətlərdəki ümumu gərginlik düşgüsünün uzununa mürəkkəbəsini, AF parçası isə gərginlik itkisini göstərir.

Əgər təqribən olarsa, onda xəttin əvvəlindən axırıncı yükə qədər gərginlik itkisi aşağıdakı kimi olar:

burada, , cərəyanı ilə gərginliyi arasındakı, φ- isə cərəyanı və həmin gərginliyi arasındakı bucaqdır.

Əgər -ni uyğun olaraq cərəyanın aktiv və reaktiv mürəkkəbəsi ilə əvəz etsək, alarıq:

və ya ümumi halda şəbəkədə n sayda yüklər olduqda faza və xətt gərginliyi itkiləri üçün aşağıdakıları alarıq:

Əgər yüklər güclərlə verilmiş olarsa, onda alınmış (6.20) düsturunu güclərə uyğun çevirmək olar.

və qiymətini (6.20) düsturunda yerinə yazsaq, baxılan xəttin hər bir hissəsi üçün U=U_nomqəbul etməklə alarıq:

Şəbəkənin hər bir düyünü üçün güclərinin qiymətləri, onlardan ən uzaqda yerləşən nöqtələrdən mənbəyə doğru hər bir hissənin aktiv və reaktiv güclərini cəmləməklə təyin edilir.

Budaqlanmış üçfazalı cərəyan şəbəkəsində, bu şəbəkənin müxtəlif nöqtələrinə qədər gərginlik itkisini təyin etmək üçün (6.21) düsturundan istifadə edərək, hər bir hissənin gərginlik itkilərini, yükləri də nəzərə almaqla ardıcıl olaraq cəmləməklə təyin etmək olar.