İbn rüseyd

Eserleri.

Hayatı mücadele ve hapisler­le geçen İbn Teymiyye'nin yine bu müca­delesinin bir parçası olarak çeşitli konu­larda birçok eser telif ettiği, hatta İslâm dünyasının en veiûd müelliflerinden biri-olduğu bilinmektedir. İbn Kayyim el-Cev-ziyye, İbn Teymiyye'nin eserlerinin bir lis­tesini Esmâ3ü mü'ellelâti Şeyhilislâm İbn Teymiyye ¹¹⁸⁹ adlı kitabında vermiş ¹¹⁹⁰ bazı çağdaş araştırmacılar da onun kaynaklarda adı geçen 702 eserini saymışlardır.¹¹⁹¹ Muhammed İbrahim eş-Şeybânî müellifin Süleymaniye Kütüphanesi'nde mevcut kitaplarının isimlerini, çeşitli ilim dallarına ayırarak ve baskılarına da işa­ret ederek Mecmû'atü mifellefâü Şey­hilislâm İbn Teymiyye adıyla bir kitap­ta toplamıştır (Kuveyt i 414/1993). İbn Tey­miyye'nin neşredilen belli başlı eserleri şunlardır:

A) Akaid ve Kelâm.

1. el-Akidetü'l-VâşıUyye. Muhtasar bir risale olup Vâsıt kadılarından Radıyyüddinel-Vâsıtî'nin is­teği üzerine yazılmıştır.¹¹⁹² Bu risaleyi Muhammed Halîl Her-râs ¹¹⁹³ Muham­med Salih el-Useymîn (Riyad-Cidde 1416/1995) ve Salih b. Fevzân b. Abdullah el-Fevzân Şerhu'l-'Akideti'l-Vâşıtıyye (Dımaşk 1414/1994). Abdülazîz b. Nasır er-Reşîd et-Tenbîhâtü's-seniyye 'ale'l-'Aki-deti'l-Vâşıtıyye (Riyad 1400/1980, 1416/ 1995), Abdurrahman Nasır es-Sa'dîet-Tenbîhâtü'l-latîfe fîmâ ihtevet'aley-hi'1-Vaşıtıyye mine'1-mebâhişi'l-münî-ie (Riyad 1380/1960) ve Zeyd b. Abdullah Âlü Feyyaz er-Ravzatü'n-nediyye: Şer-hu'l-'Akideti'l-Vâşıtıyye ¹¹⁹⁴ Sünnî Creed: The 'Aqida Wâsitiya of İbn Taymiya" başlığıyla İngilizce'ye ¹¹⁹⁵ Henri Laoust La prolession de foi d'ibn Taymiyya adıyla Fransızca'ya (Paris 1986) tercüme etmiştir.

2. Minhâ-cü's-siinne.¹¹⁹⁶ Şîa'nın ve Kaderiyye'nin kelâmî görüşlerini red ama­cıyla yazılan eseri Zehebî el-Müntekö min minhâci'l-i'tidâl il nakzı kelâmı ehli'l-itizâl ¹¹⁹⁷ ve Abdullah b. Muhammed el-Ganîmân Mahtaşaru Minhâci's-sünne li'bn Tey­miyye ¹¹⁹⁸ başlığıyla İhtisar etmişlerdir. Ali b. Muhammed el-İmrân, el-KavâHd ve'l-fevâ'idi'l-hadîşiyye min Minhâci's-sünneti'n-nebeviyye adlı eserinde (Mekke 1417/1996) Minhâcü's-sünne'de bulu­nan bazı konu ve kuralları incelemiştir.

3. Muvafakatti şahîhi'l-menkûl li-şarîhî'l-makül.¹¹⁹⁹ Akaid, kelâm ve fıkıh usulü gibi kla­sik İslâmî ilimlerin temel tartışma konu­larından biri olan akıl-nakil çatışmasıyla ilgili bir kitaptır. Eser önce eksik olarak basılmış ¹²⁰⁰ daha sonra Muham­med Reşâd Salim tarafından çeşitli nüs­halarına dayanılarak Der'ü te'druzi'I-ıakl ve'n-nakl adıyla tam neşri yapılmış­tır. ¹²⁰¹

4. İktizâü'ş-şırâtİ'l-müstakîm muhâ-lefeti aşhâbi'l-cahîm.¹²⁰² Selef akîdesini sa­vunup bid'at ehlinin görüşlerini redde­den bu eseri Muhammed Ömer Memon ibn Taymiya's Struggle Against Popu­lar Religion adıyla İngilizce'ye tercüme etmiş (Paris 1976), Abdurrahman Abdül-cebbâr da bazı ilâve ve çıkarmalar yapa­rak Mühezzebü İktiiâ i'ş-şırâti'I-müs-takim adıyla yeniden düzenlemiştir (Me­dine 1400/1980).

5. eş-Şârimü'l-meslûl 'alâ şâtimi'r-Resûl.¹²⁰³ Asıl konu­su Hz. Peygamber'e dil uzatan kişiye ve­rilecek ceza olmakla birlikte iman, nifak, küfür, zimmîlerin ahdi bozmaları, cihad, mürted. münafık, zındık ve yol kesicile­rin cezası; Allah'a, peygamberlere ve as­haba sövmenin cezası gibi hususlar da eserde ele alınmıştır.

6. el-cAkidetü'l-Ha-meviyye (Kahire 1320, 1323).ef-Fetva'i-Hameviyyetü'I'kübrâ adıyla da basılan eser ¹²⁰⁴ İbn Teymiyye'­nin 698 (1299) yılında Hamaiılar'ın akî-deyle ilgili çeşitli sorularına verdiği ce­vapları ihtiva etmektedir. Muhammed Salih el-Useymîn. bazı bölümlerini özet­leyip bazı ilâveler yapmak suretiyle ese­ri Fethu Rabbi'l-beriyye bi-telhîşi'l-Hameviyye adı altında ihtisar etmiştir. ¹²⁰⁵

7. er-Risâletü't-Tedmüriyye.¹²⁰⁶ Allah'ın sıfatlarıyla ilgilidir.¹²⁰⁷ Fâtih b. Mehdî Alü Mehdî eseri et-Tuh-îetü'î-Mehdiyye: Şerhu'r-Risâleti't-Tedmüüyye adıyla şerhetmiştir (Riyad 1385/1965, 1414/1993).

8. el-îmân. ¹²⁰⁸

9. el-İstiğâşe.¹²⁰⁹ Eser Telhîşu Kitâbi'l-İstiğâ-§e el-ma'rûf bi'r-Red 'ale'l-Bekri ¹²¹⁰ el-îstiğâşe ¹²¹¹ ve el-îstiğüşe fi'rred'ale 'l-Bekri ¹²¹² adlarıyla da basılmıştır.

10. el-Furkân beyne evliyâ'i'r-rahmân ve evîiyâ'i'ş-şeytân. ¹²¹³

11. Me'âricü'l-vuşûl ilâ ma'rifeti uşûli'd-dîn ve fürûihî kad beyyenehü'r-Resûİ (Kahire 1318. 1340; Riyad 1412/1991).

12. en-Nübüvvât.¹²¹⁴

13. Beyânü telbîsi'l-Cehmiyye ti telsi­si bideHhimi'l-kelâmiyye evnakzu te1-sîsi'l-Cehmiyye. ¹²¹⁵

14. et-Tuhfetü'l-'Irâkıyye fi'l-acmâli'l-carâkıyye ¹²¹⁶ Eser et-luhietü'l-'lrâkiyye fi'1-a'mâ-li'1-kalbiyyeadıyla da neşredilmiştir.¹²¹⁷

15. Risale îi'1-kelâm sale'l-fıtra (Kahire 1333}. el-Fıtra adıyla da anılan eseri ¹²¹⁸ Genevieve Gobillot, L'âpître du discours sur la fıtra ¹²¹⁹ de Taqi-l-dîn Ahmad Ibn Taymîya adıy­la Fransızca'ya tercüme etmiştir. ¹²²⁰

16. îzâhu'd-delâle ti \ımûmi'r-risale ve't-tafrîf ti ahvâli'1-cin . ¹²²¹

17. el-Cevâbü'1-bâ-hir ti züvvâri'l-mekâbir. ¹²²²

18. el-Ha-sene ve's-seyyfe. ¹²²³

19. Kitâbü'r-Red hle'l-Ah-nd. ¹²²⁴

20. er-Risâletü'l-Bcfalbekkiyye. ¹²²⁵

21. el-Vâşifa beyne'1-halk ve'l-hak (Kahire 1323, 1340, 1415/1995; Riyad 1405/1985). Jean R. Michot eseri Les intermĞdiaires entre Dieu et l'hom-me adıyla Fransızca'ya çevirmiştir. ¹²²⁶

22. el-Kö'ide-tü'1-Merrâküşiyye.¹²²⁷ Serajul Haque tarafından "The Qâ'ida Marâkushîya of Ibn Taimiya" adıy­la İngilizce'ye tercüme etmiştir. ¹²²⁸

23. Şer-hu'î-'Akideti'î-îşiahanİyye. ¹²²⁹

24. KâH-de celîle ii't-tevessül ve'1-vesîle. ¹²³⁰

25. KöHde ti hükmi mes'eleti'1-ka-zâ ve'1-kader redden calâ bcfzi'z~zim-miyyîn. ¹²³¹

26. er-Risâietü'i-kudsiyye (Kahire 1320).

27. er-Risâietü'l-medeniyye iî tahkiki1-mecâz ve'l-hakika tişıfâü'liâhi.

28. %rşü'r-rahmânve mâ verede fîhi mine'1-âyât ve'1-ehâdîş ¹²³² el^Arşiyye adıyla da basıl­mıştır. ¹²³³

29. Risale iî Hlmi'z-zâhir ve'l-bâtm (Kahire 1343/1924).

30. el-Ke-lâm calû kavlihî Tecâlâ "İnne hazâ le-sâhirâni. ¹²³⁴

31. Mecmû'a.

32. Mezhebü's-sele-ti'1-kadîm iî tahkiki mes'eJed' kelâmii-löhi'i-kerîm (Kahire 1349/1931).

33. ei-Mesâ'ilü'l-Mardîniyye. ¹²³⁵

34. el-Kazâ ve '1-kader.¹²³⁶ Ayrıca Sü'âlân ti'1-kazâ1 ve'l-kader adıyla da neşredilmiştir. ¹²³⁷

35. el-Keîâm faîâ hakikati'l-İslâm ve'1-îmân. ¹²³⁸

36. el-Beyânü'l-mübîn ti ahbâri'1-cin ve'ş-şeydffn (Ka­hire 1994).

37. eş-Şû/ediyye. ¹²³⁹

38. Kâhde İi'r-red 'ale'l-Ğazzâlî fi't-tevek-küi. ¹²⁴⁰

39. et-Tevekkülcalellöh ve'l-ahz bi'î-esbâb. ¹²⁴¹

40. Derecâtü'l-yakin (Kahire 1323, 1342).

41. KâHde mühim-me ti rahmeti Ehli's-sünne. ¹²⁴²

42. Merâfi-bü'1-irâde. ¹²⁴³

43. er-Risâletü'1-ekme-liyye timâ yecibü lilîâhi min şüûti'l-kemâl. ¹²⁴⁴

44. et-Tevhîd ma'a ihiâşi'l-'amel ve'î-vechi lillâh azze ve celle. ¹²⁴⁵

45. el-Furkân beyne'l-hak ve'1-bâtı. ¹²⁴⁶

46. er-Risâletü't-tis'îniyye. ¹²⁴⁷

47. el-Mucizât ve'1-kerâmât ve envâ'u havâriki'1-âdât ve menâ-fi'uhâ ve mazârruhâ.¹²⁴⁸

48. Beyd-nü'1-kelâmi'l-müveşşih fî beyâni'1-me-rûmi'1-akşâ (Lahor 1879).

49. Şerhu ke-limât min Fütûh.i'1-ğayb.¹²⁴⁹

50. Kitâbü'I-Esmâ ve'ş-şıiât.¹²⁵⁰