İBNİ receb (736-795 H)

İlmi Eserleri
İbni Recep çeşitli islami ilimlerde çok sayıda eserler bıraktı, tefsir akide hadis, fıkıh, tarih, ahlak ve fezail dalında eserleri vardır.

Tefsirde: O’nun bazı sürelerde tefsiri vardır. Nasr ve İhlas, ve fatiha suresilerini tefsiri var, besmele ve fatihanın irabı var. Birde el-istiğna bil kuran eseri var fakat kayıptır.

Akide: O’nun el yazma ‘et Tevhid) isimli bir kitabı var, birde “Muhtasaru Şuabil İman” kitabı var, bu kayıptır.

Hadiste: Fethu’l Bari Şerhi sahib’il Buhari’si var el yazması fakat tamamlamamıştır, şerhu Cami’it Tirmizi’si var, ilelis sağırla alakalı el-Mektebetüz Zahiriyyede, kitabın geri kalanı kayıptır, Şerhu ilelit Tirmizi Irak ve Dimeşk’te basıldı.

Bu kitabı “Camiul ulum vel-Hikem” Mısır ve Lübnan’da basıldı.

Nuril iktibas min mişkati vasiyyetin Nebi (s.a.v)’li İbni Abbas Mısır’da basıldı.

“İslam garib olarak başladı” hadisini şerheden bir risale, el yazması. O’nun bir çok hadis şerhlerinde risalelere var. Bazıları: “el-Hikemül Cedire bil izaati min kavlin nebi (s.a.v):

“Kıyamete yakın kılıçla gönderildim” Enes (r.a)’in ihlas hadisinin şerhi, (eksik tercüme)

Fıkıhta: O’nun bir çok kitabı var. Bazıları “el-Kavaidül fıkhiyye” (160) kaide içeriyor. Fıkıhta çok önemli bir kitapdır. Bu kitap basılmıştır. piyasadadır.

(eksik)

“Buğyetül insan fi vezaifi ramazan” risaledir. Orucun ve ramazanın son ongününü faziletlerinden bahseder, matbudur.

“El İstihrac fi ahkamil haraç” matbudir, “Ahkamul havatim ve ma yetealleku biha” buda matbudur, İbni Ebi Ya’la’nın “Tabakatül Hanabile”sine zeyl yapmış, buda matbudir, iki cüzdür.

O’nun sekiz fıkhi risalesi var fakat matbu değildir. Cuma günü namaza çağrıldığı zaman, namaz, sinirlinin boşaması, bir kelimede üç boşama, dört mezhebten başkasına tabi olmak, gaib olan ümmü veledlerin evlendirilmesi, nezir ve yeminlerin hakikatı, boşamayı doğuma bağlama, şarkıları dinleme meselesi konularıdır. (bahsedilen sekiz risale)

Fezailde: O’nun yirmiden fazla eseri vardır, onlardan bazılı olanlar:

“Letaifil mearif fil Mevasimil am minel-vezaif”, Fadlu ilmiş slef ala ilmil halef”, et-Tahvif minennar ve’t-tarif bi hali daril bevar Kabrin şiddetleri “el fark beynen nasihati vet ta’yiir, İstinbaşaku neslimil ünmin nefehati riyadul kuds” “Zemmül harm ve şaribinha” zemmül mal vel-cah “Abdülmelik bin Ömer bin Abdül Aziz’in siyreti” Matbu olmayan” Kıyamet gününü afetleri” Şamın faziletleri” el-ilmam fi fadli beytillahil haram, el-istiytan fika ya’tesimbihil abd mineş şeytan “ ihtiyaru ebrar” el-Başaretül uzma fi enne hazzal mü’minminen humma”, Kalp katılığının kınanması” risale fi halii zil hicce” tesliyetü nüfusun nisa ve ricalinde fakdıl etfal,” “Risale fi manal ilm” “sadakatüssirri ve beyanu fadliha”

Hulasa: İbni Recep Hanbeli altı ilimde tasnif yaptı: Tevhid, hadis, tefsir, fıkıh, vaz’z ve irşad ve tercümeler hakkında.

Allah İbni Receb’e kabrine serinlik verecek şekilde rahmet etin, ilmiyle ümmeti faydalandırsın. O gerçekten ilmiyle amel eden, takvalı, yüksek ahlak sahibi seçkin alimlerdendir. (1)

Doktor Vehbe Zühayli