İbrahim rağbet 4036531124 Danışman Yrd. Doç. Dr. Ali Korkmaz

3.5. Hakla İlişkiler Sorumlularına Yönelik Araştırma

Kuruluşların halkla ilişkiler temsilcilerine e-mail yöntemi ile ulaşmaya çalıştım. Halkla ilişkiler temsilcilerinin e-maillerine ulaşmak için Ankara Halkla İlişkiler Derneğinden yardım alarak 45 kişiye 21 soruda oluşan bir anket formu yönlendirilmiştir. Ancak yolladığımız 45 halkla ilişkiler temsilcisinden 30’u geri dönüş yaparak anket formuna katkıda bulunmuşlardır. Yaptığımız bu anketin sonuçları ayrıntılı olarak aşağıda verilmektedir.

3.5.1 Cinsiyet ve Yaş aralığı

Tablo 28: Cinsiyet

Cinsiyetiniz nedir?	Frekans	Yüzde
Erkek	11	36,7
Kadın	19	63,3
Toplam	30	100,0

Tablo 29: Halkla ilişkiler sorumlularının yaşları

Hangi yaş aralığındasınız?	Frekans	Yüzde
25'ten Küçük	4	13,3
25-35 Yaş Arası	16	53,3
36-45 Yaş Arası	8	26,7
46-55 Yaş Arası	2	6,7
56’dan Büyük
Toplam	30	100,0

Ankete katılan halkla ilişkiler sorumlularının yarısından fazlasını %63,3 (19) ile kadınlar, %36,7’sini (11) erkekler oluşturmaktadır. Halkla ilişkiler temsilcilerinin yaş aralıkları ise %53,3 (16) ile en fazla “25-35 yaş aralığı” olduğu görülmektedir. Bu oranı %26,7 (8)ile “36-45 yaş aralığı” izlemektedir.

3.5.2. Halkla İlişkiler Strateji ve Teknikleri

“Sizce aşağıdaki çeşitli halkla ilişkiler yöntem, teknik ve uygulamalarının, kamuoyunda ve hedef gruplarda iyi bir imaj oluşturmada önem dereceleri nedir?” şeklinde araştırmamızda sorduğumuz soruya yanıtlar aşağıdaki gibi olmuştur:

Tablo 30: Halkla ilişkiler strateji ve teknikleri

	Önemsiz %	Önemli %	Çok Önemli %	Yanıtsız %
Basın ile ilişkiler	-	16,7	83,3
TV ile ilişkiler	-	23,3	76,7	-
Radyo ile ilişkiler	6,7	36,7	56,7	-
Özel olaylar düzenlemek	-	66,7	33,3	-
Sponsorluk	-	73,3	26,7	-
Kurumsal reklam yayınlamak	-	80,0	20,0	-
Kurum kimliğini pekiştirmek	-	76,7	23,3	-
PR açısından yeni teknolojileri değerlendirmek	-	63,3	36,7	-

Halkla ilişkiler uygulayıcıları açısından basınla ilişkiler %83,3 oranla “çok önemli” olarak değerlendirilmiştir. Televizyon da halkla ilişkiler temsilcileri açısından %76,7 ile “çok önemli” olduğu gözükürken, radyonun ise yine %56,7 ile “çok önemli” olduğu görülmektedir. Son zamanlarda yaygınlaşan ileri teknolojilerinin halkla ilişkiler açısından kullanılması konusu da %63,3 gibi bir oranla “önemli” olarak gözükmektedir.

“Medya ile ilişkilerde kullandığınız yöntemleri sıklık açısından değerlendiriniz? şeklindeki sorumuza verilen cevaplar şöyle olmuştur:

Tablo 31: Halkla ilişkiler yöntemleri

	Kullanılmaz %	Nadiren Kullanılır %	Kullanılır %	Çok Sık Kullanılır %	Yanıtsız %
Basın bültenleri	-	-	33,3	66,7	-
Basın konferansı	3,3	6,7	60,0	30,0	-
Basın seyahati /basın gezisi	-	46,7	66,7	6,7	-
Gazetecilerle kişisel toplantılar	3,3	33,3	56,7	3,3	3,3
Yeni teknolojiler aracılığıyla basına hitap etmek(int,pr.cd)	-	13,3	63,3	23,3	-

Verilere bakıldığında “çok sık kullanılan” yöntem olarak basın bültenler/bildirileri olduğu gözükmektedir. Anketi cevaplandıran halkla ilişkiler yöneticileri basın konferanslarını %60,0 ve basın gezisi/seyahati ise %66,7 oranla “kullanılır” olduğunu belirtmektedirler. Gazetecilerle kişisel toplantılar ise halkla ilişkiler tarafından %56,7 ile “kullanılır” iken öten yandan %33,3 gibi oldukça yüksek bir oranda “nadiren kullanıldıkları” görülmektedir. Halkla ilişkiler yöneticileri için gazetecilere daha kolay ulaşma yöntemlerinden birisi olan yeni teknolojileri ise %63,3 il3 “kullanılır” yöntemler olarak ifade edilmektedir.

Tablo 32: Basın Bülteninin/Bildirisinin Hazırlandığı Durumlar

Aşağıdaki durumlardan hangisi söz konusu olduğunda basın bildirisi/bülteni hazırlıyorsunuz?	Frekans	Yüzde
Yeni ürün/hizmet tanıtmak için	3	10,0
Basını kuruluşlardaki gelişmeler hakkında bilgilendirmek için
Kuruluşta meydana gelen önemli değişiklikleri duyurmak için	2	6,7
Kuruluşta meydana gelen ilginç bir gelişmeyi duyurmak için	2	6,7
Kriz durumunda iletişimi sağlayabilmek için
Hepsi	23	76,7
Toplam	30	100,0

Halkla ilişkiler sorumluları tarafından en fazla işaretlenen şık %76,7 ile hepsi seçeneği olmuştur. Zaten halkla ilişkiler sorumlusunun görevi, şirket imajına uygun olan etik kuralları çerçevesinde şirketin itibarını yükseltmek adına bütün işleri yerine getirmelidir.

Tablo 33: Basın bülteninin/bildirisinin gönderildiği aralıklar

Basın bildirilerini/bültenleri hangi aralıklarla gönderiyorsunuz?	Frekans	Yüzde
Gerekli olduğunda	19	63,3
Aylık olarak	-	-
Hazırladıkça göndermeli	9	30,0
Düzenli olarak her hafta	2	6,7
Düzenli olarak iki hatada bir	-	-
Diğer	-	-
Toplam	30	100,0

Çıkan bu sonuca baktığımız da halkla ilişkiler sorumlularının %63,3 (19) ile “gerekli olduğunda” basın kuruluşlarına basın bildirisi/bülteni yollamak gerektiğini ifade etmektedirler. Buna karşın halkla ilişkiler temsilcilerinin %30,0’u (9) basın bildirilerini/bültenlerini “hazırladıkça gönderilmeli” şeklinde bir iadelerinin olduğu gözlemlenmektedir.

Halkla ilişkiler sorumlularının bir başka sorumluluğu da hazırladıkları basın bültenlerini/bildirilerini basın kuruluşlarına yollarken seçici davranım davranmamaları noktasıdır. “Basın bildirilerini/bültenlerini gönderirken seçici davranılmalı mı, yoksa tüm basın yayın kuruluşlarına gönderilmeli mi? sorusunu gazetecilere yönlendirilmiştir ve çıkan sonuç aşağıdaki gibidir:

Tablo 34: Basın bültenlerinin/bildirilerinin kimlere gönderilmesi gerektiği

	Frekans	Yüzde
Seçici davranılmalı	14	46,7
Tümüne gönderilmeli	16	53,3
Yanıtsız	-	-
Toplam	30	100,0

Tablomuza baktığımızda hiçbir halkla ilişkiler sorumlusunun soruyu yanıtsız bırakmadığı ve en halkla ilişkiler temsilcilerinin %53,3 (16) ile büyük bir çoğunluğunun basın yayın kuruluşlarının hiçbirini ayırmadan “tümüne gönderilmeli” dediklerini ifade etmişlerdir. Buna karşın %46,7’si (14) basın bildirisi/bülteni basın yayın kuruluşlarına gönderirken daha “seçici davranılmalı” gerektiğini belirtmişlerdir.

Tablo 35: Gönderilen basın bültenlerinin/bildirilerin yayınlama durumu

Medya çalışanlarına gönderdiğiniz basın bültenlerinin/birlilerinin yayınlanma durumu nedir?	Frekans	Yüzde
Şimdiye kadar hiç yayınlanmadı	1	3,3
Nadiren yayınlanıyor	7	23,3
Yayınlanma olasılığı yüzde elli	14	46,7
Gönderdiğim her bülten yayınlanır	8	26,7
Toplam	30	100,0

Ankete katılan halkla ilişkiler sorumlularının verdikleri cevaplara gönderilen basın bültenlerinin yayınlanma durumları %46,7 (14) ile “yayınlanma olasılığı yüzde elli” olduğu gözükmektedir. Bu oranı %26,7 (8) ile “gönderdiğim her bülten yayınlanır” takip ederken, %23,3 (7) ile “nadiren yayınlanıyor” seçeneği işaretlenmiştir.

Tablo 36: Basın bildirilerini/bültenlerin yayınlanmasını garantileyecek yöntem

Basın bültenlerinin{bildirilerinin yayınlanmasını garantileyecek yöntem aşağıdakilerden hangisidir?	Frekans	Yüzde
Haber değeri taşıması	7	23,3
Haber değeri+gazetecilerle kişisel ilişki	9	30,0
Tüm kamuoyunu ilgilendiren olay ilginç olay	4	13,3
Bülteni gönderdikten sonra takip edilmesi	3	10,0
Uygun medyaya uygun yayın dili	3	10,0
Kurumun iyi bir itibara sahip olması	3	10,0
Diğer	-	-
Yanıtsız	1	3,3
Toplam	30	100,0

Bu verilere basına yollanan bilgilendirici malzeme bildiri ve bültenlerin yayınlama durumunu garantileyecek yöntem halkla ilişkiler sorumlularına için %30,0 (9) ile “haber değeri+gazetecilerle kişisel ilişkiler” olduğunu gözükmektedir. Gazetecilere yatığımız anketten “kişisel tanışıklık önemli?” sorusu karşısında gazetecilerin büyük bir çoğunluğu önemli olmadıklarını vurgulamışlardır. Halkla ilişkilere göre önemli olduğu gözükmektedir.

Tablo 37: Gazetecilerle kişisel ilişkiler

Kuruluşun medyada haber değeri taşıması için, gazetecilerle kişisel ilişkilerin ne kadar önemli olduğunu düşünüyorsunuz?	Frekans	Yüzde
Hiç önemli değil	-	-
Önemsiz	2	6,3
Önemli	14	46,7
Çok önemli	14	46,7
Toplam	30	100,0

Halkla ilişkiler sorumlularının geneli kişisel ilişkilerin %46,7’şer oranla “çok önemli” ve “önemli” olduğunu belirtmektedir.

Tablo 38: Gündemin etkilenmesi

Basına yönelik çalışmalarınızın medya gündemini etkilediğine inanıyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	17	56,7
Evet	11	36,7
Yanıtsız	2	6,7
Toplam	30	100,0

Bu verilere baktığımız çıkan sonuç halkla ilişkiler çalışması çerçevesinde basın yayın kuruluşlarına gönderilen bilgilendirici malzemelerin %56,7 (17) ile gündemi etkilemediği ortaya koymaktadır. Çıkan verilerde ise %36,7 (11) oranında halkla ilişkiler çalışmalarının medyanın çalışma gündemini etkilediğini ifade etmektedir.

Tablo 39: Medya mensuplarına armağanlar verilmesi

Medya mensuplarına yönelik çalışmalarınızda onlara zaman zaman armağanlar vermeyi uygun görüyor musunuz/armağanlar verilmeli mi?	Frekans	Yüzde
Hayır	15	50,0
Evet	8	26,7
Yanıtsız	7	23,3
Toplam	30	100,0

Yukarıda görüldüğü üzere aktif olarak halkla ilişkilerle uğraşan uzmanlar medya mensuplarına armağanlar verilmesini %50,0 gibi oranla uygun bulmamaktadırlar. Fakat ankete katılan gazetecilerin %23,3’ü bu soruyu yanıtsız bırakmaları dikkatten kaçmamıştır.

Tablo 40: Verilen armağanların türü

Medya çalışanlarına ne tür armağanlar veriyorsunuz?	Uygun %	Uygun Değil %	Yanıtsız %
Kuruluşu hatırlatıcı ufak bir armağan	56,7	-	43,3
Ürünü/hizmeti tanıtıcı bir armağan	53,3		56,7
Belli bir maddi değeri bir armağan	6,7	36,7	56,7
Gazetecinin çalışmasını, işini kolaylaştırıcı bir armağan	26,7	16,7	56,7
Çok büyük maddi değer yoksa bir ürünün (örn. Cep telefonu) veya hizmeti (örn. Yeni açılan bir tatil köyünde tatil verilmesi)	13,3	30,0	56,7

Buna göre halkla ilişkiler uzmanları “kuruluşu hatırlatıcı ufak bir armağan” veya “ürünü/hizmeti tanıtıcı bir armağan” vermekte herhangi bir sakınca görmemektedir (56,7). “Belli bir maddi değeri olan armağanlara” ise uzamanlar karşı çıktıklarını (%36,7) gösterilen tabloda anlamaktayız.

Tablo 41: Gazetecilerle Kişisel Tanışıklık

Sizinle kişisel teması-tanışıklığı olan gazetecilerin sizin haberlerinize sizin haberlerinize daha fazla yer verdiklerini düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	3	10,0
Evet	26	86,7
Yanıtsız	1	3,3
Toplam	30	100,0

Anket formunu yönlendirdiğimiz halkla ilişkiler uzmanları, gazetecilerle olan kişisel ilişkiler sonucu haberlerinin medyaya gönderilen bilgilendirici malzemelerin daha fazla yer edindiğini %86,7 gibi oranla ifade etmişlerdir.

Tablo 42: Halkla ilişkiler çalışmalarının gazetecilik mesleğine etkisi

Halkla ilişkiler çalışmalarının gazetecilik mesleğini olumlu etkilediğini düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	2	6,7
Evet	27	90,0
Yanıtsız	1	3,3
Toplam	30	100,0

Halkla ilişkiler temsilcilerinin bu cevaplarına göre halkla ilişkiler çalışmaları gazetecilik mesleğini olumlu etkilediği, gazetecilik mesleğine yardım ettikleri görülmektedir.

Tablo 43: Gazeteciliğin pasifleşmesi

Gazetecilik mesleğinin halkla ilişkiler çalışmalarında dolayı pasifleştiğini düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	28	93,3
Evet	2	6,7
Yanıtsız	-	-
Toplam	30	100,0

Anketteki verilen sonuçlarına bakacak olursak halkla ilişkiler uzmanları bu soruya %933 gibi büyük bir karşı çıktıkları gözükmektedir. Sadece ankete katılan uzmanların %6,7’si gazeteciliği pasifleştirdiği kanısında olduğu görülmektedir.

Tablo 44: Gazetecilerin iş yoğunluğunun halkla ilişkiler malzemelerin üzerindeki etkisi

Gazetecilerinin işlerinin çok yoğun olduğu zamanlarda halkla ilişkiler çalışmalarından daha fazla yararlandıklarını düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	2	6,7
Evet	27	90,0
Yanıtsız	1	3,3
Toplam	30	100,0

Halkla ilişkiler temsilcilerinin %90,0’si gazetecilerin işlerinin yoğun olduğu dönemlerde, kendilerinin yapmış olduğu halkla ilişkiler çalışmalarından daha fazla yararlandıkları görüşünü taşımaktadır.

Tablo 45: Büyük reklam verenlerin halkla ilişkiler çalışması

	Hayır	Evet	Yanıtsız
Gazetecilerin çalıştıkları yayın organının büyük reklam verenlerin halkla ilişkiler çalışmalarına daha fazla yer verdiğini düşünüyor musunuz?	3,3	93,3	3,3
Yukarıdaki soru ile ilgili sizce üstlerinden baskı görüyorlar mı?	43,3	44,3	13,3

Ankete katılan halkla ilişkiler temsilcileri %93,3 gibi büyük bir oranla gazetecilerin büyük reklam veren kuruluşların halkla ilişkiler faaliyetlerine daha fazla yer verdiklerini dile getirmiş ve bu konuda %44,3 oranında üstlerinden baskı gördükleri için daha fazla yer vermek durumunda kaldıkları gözükmektedir.

Tablo 46: Gazete sahiplerinin başka iş dalları hakkındaki haberler

Gazeteciler çalıştıkları yayın organının sahibinin, sahip olduğu başka iş dalları hakkında daha fazla olumlu haber yaptıklarını düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	2	6,7
Evet	28	93,3
Yanıtsız	-	-
Toplam	30	100,0

Ankete cevap veren halkla ilişkiler temsilcileri gazetecilerin patronlarının sahip oldukları başka iş dalları hakkında daha olumlu haber yaptıklarını ifade etmektedir (93,3).

Tablo 46: Halkla ilişkiler mesleğini uygulayacakların kökeni

Gazeteciler çalıştıkları yayın organının sahibinin, sahip olduğu başka iş dalları hakkında daha fazla olumlu haber yaptıklarını düşünüyor musunuz?	Frekans	Yüzde
Hayır	21	70,0
Evet	8	26,7
Yanıtsız	1	3,3
Toplam	30	100,0

Halkla ilişkiler faaliyetlerinde bulunanların gazetecilik tecrübesinin bulunması uzun yıllar boyunca sektörde aranan bir niteliktir. Hatta bu özellik günümüzde de devam etmektedir. Gazetecilerin bu konu hakkında ifadeleri, halkla ilişkiler mesleğini aktif olarak yapacak bir uzmanın gazetecilik kökenli olması gerektiğini belirtmiştir. Halkla ilişkiler uzmanları is bu yargının tam tersi bir ifade ile %70,0 gibi bir oranla halkla ilişkiler mesleğini yapmak için gazeteci kökenli olmamanın bir sakıncası olmadığını ifade etmektedir.