İbrahim rağbet 4036531124 Danışman Yrd. Doç. Dr. Ali Korkmaz

1.4.Halkla İlişkilerin Medya İle İlişkisi

1.4.1.Medyanın Yapısal Özellikleri ve İşleyişi

İletişim çağında bilgilenme ihtiyacı, haberi ticari bir unsura dönüştürmüş böylece gazetecilik mesleği doğmuştur. Medya kitle iletişim araçlarından yani gazete, dergi, televizyon, radyo ve internetten oluşur. Medyanın en önemli temel işlevi haber vermektir. Medya kamuoyu oluşturabilme yetisine sahip olduğu için güçlüdür. Medya, yapısı gereği çalışanların hızla değişebildiği bir sektördür. Sektörü yakalayabilmek için bu hızı sürekli takip etmek. Bilgi ve ilişkileri daima güncel tutmak gerekmektedir. Medya kuruluşlarının işleyişlerine bir gazeteci kadar hakim olunması gerekir (belgeler.com).

1.4.2.Halkla İlişkilerde Medyanın Yeri ve Önemi

Medyanın her zaman hedef kitleyi bilgilendirmesi ve ikna etme tekniklerine sahip olması, medyayı önemli kılan başlıca özelliklerdir. Medya organları, yaygın haber iletme kanalları olarak tartışılmaz önemlerini korumaktadırlar. Bu noktada medya ile ilişkinin de önemi ortaya çıkmaktadır. Halkla ilişkilerin araştırma aşamasının ardından oluşturulan planlama aşamasında ortaya çıkan strateji doğrultusunda uygulamaya geçildiği üçüncü aşama medya ilişkileri de devreye girer. Özellikle daha geniş bir kitleye ulaşabilmek, iletişim teknik ve araçları daha etkin bir biçimde kullanılmalıdır (belgeler.com).

Medyanın gücü, kitle iletişim aracı olmanın yanında, ona toplumsal arenada etkin bit eğitim ve sosyalizasyon aracı olma niteliğini de yükler. Bu bakımdan medya günümüz toplumların kültürel üretim süreçlerinin ayrılmaz bir parçasıdır (Arslan, 2001: s.135). Günümüzde bilgi edinme, düşünme ve düşünceyi ifade edebilme özgürlüğü, insan haklarının en başta gelenleridir (Arslan, 2003: ilef.ankara.edu.tr). Medya tüm bu süreçleri gerçekleştiren bir araçtır. Medyanın bu işlevi küresel iş dünyasında, medyadan olumlu anlamda yararlanmak kişi ya da kurum açısından en temel görüş olarak benimsenmiştir ( Gültekin, 2006: s.172)

Basın yayın organları, kuruluş ile hedef kitle arasında bir köprü görevi üstlenmekte ve halkla ilişkiler biriminin fonksiyonlarını icra etmesinde önemli görevler üstlenmektedirler. Kamuoyu oluşturmasında basın yayın organlarının rolü herkes tarafından kabul edilmektedir. Öylesine etkili olan basın; örneğin, ABD’de Nixon olayında görüldüğü gibi bir başkanın görevden alınmasına ve yine halkla ilişkilerin kurucusu olarak kabul edilen Ivy Lee’nin yürüttüğü özel kampanya sonucunda, gazeteler tarafından her gün horlanan bir iş adamını en iyi ve en üstün bir kişi konumuna getirebilmektedir (Tengilimoğlu ve Öztürk, 2004: s.127)

Yazılı ve görsel basın organlarında olumlu bir şekilde yer almayı başaran kurum ve kuruluşlar, mevcut potansiyel hedef kitleye herhangi bir beden ödemeden uluşma imkanı yakalamaktadır. Bundan dolayı, bu tür örgütlerde halkla ilişkiler uzmanı veya sorumlusu olarak görev yapan kişiler, yerel ve ulusal basınla iyi ilişkiler kurabilmeli ve bunu sürekli kılabilmelidirler (Sabuncuoğlu, 1998: s.127)

Kurum hakkında kamuoyu nezdinde olumlu imajın oluşmasında basın yayın organlarının çok büyük etkisi vardır. Bu gerçekten hareketle, basın yayın kuruluşlarıyla ilişkilerimizi daima sıcak tutmalıyız. En azından hiç küsmemeliyiz. Basın yayın kuruluşlarıyla oluşacak olumsuz bir ilişki, kuruluşunuz açısından olumsuz sonuçlar doğurabilecektir. Bir anda olumsuz bir kamuoyunun oluşmasına neden olabilecektir. Bu nedenle halkla ilişkilerden sorumlu görevlilerin, basın yayın organlarına yönelik çabaları detaylı bir şekilde planlamalı ve düzenlemelidir. Basın yayın organlarıyla ilişkilerde, haber bültenleri, basın gezileri, basın toplantıları, basın kokteylleri, haber programları, belgesel programlar vb. teknikler kullanılabilir (Yatkın, 2004: s.35)

Bir halkla ilişkiler uzmanı, basınla ilişkilerin kendi uğraş alanında çok önemli ve duyarlı bir konu olduğunu hatırda çıkartmamalıdır. Halkla ilişkiler uzmanı, haber değeri yüksek olan her şeyi ilginç yazı ve resimlerle süsleyerek, yayına hazır bir biçimde gazetelere ulaştırmayı çok fazla düşünmemelidir. Ancak ölçülü ve çok iyi düzenlenme ile gerçekten haber değeri çok yüksek olan fırsatlarda bu yolun seçilmesi uygun olur (Ertekin,1983: s.48). Böylesi durumlarda bir takım bazı çatışmalara yol açar. Bu nedenle halkla ilişkiler uzmanının basınla ilişkilerde uyulması gereken kuralları şöyle sıralayabiliriz (Günkut, 1974: sayı: 66 s.30)

• 
  Basına her türlü çalışma kolaylığı ve olanağı yaratmak.
  
• 
  İlişki kurulacak kişiyi doğru seçmek.
  
• 
  Yayın olanağı olmayan isteklerde bulunmamak.
  
• 
  Basına ilgi çekici haber vermek, bu gereksinimi iyi değerlendirmek.
  
• 
  Bir halkla ilişkiler programı için basına öneride bulunulacak ise; bunun hem kurum, hem basın, hem de kamuoyu için yararlı olmasını sağlamak.
  
• 
  Basına gönderilecek halkla ilişkiler programında taklitten ve sıkıcı olmaktan kaçınmak.
  

1.4.3.Halkla İlişkiler Uygulayıcısı ve Medya Çalışanı İlişkisi

Gazetecilerin ve halkla ilişkiler çalışanlarının bir dereceye kadar çalışmalarının birbirine bağlı olduğu söylenir. Her iki meslek arasında bir hayli etkileşim olmasına rağmen, halkla ilişkiler yapanlarla gazetecilik yapanlar arasındaki ilişkinin özelliği farklı ülkelerde farklı şekilde tanımlanmışlardır.

Son yıllarda yaşanılan çeşitli ekonomik zorlukla nedeniyle, medya çalışanların sayısındaki azalma medyanın halkla ilişkiler kaynaklarından gelen bilgilere bağlılıklarını arttırmıştır. Ayrıca üniversitelerin halkla ilişkiler bölümlerinden mezun olan uygulayıcı sayısının artması de hem teknik, hem de etnik bakımından medya ile daha iyi bir iş birliğinin yapılmasına neden olmuştur (Okay ve Okay, 2009: s.24)

Medya çalışanları görevini yerine getirebilmek için, ilgilendikleri konuların uzmanlarıyla iletişim kurma ihtiyacı duymaktadır. Medya mensupları gün içerisinde bir çok halkla ilişkiler uygulayıcı tarafından bilgi bombardımanına tutulmaktadır. Bu yüzden önemli olan haber kaynağı olarak farklılaşmaktır (belgeler.com).

Gazeteciler ile halkla ilişkiler uzmanları arasındaki ilişki, bugüne kadar birçok farklı araştırmaya konu olmuş, her iki mesleğin uygulayıcılarının birbirleri hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Bu çalışmalar temel olarak, gazeteciler ile halkla ilişkiler uzmanları arasında nefretle başlayan ilişkinin giderek karşılıklı fayda ilişkisine verildiğini göstermektedir. DeLorme ve Fedler'in halkla ilişkiler uzmanları ve gazetecilerin birbirleri hakkındaki görüşlerini derlediği çalışmaya göre; gazeteciler halkla ilişkiler uzmanlarını etik dışı hareket etmekle, manipülatif, aldatıcı ve tek taraflı olmakla suçlamaktadır (http://bianet.org).

Tablo 1 : Grunig ve Hunt’a göre Halkla İlişkiler uzmanlarının ve gazetecilerin birbirlerini değerlendirmesi(Aktaran, belgeler.com)

	Halkla İlişkiler uzmanları	Gazeteciler
Halkla ilişkiler basın enformasyonu yayar	%89	%59
Halkla ilişkiler zamanında, doğru ve mükemmel haber sağlamaya yardımcı olur	%91	%48
Halkla ilişkiler sahte olaylar ve düzmece ifadelerle iletişim kanallarını doldurur	%42	%78
Halkla ilişkiler çalışanları gazetecilerin görmesi gereken insanlara engel olur	%38	%82
Halkla ilişkiler materyalleri genellikle haber olarak şekil değiştirmiş tanımıdır	%29	%84
Halkla ilişkiler çalışanları toplantı başlıkları, okuyucunun ilgisini çekmek, sayfayı en iyi şekilde değerlendirmek gibi gazetecilik konularını anlamazlar	%39	%89

Tablodan da anlaşılacağı gibi halkla ilişkiler uygulayıcının ve gazetecilerin birbirleri ile anlaşamadıkları görülmektedir. Gazeteciler, halkla ilişkiler uzmanlarının basın enformasyonu yaymadığını, zamanında, doğru ve güvenilir haberler yapmadığını belirtmiş ve halkla ilişkiler uzmanları ise bunun tam tersini idea etmişlerdir. Öte yandan gazeteciler, halkla ilişkiler uzmanlarının iletişim kanallarını sahte ve düzmece olaylarla doldurduğunu, gazetecilerin görmesi gereken önemli haberlere halkla ilişkiler uzmanlarının engel olduğunu, materyallerin genellikle haber olarak şekil değiştirdiğini ve halkla ilişkilercilerin gazete sayfalarında ve nasıl değerlendirileceklerinden anlamadığını ifade ederek aslında gazetecilerle halkla ilişkiler uzmanlarının aralarında bir duvarın olduğunu göstermeye çalışmışlardır.

Günümüzde halkla ilişkiler uzmanları ile gazeteciler arasındaki ilişkiye baktığımızda geçmişteki kadar ağır suçlamaların olmadığını ve ilişkinin karşılıklı fayda ilkesine dayanan simbiyotik bir ilişki modeline doğru verildiğini görüyoruz (http://bianet.org).

Milliyet Gazetesi köşe yazarı Fikret Bila Türkiye’deki halkla ilişkiler uzmanlarının gazetecilerle olan ilişkisini şöyle açıklamaktadır: “Halkla ilişkiler uzmanları genellikle büyük özel sektör kuruluşlarında yer alan bir kurum. Büyük holdingler, bankalar gibi. Devlet kurumlarında pek görülmüyorlar. Halkla ilişkiler uzmanları basınla ilişkiden ziyade sektörlerindeki organizasyonlar ve müşteri bazlı çalışmalara katkı veriyorlar. Medya ile ilişkileri basın danışmanı olarak görev yapan başka görevliler yürütüyor. Genellikle iletişim mezunu olan basın danışmanları, kurum yöneticilerinin basınla ilişkilerini geliştirmeye çalışıyorlar. Gazetecilerin taleplerini, kurum yöneticileriyle görüşmelerini organize ediyorlar. Özellikle bakanların basın danışmanları medya ilişkilerinde daha etkili ve yararlı oluyorlar. Gazetecilere bilgi aktarımı yaptıkları gibi görüşmeyi gazeteciyle birlikte kayda alarak haberin doğru yayınlanması güvence altına alıyorlar. Bununla birlikte halkla ilişkiler uzmanları ve basın danışmanlarının çok fazla inisiyatif kullanma yetkileri olmadığını, bağlı oldukları kişilere sormadan yanıt vermekten kaçındıklarını da söyleyebilirim.” Bila, büyük şirketlerin medya ile ilişkisini halkla ilişkiler departmanı değil de, ayrı bir birim olarak oluşturulan basın danışmanları yürüttüğünü, halkla ilişkilerin ise medya ile pek fazla ilişkisinin olmadığını daha çok organizasyonlar ve müşteri bazında çalışmalar yaptığını sölemektedir (Milliyet, Bila, 2013)