Иҹтимаи-сијаси мүталиәЛӘрин әсаслары

İCTİMAİ-SİYASİ MÜTALİӘLӘRİN ӘSASLARI

İKİNCİ CİLD

MÜӘLLİF: DOKTOR MӘHӘMMӘD RZA HAFİZİNİYA




Kitabın adı:.............Ictimai-siyasi mütaliələrin əsasları

.....Ikinci cild

Müəllif:....................Doktor Məhəmməd Rza Hafiziniya

Çap növbəsi:...............................................................Birinci

Çap tarixi:................................................................................

Tiraj:.........................................................................................

Naşir:........................................................................................

Mündəricat

MÜQӘDDİMӘ 7

DÖRDÜNCÜ FӘSİL 9

BEYNӘLXALQ ӘLAQӘLӘRİN ӘSASLARI 9

GİRİŞ 10

(4-1) BEYNӘLXALQ ӘLAQӘLӘR 13

(4-2) BEYNӘLXALQ ӘLAQӘLӘRDӘ HAKİM OLAN HÜQUQİ QAYDALAR 16

(4-2-1) BEYNӘLXALQ KONVENSİYALAR 17

(4-2-2) BEYNӘLXALQ ӘNӘNӘ 20

(4-2-3) ÜMUMİ VӘ HӘRTӘRӘFLİ HÜQUQİ ӘSASLAR 22

(4-2-4) AZӘHӘMİYYӘTLİ (İKİNCİ DӘRӘCӘLİ) MӘNBӘLӘR (BAŞQA MӘNBӘLӘR) 23

MÜHAKİMӘ PROSESİ VӘ MӘHKӘMӘLӘRİN HÖKMLӘRİ 23

MÖTӘBӘR HÜQUQİ İNSTANSİYALARIN NӘZӘRİYYӘ VӘ KİTABLARI 24

BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN QӘTNAMӘ VӘ QӘRARLARI 24

(4-3) BEYNӘLXALQ ӘLAQӘLӘRDӘ OLAN SİYASİ ÜSULLAR (ӘSASLAR), PRİNSİPLӘR 25

(4-3-1) ÖLKӘLӘRİN BӘRABӘR OLMASI PRİNSİPİ 26

(4-3-2) ÖLKӘLӘRİN DAXİLİ İŞLӘRİNӘ MÜDAXİLӘ ETMӘMӘK PRİNSİPİ 27

(4-3-3) MÜSTӘQİLLİK PRİNSİPİ 28

(4-3-4) DÖVLӘTLӘRİN QARŞILIQLI HÖRMӘT PRİNSİPİ 30

(4-3-5) DİNC YANAŞI YAŞAMAQ PRİNSİPİ 31

(4-3-6) QARŞILIQLI TӘHLÜKӘSİZLİK VӘ QANUNİ MÜDAFİӘ PRİNSİPİ 32

(4-3-7) İXTİLAFLI MӘSӘLӘLӘRDӘ BEYNӘLXALQ MÜHAKİMӘ (MÜNSİFLİK) PRİNSİPİ 34

(4-3-8) DÖVLӘTLӘRİN TANINMASI QAYDASI 36

(4-3-9) QÜVVӘLӘR TARAZLIĞI 38

(4-4) BEYNӘLXALQ RABİTӘLӘR NӘZӘRİYYӘLӘRİ 39

(4-4-1) QÜDRӘTLӘRİN TARAZLIĞI NӘZӘRİYYӘSİ 39

(4-4-2) NİZAMLARIN TӘHLİLİ NӘZӘRİYYӘSİ 41

(4-4-3) QARŞISINI ALMAQ NӘZӘRİYYӘSİ 43

(4-5) DÖVLӘTLӘR ARASINDAKI İNTEQRASİYA VӘ DEZİNTEQRASİYA PROSESLӘRİ 45

(4-5-1) İNTEQRASİYANIN NÖVLӘRİ 46

(4-5-2) İNTEQRASIYANİN İLKİN ŞӘRTLӘRİ VӘ AMİLLӘRİ 48

(4-5-3) DEZİNTEQRASİYANIN İLKİN ŞӘRTLӘRİ VӘ AMİLLӘRİ 49

(4-5-4) İNTEQRASİYA QURUMLARININ XÜSUSİYYӘTLӘRİ 50

(4-5-5) DAXİLİNDӘ DEZİNTEQRASİYA PROSESLӘRİ BAŞ VERӘN NİZAM VӘ QURUMLARIN XÜSUSİYYӘTLӘRİ 50

(4-6) XARİCİ SİYASӘT VӘ RABİTӘLӘRİ HӘYATA KEÇİRӘNLӘR 50

(4-6-1) DİPLOMATİK NÜMAYӘNDӘLӘR VӘ MӘMURLAR 51

(4-6-2) KONSULLUQ MӘMURLARI 53

BEŞİNCİ FӘSİL 55

BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLAR 55

(5-1) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN FORMALAŞMASINA TARİXİ BAXIŞ 56

(5-2) BEYN ӘLXALQ T ӘŞKİLATLARIN VӘ ORQANLARIN FORMALAŞMASININ ӘSASLARI VӘ ONLARIN YARADILMASININ ZӘRURİLİYİ 60

(5-2-1) MİLLӘTLӘRARASI MÜNASİBӘTLӘRDӘ VӘ DÜNYA İCTİMAİYYӘTİNDӘKİ ӘSAS DӘYİŞİKLİKLӘRİN MEYDANA ÇIXMASI 61

(5-2-2) MİLLİ DÖVLӘTLӘRİN ROLUNUN AZALDİLMASININ GÜCLӘNMӘSİ 61

(5-2-3) BEYNӘLXALQ İŞLӘRDӘ DÖVLӘTLӘRİN İQTİDARININ ZӘİFLӘMӘSİ 62

(5-2-4) İKİ VӘ ÇOXTӘRӘFLİ QARŞILIQLI EHTIYACLAR 63

(5-2-5) MÜŞTӘRӘK İŞLӘRİN VӘ MӘSӘLӘLӘRİN İDARӘ OLUNMASI 63

(5-2-6) DÖVLӘT VӘ MİLLLӘTLӘRİN MÜŞTӘRӘK HӘDӘFLӘRİ 64

(5-2-7) İNSAN HÜQUQLARININ MÜDAF ӘSİ VӘ QORUNMASI 65

(5-3) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN GӘLӘCӘYİ VӘ PERESPEKTİVLӘRİ 68

(5-4) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN NÖVLӘRİ 70

(5-4-1) MAHİYYӘTӘ GÖRӘ BÖLÜNMӘ 70

(5-4-2) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN ÖZ FӘALİYYӘTLӘRİNӘ ӘSASӘN NÖVLӘRӘ BÖLÜNMӘSİ 72

(5-4-3) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN COĞRAFİ ӘHATӘ DAİRӘSİNӘ GÖRӘ BÖLÜNMӘSİ 73

(5-4-4) NӘZARӘTİN NÖVÜNӘ ӘSASӘN BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN QRUPLARA BÖLÜNMӘSİ 74

(5-5) BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARIN NÜMUNӘLӘRİ İLӘ TANIŞLIQ 76

(5-5-1) BMT (Bİrl Әşmİş Mİll Әtl Әr T Әşkİlatı) 76

BMT-NİN YARADILMASI ZӘRURӘTİ VӘ TӘSİS OLUNMASI 76

BMT-NİN ӘSAS ORQANLARI VӘ STRUKTURU 80

BMT-YӘ TABE OLAN QURUMLAR 87

1995-Cİ İLӘ QӘDӘR BMT-NİN VASİTӘSİ İLӘ HӘYATA KEÇİRİLMİŞ FӘALİYYӘTLӘR 89

HAL-HAZIRDA BMT-NİN STRUKTURUNDA VӘ FӘALİYYӘTİNDӘ OLAN ÇATIŞMAZLIQLAR 93

YENİ BEYNӘLMİLӘL NİZAM-İNTİZAMIN TӘKLİF OLUNAN NÜMUNӘSİ VӘ YA DÜNYA İŞLӘRİNİN İDARӘ EDİLMӘSİ NӘZӘRİYYӘSİ 95

(5-6) ÜMUMİ VӘ SİYASİ BEYNӘLXALQ TӘŞKİLATLARDAN NÜMUNӘLӘR, 98

İSLAM KONFRANSI TӘŞKİLATI 98

İSLAM KONFRANSI TӘŞKİLATININ NİZAMNAMӘSİ 99

İSLAM KONFRANSINA ÜZV OLAN DÖVLӘTLӘR 100

İSLAM KONFRANSI TӘŞKİLATININ STRUKTURU 101

İSLAM KONFRANSI TӘŞKİLATIİNA BAĞLI MÜӘSSİSӘLӘR, ORQANLAR VӘ KOMİTӘLӘR 102

(5-6-2) İRAN KÖRFӘZİ HӘMKARLIQ ŞURASI 104

ŞURANIN TӘŞKİL OLUNMASI SӘBӘBLӘRİ VӘ TARİXÇӘSİ 104

İRAN KÖRFӘZİ HӘMKARLIQ ŞURASININ HӘDӘFLӘRİ 107

HӘMKARLIQ ŞURASININ ORQANLARI 108

HӘMKARLIQ ŞURASININ FӘALİYYӘTLӘRİNӘ BİR BAXIŞ 108

(5-7) BEYNӘLMİLӘL İQTİSADİ TӘŞKİLATLARDAN NÜMUNӘ 109

(5-7-1) BEYNӘLXALQ VALYUTA FONDU 109

(5-7-2) İQTİSADİ HӘMKARLIQ TӘŞKLATI VӘ YA EKO 112

EKO-NUN YARADILMASI VӘ TӘSİSİ 114

EKO TӘŞKİLATININ QURULUŞU 115

EKO-YA ÜZV ÖLKӘLӘRİN BAŞÇILARININ YIĞINCAQLARI 119

(5-8) BEYNӘLXALQ HӘRBİ QURUMLARIN NÜMUNӘSİ 120

(5-9) BEYNӘLXALQ MӘDӘNİ-MAARİF TӘŞKİLATLARININ NÜMUNӘSİ 122

ALTINCI FӘSİL 125

İSLAM HӘRӘKATLARI 125

GİRİŞ 126

HӘRӘKATIN TӘRİFİ 128

İSLAM DÜNYASININ QӘRBİN HÜQUQLARINA QARŞI MÜXTӘLİF REAKSİYALARI 129

1. Həqiqi Islama qayıdış və müsəlmanların əqidəsinin xürafat və sələfi bid᾽ətlərindən təmizlənməsi; 131

2. Müsəlmanların vəhdət və birliyi; 131

3. Dini tə᾽lim və əsasların ağıl və zamanın tələbləri ilə uyğunlaşdırılması. 132

(6-1) ӘRӘBİSTANDA VӘHHABİLİK HӘRӘKATI 133

(6-1-1) YARANMA TARİXİ, FORMALAŞMASI VӘ BANİSİ 134

(6-1-2) VӘHHABİ HӘRӘKATININ KÖKLӘRİ, XÜSUSİYYӘTLӘRİ VӘ İDEOLOJİ-SİYASİ MÖVQEYİ 136

1. Şirk və xurafatla mübarizə və saleh əcdadların Islamına (əsl Islama) qayıdış. 137

2. Ağıl, fəlsəfə, ictihad, Qur᾽anın təfsiri, sufilik, irfan və istənilən yeniliklə, bid᾽ət adı altında mübarizə. 138

3. Vəhdət və dini-ərəb xilafəti məsələsi və osmanlı türkləri ilə ziddiyyət; 138

4. Şiələrlə düşmənçilik. 138

(6-1-3) NӘTİCӘLӘR, ARAŞDİRMALAR VӘ QİYMӘTLӘNDİRMӘ 138

VӘHHABİLİYӘ DAİR BAXIŞ VӘ TӘHLİLİLӘR 139

(6-2) LİVİYADA SÜKUSİ HӘRӘKATI 140

(6-2-1) YARANMA TARİXİ, FORMALAŞMA PROSESİ VӘ BANİSİ 140

(6-2-2) XÜSUSİYYӘTLӘR VӘ FİKRİ-SİYASİ MÖVQELӘR 146

(6-2-3) NӘTİCӘLӘR, ARAŞDIRMA VӘ QİYMӘTLӘNDİRMӘ 147

(6-3) SUDANLİ MEHDİ HӘRӘKATI 148

(6-3-1) TARİXİ KEÇMİŞİN YARANMA PROSESİ VӘ BANİSİ 149

(6-3-2) XÜSUSİYYӘTLӘR VӘ FİKRİ-SİYASİ MÖVQELӘR 153

(6-3-3) NӘTİCӘLӘR, ARAŞDIRMA VӘ QİYMӘTLӘNDİRMӘ 155

(6-4) İXVANUL-MÜSLİMİN HӘRӘKATI 158

(6-4-1) YARANMA FORMASI VӘ BANİSİ 159

(6-4-2) İXVANUL-MÜSLİMİNİN İDARӘETMӘ SİSTEMİ 161

(6-4-3) İXVAN TӘŞKİLATININ TӘKAMÜLÜNDӘ FӘLӘSTİN MӘSӘLӘSİNİN ROLU 161

(6-4-4) İXVANÜL-MÜSLİMİN HӘRӘKATININ İDEOLOJİ VӘ SİYASİ MÖVQEYİ 163

İXVAN HӘRӘKATININ XÜSUSİYYӘTLӘRİ VӘ ONUN HӘDӘFLӘRİ 164

(6-4-5) TӘ᾽SİR VӘ NӘTİCӘLӘRİ 165

(6-5) İNDONEZİYANIN İSLAMÇI HӘRӘKAT VӘ CӘRӘYANLARI 167

(6-5-1) QISA TARİXİ 167

(6-5-2) İNDONEZİYANIN İSLAHATÇI HӘRӘKATLARININ İDEOLOJİ-SİYASİ MÖVQEYİ VӘ BAXIŞLARI 169

(6-6) SON ARAŞDIRMA 173

(6-7) İRAN İSLAM İNQİLABI HӘRӘKATI 175

(6-7-1) HӘRӘKATIN MAHİYYӘTİ 176

(6-7-2) HӘRӘKATIN HӘDӘFİ 178

(6-7-3) HӘRӘKATIN RӘHBӘRLİYİ 180

Nökərçilik tamahı. Әli (ə.s.) buyurur: «Әt-təməu riqqun muəbbidun». 184

Mənbələr: 185

YEDDİNCİ FӘSİL 186

İSLAM DÜNYASININ MÜASİR BÖHRANLARI 186

(7-1) İSLAM DÜNYASININ ӘRAZİ VӘ COĞRAFİ XÜSUSİYYӘTLӘRİ 187

(7-2 )İSLAM DÜNYASINDA BÖHRANLAR 192

1. SӘRHӘDYANI VӘ MӘNTӘQӘDӘN KӘNAR BÖHRANLAR 192

2. DAXİLİ VӘ YA MӘNTӘQӘDAXİLİ BÖHRANLAR 192

(7-2-1) FӘLӘSTİN BÖHRANI 193

FӘLӘSTİNİN QISA TARİXİ 194

FӘLӘSTİNDӘ SİONİST REJİMİNİN QURULMASI 196

ӘRӘB-İSRAİL BÖHRANININ GÜCLӘNMӘSİ 200

ӘRӘB-İSRAİL MÜHARİBӘLӘRİ 203

(7-2-2) KӘŞMİR BÖHRANI 206

KӘŞMİRİN GEOSTRATEJİ VӘ GEOSİYASİ ÜSTÜNLÜKLӘRİ 208

KӘŞMİRİN QONŞULARININ GEOSİYASİ BAXIŞLARI 210

KӘŞMİRİN QONŞULARI ARASINDAKI QARŞILIQLI GEOSİYASİ REAKSİYALARIN FORMASI 212

HİNDİSTANLA PAKİSTANIN KEŞMİRӘ OLAN MÜNASİBӘTLӘRİNİN MÜQAYİSӘSİ 213

ÇARӘ NӘDİR? 215

BOSNİYA VӘ HERSOQOVİNA BÖHRANI 219

BOSNİYA VӘ HERSOQOVİNA BÖHRANININ SӘBӘBLӘRİ 221

1. Bosniya və Hersoqovinanın əhalisinin tərkib hissəsi; 221

2. Daxili təcrübələr; 222

3. Coğrafi yaxınlıq; 224

4. Beynəlmiləl siyasət və gedişatlar 225

CӘNUBİ FLİPPİN BÖHRANI 226

İSLAMIN FLİPPİNDӘ MEYDANA GӘLMӘSİ 228

(7-2-5) QAFQAZ BÖHRANI 237

DAĞLIQ QARABAĞ MӘSӘLӘSİ 237

(7-3) İSLAM DÜNYASININ BÖHRANLARI HAQQINDA SON SÖZ 244

MӘNBӘLӘR: 247