Иҹтимаи-сијаси мүталиәЛӘрин әсаслары

MӘNBӘLӘR:

a. Fars dilindəki mənbələr:

1. Azərməkan, Möhsün, «Bosniya-sevimli torpaq», Avropa-Amerika baş mədəniyyət idarəsi, Tehran;

2. Aftab, Әsgər, «Kəşmir hədiyyəsi», birinci çap, «Qaran» nəşriyyatı, Lahur - 1992;

3. Әrfəqi, Aliyə, «Dağlıq Qarabağ məsələsi», Mərkəzi Asiya və Qafqaz araşdırmaları jurnalı, 1-ci il, nömrə 2, hicri şəmsi ili - 1371;

4. Alasdiyer Drasiydel və Cerald, Ç.Bleyk, «Orta Şərqin və Şimali Afikanın siyasi coğrafiyası», Siyasi beynəlxalq araşdırmalar mərkəzi, Tehran, h.ş. ili - 1369;

5. Almasiyyə, Məhəmməd Rəsul; «Filippinin mədəni durumuna bir baxış», h.ş. ili - 1374;

6. Iv Laqust, «Geosiyasi məsələlər», Islam mədəniyyətinin yayılması mərkəzi, Tehran, h.ş. ili - 1378;

7. Bəxtiyari, Səid, «Qitəşünaslıq atlası», Qitəşünaslıq təşkilatı, Tehran, h.ş. ili - 1376;

8. Təvəkküli, Məhəmməd Kazım, «Moro müsəlmanları», Әmir Kəbir nəşriyyatı, Tehran, h.ş. ili - 1361;

9. Cövhəri, Әbdülrəzzaq, «Coğrafi kəşflər tarixi», tərcümə: Müttəqizadə Bəradəri, Әmir Kəbir nəşriyyatı, Tehran, h.ş. ili - 1374-cü;

10. Hafizniya, Məhəmmədrza, «Islam dünyasının ümumi vəziyyəti», Təhsil nazirliyinin hərbi xidmətdə təhsil idarəsi, Tehran, h.ş. ili - 1367;

11. Hafizniya, Məhəmmədrza, «Azərbaycan Respublikasında nələr baş verir», «Islam qoruyucusu» jurnalı, 190-193-cü nömrələr; mehr, aban və dey ayları, h.ş. ili - 1376;

12. Xaksari, Qulamrza, «Filippinin müasir tarixinə bir baxış», h.ş. ili - 1371;

13. Rəzəvi, Seyyid Səccad; «Kəşmir böhranı», Keyhan mətbəsi, Tehran;

14. «Cumhuriye-Islami» qəzeti, bazar günü, 22/09/1377 h.ş. say 3922, səh. 12;

15. «Cumhuriye-Islami» qəzeti, çərşənbə axşamı, 14/08/1375 h.ş, say 359, səh.12;

16. «Cumhuriye-Islami» qəzeti, çərşənbə axşamı, 30/11/1375 h.ş. səh.11;

17. «Cumhuriye-Islami» qəzeti, şənbə, 09/08/1375 h.ş. say 3619, səh.12;

18. «Keyhan» qəzeti, (Bosniya-Hersoqovina, xüsusi buraxılışı), cümə axşamı, 1371,07,16 h.ş. say 14594;

19. «Keyhan» qəzeti, şənbə, 1372/06/27 h.ş. say 14868, səh. 16;

20. «Keyhan» qəzeti, bazar, 1377/08/03 h.ş. say 16355, son səh;

21. «Keyhan» qəzeti, bazar, 1372/02/27 h.ş. say 14769, səh. 16;

22. Әzhər, Seyyid Ünsür; «Keşmir tarixinə əlavələr», Ticab Universiteti, Lahur, 1992-ci il;

23. Kətani Әli; «Müasir dünyada müsəlman azlıqları», Әmir Kəbir nəşriyyatı, Tehran, 1368-ci h.ş. ili;

24. Kərəmi, Tağı; «Azərbaycanla Ermənistan arasındakı münaqişənin uzanmasının səbəbləri», Orta Şərq» jurnalı, Orta Şərq elmi və strateji araşdırmalar mərkəzi, 2-ci il, say 2, yay, 1374-ci h.ş. ili;

25. Güli Zəvarə, Qulamrza; «Islam torpağı», Islam ölkələrinin tanınması, Islam təbliğatı mərkəzi, Qum,1377-ci h.ş. ili;

26. Münfərd, Әfsanə, Bəyat, Kavə; «Çeçenlər tarix ərzində», Islam Ensklopediyası Mərkəzi, Tehran, 1374-ci h.ş. ili;

27. Filippini dövləti ilə Moro Azadlıq Cəbhəsi arasında sülh müqviləsi, 1996-cı il, IIR-nın Səfirliyinin mədəni attaşeliyi, Manila, 1375-ci h.ş. ili;

b. Latın mənbələri:

28. Bamzai Geography of Jamoo and Kashmir state, Shirkat Printing Press, Lahore, 1991;

29. Hafeznia, Mohamad Reza, Geopolitical Ana Lysis of the Kashmir Crisis. Sooth Asian Stodies Journal, Punjub Universitey, Vol.11, No1, 1994;

30. Khazim Khan, Fazle, A Geograph of Pakistan, Oxford Universitey Press, Karachi, 1992.

31. Kayhan Havai, February,9, 1993, Issve No.1053;

32. Lamb Alastair, Kashmir, A Disputed Legasy, Oxford Universitey Press, Re Printed in Pakistan, 1992;

33. The Unital Nations At 50, United Nations, New York, 1995;

34. The World Almanac 1997, World Almanac Books, New Jersy, USA 1997;

1 Yə᾿ni, öz üzvlüklərini (milli məclis kimi) milli səlahiyyətli orqanlar tərəfindən təsdiq etdirən ölkələr

1 Islah sözü burada, Qur᾽anda və sözlüyündə «fəsad» sözünün müqabilində işləndiyi mə`nadadır. Qur᾽andakı əzəli cütlərdən sayılan bu iki söz, fərdi və ictimai işləri əhatə edir. Burada, islahın ictimai tərəfi nəzərdə tutulur. Islahatçılıq, Qur᾽anda «Peyğəmbər vəzifəsi» kimi bəyan olunan Islam ruhiyyəsidir. Qur᾽ani-kərim Şüeyb (ə)-ın dilindən buyurur: «Son gücümə qədər islahatdan savayı, ayrı bir hədəfim yoxdur» («Hud» surəsi, 88-ci ayə).

Islam və Islam cəmiyyətlərinin həyatının dirçəldilməsinə nəzər salan «dirçəlmə» sözü, din və Qur᾽an mətinlərindən kök alır («Әnfal» surəsi, 24-cü ayə).

1 «Nur» surəsi, ayə 55

2 «Әnbiya» surəsi, ayə 105

3 «Ә᾽raf» surəsi, ayə 128

1 Nəhcül-bəlağə, qısa kəlamlar, 107-ci hikmət

1 Nəhcül-bəlağə, qısa kəlamlar, 171-ci hikmət

1 51 Islam ölkəsinin əhalisinin ümumi sayı 1190,1 milyon nəfərdir və onların bir hissəsini, qeyri-müsəlmanlar təşkil edir.

1 Məşhur Portuqaliya dənizçisi Albu Krek demişdir: «Hörmüz, Babəl-Məndab və Malaqa boğazlarına malik olan ölkə, dünyaya hakim olacaq».

Napoleon demişdir: «Әgər biz 6 saat dünya boğazlarına hakim olsaq, dünyaya ağalıq edəcəyik».

Boğazlar hələ də dünyanın qitələr və okeanlararası əlaqələrində öz mühüm rolunu saxlamış və «Beynəlxalq Dəniz Hüququ Konvensiyasında» xüsusi yer almışdır. Bə`ziləri onları «Həyat xətti», digərləri isə «dünyanın açarları» adlandırırlar.

1 Ilk hicrət barəsində deyilir ki, Tanrı Ibrahim (ə) və ardıcıllarına, Mesopotamiyadan Kən᾽an torpaqlarına (Fələstinə) doğru getmək əmri verdi. Tanrının verdiyi və᾽də əsasən, həmin yerlər işgəncə və əziyyətli bir dövrdən sonra onların olacaqdır. Aclığın başlanması ibraniləri (israilliləri), Misirə köçməyə məcbur etdi. Oradan da qovularaq, Həzrət Musa (ə)-ın rəhbərliyi ilə yenidən və᾽d olunmuş torpağa qayıtdılar.

1 Deyilənlərə görə, Boçamili camaatı yerli slavyan əhalisində olmuşlar. Onlar ortodoks kilsəsi tərəfindən dinsiz hesab olunduqdan sonra Osmanlıların Avropaya gəlişi ilə Islamı qəbul etmişlər.

1 CUTO (Sooth East Asia Treaty Organization)-Cənub-Şərqi Asiya sazişi təşkilatı

1 Menangkabaw

2 Raja Baginda

1 Moro Islamic Liberty Front (MILF)

1 Filippin əhalisinin 9%-ni yalnız protestanlar təşkil edir.

1 Azərbaycanın bir çox siyasi rəhbərləri, naxçıvanlıdır. Məsələn, keçmiş prezident Elçibəy, indiki prezident Heydər Әliyev.

1 Yenidənqurma və aşkarlıq

1 Türkiyənin o dövrdəki prezidenti Turqut Özal e`lan etdi: «Gərək vaxtı itirmədən, Naxçıvana hərbi qüvvə göndərək. Әks halda, Qarabağ hadisələri burada da təkrarlana bilər».