İÇİndekiler açiklamalar III
Yüklə 0,72 Mb.
|
|
66 3.9.8. Sistemin Soğutucu İle Doldurulması
Deposu bulunmayan sistemlerde termostatik genleşme valfı olan sistemler için yük 120 gr. Soğutucuya kadar, kılcal borulu sistemler için de 15 gr. Soğutucuya kadar kritiktir. Tüm durumlarda sistemdeki soğutucunun ağırlığı bilinmediği için, en iyisi sistemi boşaltmak ve derin vakumdan itibaren doldurmaya başlamaktadır. Aşırı soğutucu dolumu Sistemdeki soğutucunun aşırı doldurulması, tıkalı bir kondenser, fan motoru veya vantilatör motoru ve kasnağın yanması veya sistemde hava olması ile aynı belirtileri gösterecektir. Basma basıncının yüksek olmasının sebebi, sıvı soğutucunun kondenser borularında daha büyük bir yüzeyi kapsayarak, kondenserin ısı transfer kapasitesini düşürmesidir. Sonuç olarak, kondenserden çıkan sıvı soğutucunun aşırı soğutulma miktarı, normalden daha fazla olacaktır. Aşırı soğutulma miktarını artıracak tek şey, sistemde aşırı derecede soğutucu olmasıdır. Aşırı soğutma, yalnızca kondenserdeki sıvı miktarından etkilenir. Buna, sıvı hattındaki akış sınırlamaları veya sistemde aşırı soğutucu doldurulması sebep olabilir. Soğutucu dolumu aşırı olduğu için, daha sonraki belirtiler sistemin tipine bağlı olacaktır. 3.9.8.3. Termostatik Genleşme Valfli Sistemler Termostatik genleşme valfı, evaporatördeki yük ihtiyacına göre evaporatöre soğutucu akışını sınırlamak üzerek tasarlanmıştır. Bundan dolayı, sistemdeki soğutucunun toplam miktarı, sistemde soğutucu azlığı veya basma basıncı aşırı yüksek olacak şekilde aşırı dolum olmadıkça, termostatik genleşme valfının faaliyetini etkileyemeyecektir. Aynı zamanda, termostatik genleşme valfı çevrim dışı durumda kapalı olduğu için sistemde soğutucu fazlalığı olursa, bu fazlalık kondenserin ve deponun (varsa) içinde kalacaktır. 67 3.9.8.4. Kılcal Borulu Sistemler Bu tip sistemde kullanılan kılcal boru, sıvı soğutucuyu borudaki basınç düşümüne göre geçirecektir. Dolayısıyla, herhangi bir sebeple boruya giren soğutucu üzerindeki basınç artarsa, borunun akış kapasitesi de artar. Bu, serpantindeki soğutucu miktarının normalden fazla olmasına sebep olur. Eğer sistem doğru olarak doldurulmuşsa, sistemde yalnızca serpantini doldurmaya yetecek kadar soğutucu vardır ve yalnızca serpantin çalışma sıcaklığında bir artma olabilir. Eğer sistem aşırı doldurulduysa, yine de, evaporatörü dolduracak ve evaporatörden dışarı akarak, büyük ihtimalle kompresöre sıvı halde girecektir. Bu, evaporatörden başka bir yerden alınan ısıyla oluşan buhar yüzünden sistem kapasitesini düşürecektir. Eğer yeterli sıvı soğutucu kompresöre dönerse, kompresör yağdan yoksun kalabilir veya yeterli miktarda yüzen yağ kompresöre girebilir ve yağ kitlesi kompresöre zarar verebilir. Çevrim dışı durumda, kılcal boru, sistemdeki basınçlar dengelenene kadar soğutucu akışına izin verir. Bu, serpantinden fazla soğutucu akacak, emme hattından geçerek kompresöre girecek demektir. Burada sıvı soğutucu yağı yüzdürür ve kompresörün dibine çöktürür. Eğer sistemde yağı, kompresör sistemindeki yağ pompasına açılan girişin üstünde yüzdürecek kadar soğutucu varsa, pompa yağ yerine sıvı soğutucu alacaktır. Sıvı soğutucu, mükemmel bir solvent olduğu ve hiçbir yağlama özelliği içermediği için, tüm yağı, pompadan yağ borularından ve yatak yüzeylerinden yıkayacaktır. Kompresör, bu yağ eksikliğinden hemen etkilenecektir. Kompresör, bu yağ eksikliğinden hemen etkilenecektir. Ayrıca, basıncın yağ seviyesinin üzerindeki kompresörde düşmesiyle, sıvı soğutucu, kaynama noktası yağın sıcaklığının altına düştüğü için buharlaşır. Soğutucu buhar yağın içinden geçer ve köpükleşmeye sebep olur. Köpük, kompresör muhafazasını doldurur, sonra silindirlere açılan emme girişine (yüksek verimli motor kompresör sistemlerinde, motor milinin tepesinde yağ ayırıcılar yoktur) ve silindirlere girer. Kompresör pistonlarının yağı sıkıştırmaya çalışmasından kaynaklanan hidrostatik basınç, valfın parçalanmasına, mil veya valf plakasının kısılmasına vb. yol açar. Buna her zaman aşırı soğutucu kitlesi gürültüsü ve titreşim de eşlik eder. Bu yüzden, kılcal boru sistemleri de, soğutucunun dolumu çok kritiktir. Eğer sistemin doğru dolmadığından şüphe varsa, tüm sistemi boşaltınız ve ünitenin nominal değer plakasında verilen değere göre yeniden doldurunuz. Dolum miktarını hassas olarak ölçmek ve doğru miktarı yakalamak için soğutucu eklemek mümkün değildir. Boşaltıp yeniden başlayınız. 3.9.8.5. Tıkalı Kondenser Eğer bir otomobilin radyatörü böcekler, yapraklar, otlar, kir veya başka maddelerle tıkanırsa, motor aşırı ısınacaktır. Benzer şekilde, soğutucunun veya iklimlendirme ünitesinin kondenseri, böcekler, yapraklar, otlar ve başka maddelerle tıkanırsa, kondenserin ısı transfer kapasitesi düşer, basma basıncı artar, akım çekimi yükselir vb. Bunlar, ünite yeterince aşırı ısınıp devreden çıkarana dek sürer. Kondenser yavaş yavaş tıkandığı için, ünitenin bir süre aşırı yüklü bir durumda yüksek basınç devre kesmesi olmadan çalışması mümkündür. Bu, 68
hem yüksek işletme maliyetine hem de elektrik kısımlardaki aşırı yükten kaynaklanan elektrik problemlerine neden olabilir. Soğutma ve iklimlendirme üniteleri, her tam kapasite çalışma mevsiminin başlangıcında, çoğunlukla yüksek sıcaklıklı mevsime yaklaşan ilkbaharda baştan aşağı temizlenmelidir. Isı pompalarında, “dış serpantinin” (kondenser), soğutma sezonunun başında (ilkbahar), temizlenmesi iyi olur, ancak ısıtma sezonunun başında (sonbahar) mutlaka temizlenmelidir. Dış serpantinde hava sıcaklıkları düşük olduğu için, ısıtma çevrimi sırasında evaporatör haline geldiğinde, serpantin kapasitesini mümkün olduğunca yüksek tutmak önemlidir. Kondenser genelde sert bir fırça ile veya süpürge ile temizlenebilir. Kafası 90° açıyla eğilmiş bir şişe fırçası gibi, sert yuvarlak tel saplı bir fırça, kanatlar arasındaki düşey mesafeler için kullanılabilir. Kanatları eğmemeye dikkat ediniz. Ağır kir ve toz tabakaları, kondenser yüzeyini Electro - Sol bulaşık deterjanın güçlü bir solüsyonu, su veya piyasada bulunan serpantin temizleyicileri ile ısıtılarak ve bir bahçe hortumuyla yıkayarak giderilebilir. Hortumu daima kondenserden hava akışının ters yönünde tutunuz. Bu iş için basınçlı tip sprey temizleyiciler de mevcuttur. Periyodik temizleme işinizi kolaylaştıracaktır. Eğer ağır bir kir tabakasının oluşmasına izin verilirse, temizleme işi zor ve pahalı olacak, aşırı durumlarda kondenserin değiştirilmesi gerekecektir. 3.9.9. Arızalı Fan Motoru veya Tahriği
69
Kondenserden hava miktarının, pervaneli fan motorunun hızının yavaşlamasıyla azalması olasılığı da mevcuttur. Fan motorunun yanlış yağlanması veya motorda mekanik bir sürtünme ve takılma, fan hızındaki bu düşünün en çok görülen sebeplerdir. Fan motorunun ampreraj çekimini kontrol ediniz; motorun akın çekimi, ünitenin üzerindeki motora ait nominal değer plakasında verilmiş olmalıdır. Marka plakasındaki değeri aşan akımlar kontrol edilmelidir. Eğer kondenser fan motoru, sürekli kondansatör tipi ise (ilk hareket sargı devresinde bir çalışma kondansatörü olması), motor üzerinde başka bir işlem yapmadan önce bu kondansatörü kontrol ediniz. Eğer kondansatör kısa devre olduysa, motor daha yavaş bir hızda çalışacak ve aşırı akım çekecektir. Genelde, aşırı akım çekilmesi, motorun, otomatik ayarlı aşırı yük kesici üzerinden çevrim yapmasına yol açmaya yeterlidir. Eğer kondansatör açıksa, motor çalışmaya başlayacak ve iki yönden birinde çalışacaktır. Eğer rüzgar fanın geri doğru çalışmasına sebep oluyorsa, bu yönde çalışmaya devam edecektir. Kondansatörde yapılacak çabuk bir kontrol, ünite kapalıyken fanın ters yönde döndürülmesidir. Fan ters yönde dönerken, üniteyi çalıştırınız. Fanın durması, ters çevrilip, doğru yönde çalışması gerekir. Eğer ters yönde çalışmaya devam ederse, kondansatör ya açıktır yada elektrik bağlantısı yanlış yapılmıştır.
Hava soğutmalı bir yoğuşma ünitesinin yerleşimi veya bağımsız bir ünitenin yüksek taraf kısmının yerleşimi çalışma açısından çok önemlidir. Kondenser, bir otomobilin radyatörüyle karşılaştırılabilir. İkisi de, kanatçık alanından geçen havaya ısı transfer etmek üzere tasarlanmıştır. Bir otomobili, radyatörün, önünde bir engelleme olduğu halde çalıştırmak, motorun aşırı ısınması yol açacaktır; ön tampon garaj duvarına dayandığında bu engelleme yalnızca motoru boşta döndürüyor olabilir. Arka kısmı ağır bir rüzgara maruz kalacak bir şekilde park edilmiş bir otomobilin altından boşaltılan sıcak havayı geri otomobilin önüne üfler ve radyatöre giren havayla karıştırır. Otomobilin radyatörünü yöneten prensibin aynısı, yoğuşma ünitesinin kondenseri için de geçerlidir. Bir kondenser ünitesini asla, rüzgarların boşaltım havasını ünitenin girişine doğru üfleyeceği yerlere yerleştirmeliyiz. Aynı şekilde, ikinci bir ünitenin girişine girmeği yerlerde, ikinci ünitenin daha yüksek sıcaklıkta olan havası birincisinin aşırı ısınmasına sebep olacaktır. Yoğuşma ünitesini asla, havanın bir binanın köşesine boşaltılması veya ünitenin bir geçiş yoluna veya aralarında 3m’den az mesafe bulunan komşu binaların arasına yerleştirilmesi gibi, boşaltım havasının engelleneceği yerlere yerleştirmeyiniz. Dekoratif 70 çiçekleri, çalılıkları üniteden uzakta bulundurunuz. Güzel görünürler ama çalışma ve bakım açısından bakıldığında, pahalıya mal olurlar. Sistemlerde hava Basma basıncının yüksek olmasının en sık görülen sebeplerinden biri sistemde hava veya başka yoğuşamazlar olmasıdır. Nemin giderilmesi amacıyla, kötü yapılan bir boşaltma işi veya bu amaçla sistemin sadece suyunu akıtmak, sistemde hava kalmasına yol açabilir. Aynı şekilde, eğer basınç testi için basınç oluşturmada kuru nitrojen veya kuru karbondioksit kullanılıyorsa, bu yoğuşamaz gazlar kondenser içinde birikir. Kondenserde yer kapladıkları için, sistem soğutucusunun kalan yeri işgal etmesi için daha fazla sıkıştırılması gerekir. Bu, kompresörün gerekli ısı transferini yerine getirmek için daha yüksek basma basıncı yaratması ihtiyacını doğurur. Ayrıca, yoğuşamazların kondenserin bir kısmını işgal etmeleriyle, kondenserin bu kısmı, efektif kondenser ısı transferi alanında çıkar. Bu kondenserin kalan bölümünü, soğutucu buhar ile ısı havuzu arasında daha yüksek bir sıcaklık geliştirmeye zorlar, sonuçta basma basınçları yükselir. Sistemde yoğuşamazlar varsa, çalışma basma basıncını azaltmak için onları temizleyip dışarı atmak gereklidir. 3.9.9.4. Tg Valfli Sistemler Sistemde yoğuşamazlar bulunup bulunmadığını belirlemek için : Yoğuşma ünitesini kapatınız. Kondenser fan rölesi kontaklarını atlayınız veya kondenser fan motorunu, kompresör kontaktörünün sıcak tarafına bağlayınız ve kondenser fan motorunu, basma basıncı minimum basınca erişene dek çalıştırınız. Bu basınç, kondensere giren havanın sıcaklığındaki (ünitenin ortam sıcaklığı) soğutucunun, eşdeğer basıncının en fazla 0,34 bar üstünde olmalıdır. Örneğin, R - 22 soğutucusu kullanılan bir ünitede çevre sıcaklığının 32 °C olduğunu farz edelim, minimum düşü basıncı 12,7 bar olacaktır; dolayısıyla, minimum düşü basıncı 13 bar veya daha az ise sistemde yoğuşamazlar yoktur. Eğer, basma basıncı yeterince düşmezse, yoğuşamaz gazları temizlemek gereklidir. Bu, yoğuşma ünitesini kapalıyken ve kondenser fanı, atlayarak veya yeniden bağlantı yaparak çalışırken, basma basıncı uygun miktara düşene kadar, gösterge manifoldunda birikerek, minimum soğutucu kaybı olacak şekilde dışarı atılmasını sağlayacak şekilde kısa zaman aralıklarıyla ve küçük miktarlar halinde yapılmalıdır. Sistem soğutucuyla doldurulmadan önce, iyi bir vakum pompasıyla tamamen boşaltılarak, yoğuşamaz gazların birikmesi önlenmiş olur. 3.9.9.5. Kılcal Borulu Sistemler Sistemdeki basınçların, çevrim dışı durumda dengelerinin bozulması gerçeğinden dolayı, kılcal boru sistemlerinde, yoğuşamaz gazların varlığını belirlemek mümkün değildir. Bu yüzden, yüksek basma basıncının yoğuşamazlardan kaynaklandığından şüphe ediliyorsa, üniteyi boşaltınız, sistemi boşaltınız ve tekrar soğutucuyla doldurunuz. Bu tip sistemde yoğuşmazları araştırmak mümkün olamadığından, baştan aşağı boşaltma mutlaka gereklidir. 71
Kısıtlı sıcak gaz hattı Uzak hava soğutmalı kondenserler kullanılan sistemlerde, boru bağlantıları vs.deki aşırı lehimin yarattığı kısıtlılık olasılıkları, yüksek basma basıncı problemlerinin bir kaynağını temsil eder. Bu, kompresörün basma basıncının yüksek olmasıyla ve borunun kompresörle kısıtlama arasındaki kısmının yüklenmesinden dolayı basınçta ayni bir darbe olmasıyla kendini gösterir. Ayrıca, kompresör durduğunda, boşaltma basıncı hızlı bir şekilde, soğutucu yoğuşma sıcaklığının eş değeri olan normal basınca düşer. Genel olarak bu tip bir kısaltma, yüksek basınçlı gazın kısıtlamadan geçerken çıkardığı, bir ıslığa veya kaçıran bir lastikten çıkan havanın yaptığı melodik sese benzer sesten tespit edilir. Böyle bir durumda, tüm sistemi boşaltmak, tıkalı bağlantıyı açmak, temizlemek tekrar lehimlemek, sistemi boşaltmak ve doldurmak gerekir. 3.9.10. Soğutucu Kontrol Cihazının Sızdırması Sıvı hattı selonitleri, plot çalışmalı termostatik çalışma valfları veya başka sıvı akışı kontrol cihazları, ünitenin çevrimini sağlayacak bir emme basınç kontrol cihazıyla birlikte kullanıldığında, emme basıncının emme basıncı kontrol cihazının devreyi tamamlama noktasına yükselmesine ve cihazın kapanarak üniteyi çalıştırmasına yol açabilir. Kompresör çok hızlı bir şekilde emme basıncını, emme basıncı kontrol cihazının devreyi kesme noktasına düşürecek ve üniteyi kapatacaktır. Bu kısa çevrim faaliyeti, elektrik sistemine, özellikle ilk hareket kondansatörüne zararlıdır, kondansatörün arıza yapmasına ve muhtemelen kompresör motorun yanmasına yol açar. Eğer cihaz, çevrim dışı durumda, kaçırıyorsa, bu çoğu zaman elektrikli termometreler tarafından algılanabilir. Valfın giriş ve çıkışı arasında bir sıcaklık düşümü, cihazdan geçen sıvı soğutucunun genleştiğine dair iyi bir göstergedir. Cihazın sistemden çıkarılması ve temizlenmesi veya değiştirilmesi ve sisteminde düzgün çalışma için, boşaltıp tekrar doldurulması gerekecektir. Emme basıncının, soğutucu kontrol cihazının sızdırmasından değil de, boşta çalışan kompresör vasıtasıyla geri dönen soğutucu nedeniyle yükselmesi mümkündür.
72
3.9.11. Düşük Ortam Sıcaklığı Hava soğutmalı soğutma ve iklimlendirme sistemleri, 18 °C’ lik bir minimum kondenser ortam sıcaklığında çalışmak üzere tasarlanmıştır. Bunun altındaki sıcaklıklarda, basma basıncı, basınç düşürme cihazının, emme basıncını uygun aralıkta temin etmek üzere, evaporatöre yeterli sıvı soğutucu beslenmesi için çok fazla düşecektir. Sonuç olarak, sistem kapasitesinde kayıp aşırı olacak, çalışma süresi artacak ve sistem bir düşük sıcaklık kontrol cihazı ile kontrol ediliyorsa kısa devre olacaktır. 3.9.12. Gerekenden Küçük Boyutlandırılmış Ünite Sistem, emme ve tahliye basınçları normal aralıkta, evaporatörden geçen havanın sıcaklık düşümü istenen aralıkta, kondenserlerden geçen havanın sıcaklık düşümü istenen aralıkta, kondenserden geçen havanın sıcaklık artışı istenen aralıkta ve motor - kompresör donanımının akım çekimi de uygun bir değerde olacak şekilde çalışıyorsa, ünite beklediği gibi çalışıyordur. İklimlendirilen alandaki sonuçlar hala tatminkar değilse, ünite kapasitesinin, yükü karşılamaya yeterli olmaması mümkündür. İklimlendirme yüklerinin tahmini için, Amerika iklimlendirme müteahhitleri tarafından yayınlanan el kitapları en iyi bilgi kaynağıdır. Bu kitapta, ısıtma ve soğutma işleminin hesaplama işlemine değinilmemiştir. Çünkü işlem çok hızlı bir şekilde değişmektedir. Amerika iklimlendirme müteahhitleri el kitapları uygun bilgiler geliştirdikçe güncelleştirilmektedir ve bu konuda mükemmel bilgi kaynaklarıdır. 3.9.13. Titreşim Yoğuma öncesinde veya paket ünitede baş titreşim kaynağı motor kompresör donanımıdır. Kompresördeki pistonun ve piston kolunun hareketinden dolayı, bu hareket kompresör muhafazasına ve dolayısıyla ünite yapısına iletilmektedir. Normalde, iç kompresörün titreşimi, kompresör montaj vasıtalarıyla, yeterli şekilde karşılanır ve emilir. Kompresörün üzerindeki yük aşırı olduğu zaman, kompresörün daha ağır olan darbeleri montaj vasıtalarını üstünden gelebilir ve ünite titreşimine sebep olabilir. Bir miktar titreşim kaçınılmazdır, bu yüzden yoğuşma ünitesini veya paket üniteyi, titreşimin duvarlara veya tavana ve dolayısıyla insanların bulunduğu alana iletilebileceği bir yere yerleştirmeyiniz. Üniteyi hafif tahta zeminlerden, tavan arası zeminden, vb. uzak tutunuz. Böyle yerlere koymak geriyorsa titreşim emici altlık veya madde kullanılması gerekir; bunun yanında imalatçının talimatlarını tamamıyla izleyiniz. Emici maddenin fazla kullanılması bazen yokluğundan daha kötü olabilir. Düzgün dengelenmiş vantilatör şartları tahliye, tahrik edilmiş kasnakları ve iyi durumda doğru ayarlanmış kayışı olan vantilatör sisteminden titreşim gelmesi imkansızdır. Dengelenmiş veya zarar görmüş parçalar ise yalnızca değiştirilebilir. Vantilatör çarkının dengesiz olmasının baş kaynağı kötü temizlenmedir. Vantilatör kanatlarının temizlenmesi gerektiğinde, baştan aşağı bir temizlik gerekir. Kanatları yalnızca 73
fırçalamak, her kanattan tüm birikintiyi götürmeyecektir. Bu yapılmadıkça, pek çok dengesizlik ve titreşim olacak, muhtemelen çarkın parçalanmasına dek uzanacaktır. Pervaneli fanlar da, eğer kanatlar eğilmişse ve süzgün dönmüyorsa, titreşim yaratabilir. Kanatların dönüşüne yandan bakıldığında, tüm kanatların aynı düzlemde hareket ettiği görülmelidir. Böyle değilse, her kanattaki boşaltma basıncı farklı olacaktır ve bu farklılık motor - kanat sisteminde titreşimler doğrulabilir. Bu titreşim, kanatların arıza yapmasına sebep olacak kadar fazla olabilir. Eğer üniteyi hava girişi dengelenmemiş ise bu kanat darbelerine ve ünitede titreşime yol açabilir. 3.9.14. Gürültü Soğutma veya iklimlendirme sistemindeki gürültü üç kategoride sınıflandırılabilir: Hava
Mekanik Soğutucu devresi 3.9.14.1. Hava Gürültüsü Havadan dolayı çıkan gürültü çoğunlukla, yanlış yönlendirilmiş çok fazla havanın kanallarda aşırı bir hızla dolaşmasıdır. Belli bir miktar hava gürültüsü olacaktır: İnsanın içine girebileceği büyüklükteki soğutucuların içindeki cebri havalı vantilatörün tahliyesinden dışarı havanın fışkırması, soğutucunun yoğuşma ünitesi bölümündeki kondenser fanının sesi, iklimlendirme ünitesinin besleme ızgarasından gelen hava sesi. Hava hareketinin sesi aşırı hale geldiği zaman gürültülü sınıfına sokulur. Bir fan serpantin ünitesinden çıkan hava hızının, tavsiye edilen maksimum değeri 2,8 m/s.’ dir; bir iklimlendirme sistemindeki besleme sayacından ise ızgaranın tasarımına bağlı olarak, 1,8 - 2 m/s.’ dir. Bu tip gürültü Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|