İÇİndekiler giRİŞ I. Haccin dindeki yeri ve önemi II hac kelimesiNİn anlami III haccin farz oluşU 7

VI. MÜZDELİFE VAKFESİ

İleri geçmek ve yaklaşmak anlamındaki "izdilâf" kökünden türeyen "Müzdelife", Arafat ile Mina arasında Harem sınırları içinde bir bölgenin adıdır. Mina ile Müzdelife arasında "Muhassır Vadisi", Müzdelife sınırları içerisinde Kuzeh dağı üzerinde "Meşar-i Harem" adında bir tepe vardır.

Adem ile Havva Müzdelife'de birbirlerine yaklaştıkları ve haccedenler, burada dua, zikir ve ibadetlerle Allah'a yaklaşırlar için bu isim verilmiştir. Akşam ile yatsı namazı cem edilerek kılındığı için Müzdelife bölgesine "cem'" (جمع) ismi de verilmiştir.¹⁹⁰

Kur'an-ı Kerîm'de Müzdelife vakfesine,

فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ “Arafat’tan ayrılıp (seller gibi Müzdelife’ye) akın edînce Meş’ar-i Haramda Allah’ı anın” (Bakara, 2/198) anlamındaki âyet işaret etmektedir. Peygamberimiz (a.s.)

من صلى معنا صلاتنا هذه ههنا ثم اقام معنا و قد وقف قبل ذلك بعرفة ليلا او نهارا فقد تم حجه "Kim bu burada (Müzdelife'de) (sabah) namazını kılar, sonra bizimle burada bulunur, öncesinde gece veya gündüz Arafat'ta vakfe yaparsa haccı tamam olmuştur." ¹⁹¹

Müzdelife'de vakfe yapmak haccın vacibidir. Bu vacibin terk edilmesi dem gerektirir.¹⁹²

1. Müzdelife Vakfesinin Rüknü

Müzdelife sınırları içerisinde belirlenen zaman diliminde kısa bir süre bulunmak veya buradan geçmektir.

Bir kimse bilerek veya bilmeyerek, uyanık veya uyuyarak, ayık veya baygın, oturarak, yürüyerek veya vasıta içerisinde, abdestli veya abdestsiz, cünüp, adetli ve loğusalı, niyetli veya niyetsiz olarak Müzdelife Vakfesini yapsa vacip yerine getirilmiş olur.

Müzdelife vakfesini özürsüz terk eden, vakti içerisinde Müzdelife'ye hiç uğramayan kimseye dem gerekir. Vakti çıkmadan vakfeyi yaparsa ceza düşer.¹⁹³

2. Müzdelife Vakfesinin Geçerli Olmasının Şartları

a) Hac İçin İhramlı Olmak

Hanefî Mezhebine göre ihram, haccın şartı, Şâfî ve Mâlikî mezhebine görü haccın rüknüdür.¹⁹⁴ İhrama girmeden hiçbir Menasik geçerli olmaz.

b) Arafat Vakfesini Yapmış Olmak.

Arafat vakfesini yapmayan kimsenin haccı, dolayısıyla Müzdelife vakfesi geçerli olmaz.

c) Vakfeyi Müzdelife Sınırları İçinde Yapmak

Muhassır vadisi dışında¹⁹⁵ Müzdelife'nin her yerinde vakfe yapılabilir. Peygamberimiz (a.s.), المزدلفة كلها موقف "Müzdelife'nin her tarafı vakfe yeridir,"¹⁹⁶ وارتفعوا عن بطن محسر "(ancak) Muhassir Vadisi'nden uzak durun"¹⁹⁷ buyurmuş, cemerata atılacak taşları buradan toplamıştır.¹⁹⁸

d) Vakfeyi Belirli Zaman İçinde Yapmak.

Müzdelife vakfesinin zamanı, Arefe günü güneşin batımından bayramın birinci günü güneşin doğmasına kadar uzanan bir zaman diliminde yapılabileceği konusunda mezheplerde farklı görüşler vardır.

Hanefî mezhebine göre bayramın birinci günü fecr-i sadık yani tan yerinin ağarmaya başlamasından güneşin doğmasına kadar olan süredir.

Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre gecenin yarısından fecr-i sadığa kadar geçen süredir. Gece yarısı, güneşin batışı ile fecr-i sâdık arasındaki sürenin ortasıdır.¹⁹⁹

Mâlikî mezhebine göre arefe günü akşamı güneşin batışından bayram sabahı fecr-i sadığa kadar olan süredir.

3. Müzdelife Vakfesinin Vacipleri

İmam Ebû Hanîfe ve İmam Muhammed'e göre Arefe günü Müzdelife'de akşam ve yatsı namazlarını ister münferit ister cemaatle olsun, yatsı vakti içinde cem'-i te'hîr ile kılmak vâciptir. Abdullah ibn ْÖmer,

جمع رسول الله بين المغرب والعشاء بجمع صلى المغرب ثلاثا والعشاء ركعتين باقامة واحدة "Allah'ın Elçisi, akşam namazı ile yatsı namazını Müzdelife'de birleştirerek kıldı. Akşamı üç, yatsıyı iki rekat olarak bir kametle kıldı" demiştir.²⁰⁰

Hanefî mezhebinden İmam Ebû Yusuf ile İmam Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre Müzdelife'de akşam ile yatsı namazlarını cem-i te'hîr zile kılmak sünnettir.

Bu namazlar yatsı vaktinin çıkmasından endişe edilmedikçe Arafat'ta veya yolda kılınmaz; kılındığı takdirde, henüz yatsı vakti çıkmadan Müzdelife'ye ulaşılırsa, Ebû Hanîfe ve İmam Muhammed'e göre yeniden kılınır. Diğer müçtehitlere göre Müzdelife'ye ulaşmadan kılınması mekruh ise de kılındığı takdirde iadesi gerekmez.

Cem'-i takdîm ve cem'-i te'hîr ile kılınan namazlarda, iki farz arasında başka namaz kılınması mekruhtur. Bu sebeple akşamın sünneti ve yatsının ilk sünneti kılınmaz. Yatsının son sünnetiyle vitir kılınır. İki vaktin namazı bir tek ezan ve bir tek kametle kılınır. Yatsı namazı için ayrıca ezan ve ikamet gerekmez.²⁰¹

4. Müzdelife Vakfesinin Sünnetleri

a) Arefe gününü bayram gününe bağlayan geceyi burada geçirmek

b) Vakfeyi Kuzeh dağı üzerindeki Meş‘ar-i Harâm civarında yapmak

c) Sabah namazını erkence kılmak

c) Sabah namazdan sonra telbiye, tekbir, tehlîl, zikir, dua ve istiğfar ile vakfeyi ortalık aydınlanıncaya kadar sürdürmek

d) Ortalık iyice aydınlandıktan sonra güneş doğmadan Mina'ya hareket etmek

Sünnetlerin terk edilmesi ile bir ceza gerekmez, ancak sünneti terk eden kötü bir davranışta bulunmuş ve sünnet sevabından mahrum kalmış olur. ²⁰²

Akşamdan sonra hastaların ve görevlilerin otobüslülerle Müzdelife'den geçerek Mina'ya veya Mekke'ye gitmeleri caizdir. Bu kimseler Mâlîkî mezhebinin içtihadına göre hareket etmiş olurlar. Peygamberimiz (a.s), zayıf kimseleri geceden Mina'ya göndermiştir.²⁰³

VII. MİNA'DA YAPILAN GÖREVLER

"Mina", Müzdelife ile Mekke arasında Harem sınırları içinde bir bölgenin adıdır.

Kurban bayramı günleri (Zilhicce 10, 11, 12 ve 13) Mina'da şeytan taşlama, kurban kesme ve tıraş olma görevleri îfa edilir.