İÇİndekiler öĞrenme faaliyeti
Yüklə 0,64 Mb.
|
|
OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
içinde bulunması ile oluşmaktadır. 2. Pencere tipi klima cihaz tavanda bir boşluğa tümüyle gizlenebilir. 3. Kaset tipi split klima cihazı asma tavanı olan geniş mekanlara uygulanır 4. Salon tipi klima cihazları özellikle mağaza ve toplantı salonu gibi insan sirkülasyonunun fazla olduğu geniş mekanlar için idealdir. 5. Birbirinden bağımsız birden fazla bölgenin iklimlendirme ihtiyacının olduğu yapılar için multi split cihazlar kullanılır. 6. Bir iç ve bir dış üniteden oluşan klimalara mono split klimalar denir.
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz yada cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 25
ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ
Çeşitli mekânlarda kullanılan klima sistemi çeşitlerinin etiket değerlerini alarak BTU bulunuz. Çeşitli klima üreticilerinden almış olduğunuz katalog ve broşürleri derse getiriniz. Mekânın büyüklüğü ile BTU değerini karşılaştırınız. Aralarındaki farkları araştırınız. Araştırma işlemleri için çeşitli tipte mekanları (okul,ev,market,banka v.b.) yerleri gezmeniz gerekmektedir.Ayrıca çeşitli beyaz eşya satıcılarına uğrayarak klimalarla ilgili katalog ve broşür isteyiniz..Katalog ve broşürlere klima markalarının web sitelerinden Internet aracılığı ile de ulaşabilirsiniz.Kazanmış olduğunuz bilgi ve becerileri arkadaş grubunuz ile paylaşınız. 2. BTU NEDİR? NASIL HESAPLANIR? 2.1. BTU Nedir? BTU: İngilizce British Thermal Unit (İngiliz ısı birimi) sözcüklerinin kısaltılmasından oluşur. Bir libre suyun sıcaklığını bir Fahrenhayt değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. Klimalarda Btu/h olarak yani klimanızın bir saatte ortamdan taşıdığı ısı miktarını belirtmek için kullanılır. 1ºC (ºF -32 ) / 1.8 SICAKLIK 0 ºC 32ºF 1ºF 1.8* ºC+32 Isı 1BTU 1,055 kj 1kwh 3.600kj 1Btu/h 0.29 W 1ton soğutma 12.000 Btu/h Isı akışı 1ton soğutma 3.516 kW 1ton soğutma 3024 kCal/h 1kW 860 kCal/h 1Kcal/h 3,96 Btu 26
2.2. BTU Nasıl Hesaplanır? Bireysel kullanım amacı ile tesis edilmesi düşünülen bir split, pencere veya portatif klima’nın soğutma kapasitesinin yaklaşık tayini için aşağıdaki tablodan istifade etmek mümkündür. Burada tespit edilecek kapasite sadece bir yaklaşım içindir ve kesinlik sağlamaz. Daha doğru ve gerçekçi bir kapasite tayini için, ısı kazancını, etkileyen tüm fonksiyonların göz önünde bulundurulduğu bir hesap yapmak zorunludur. Soğutulacak alanın hesabı aşağıdaki gibi bulunur Bölgesel Katsayılar Soğutma ihtiyacı (Btu/h) = Bölge Katsayısı x Soğutulacak alan (m2) bölge katsayıları Akdeniz 445 Doğu Anadolu 308
Güney Doğu Anadolu 462 İç Anadolu 346 Karadeniz 385 Marmara 385 Btu/h Soğutma kapasitesi, bulduğunuz soğutma kapasitesi değerine en yakın olan klima, ihtiyacı karşılayacak en uygun klimadır Şekil 2.2: Bölgelere ait katsayılar 27 Şekil 2.3: Klima kapasite tablosu Şekil 2.4: Klima kapasite kapasiteleri ve seçimi 28
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Btu hesabı yapmak
Bulunduğunuz mekanın klima ihtiyacını düşünerek klima kapasitesini BTU olarak hesaplayınız. Mekanın alanını hesaplayınız tablodan bakarak alan için gerekli soğutma kapasitesini bulunuz Türkiye haritası üzerinden bulduğunuz çarpanı önceki sayı ile çarpınız. Ortamdaki kişi sayı 4ten fazla ise kişi başına 600 ekleyiniz Aydınlatmada 500W’tan fazla ise 3,4 ile çarparak ekleyiniz. 29 Öneriler Bulunduğunu mekanın ihtiyacı olan klima sistemi için yapmış olduğunuz bu hesap kesin değerler çıkarmamakla beraber yaklaşık olarak mekanın soğutulması için gerekli klima kapasitesini BTU cinsinden verecektir. 
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. 1. Bir BTU BİR litre suyun sıcaklığını bir Fahrenhayt değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. 2. Gerçekçi bir kapasite tayini için, ısı kazancını, etkileyen tüm fonksiyonların göz önünde bulundurulduğu bir hesap yapmak zorunludur. 3. Klimanın kullanılacağı ortamda bulunan kişi sayısı BTU hesabı için önemli değildir 4. Bulunduğunuz bölgeyi hesaba katarak seçilen bi mahal için ortalama BTU hesabı yaparak uygun değerde klima seçimini yapın. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 30
ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ÖĞRENME FAALİYETİ-3 AMAÇ Klima sistemi çeşitlerinin teknik özellikleri inceleyip yorumlayıp mekana uygun klimanın niteliklerini araştırabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır. Çeşitli mekanlarda kullanılan klima sistemi çeşitlerini araştırınız teknik özelliklerini kaydediniz. Çeşitli klima üreticilerinden almış olduğunuz katalog ve broşürlerde yer alan teknik özelliklerini sınıfa getiriniz. Aralarındaki farkları araştırınız. Araştırma işlemleri için çeşitli tipte mekanları (okul,ev,market,banka v.b.) yerleri gezmeniz gerekmektedir.Ayrıca çeşitli beyaz eşya satıcılarına uğrayarak klimalarla ilgili katalog ve broşür isteyiniz..Katalog ve broşürlere klima markalarının web sitelerinden Internet aracılığı ile de ulaşabilirsiniz.Kazanmış olduğunuz bilgi ve becerileri arkadaş grubunuz ile paylaşınız. 3. KLİMALARIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ 3.1. Duvar Tipi Mono Split Klima Şekil 3.1 31
Şekil 3.2 Şekil 3.3: Duvar tipi mono sipilit klima
32
3.2. Duvar Tipi Multi Split Klima Duvar tipi multi split klimaların iç üniteleri, duvar tipi mono split klimaların üniteleri gibidir .Dış üniteleri ise birbirine birleştirilmiş iki adet mono dış üniteden meydana gelmiştir. 3.3. Salon Tipi Split Klima Kapasite 7024 HP 7148 HP Soğutma Btuh 24.000 48.000 Isıtma Btuh 29.000 52.000 Ek rezistans W 2.354 3.500 Çekilen Enerji Çekilen Enerji (Watt) Soğutma 2.650 5.100 Çekilen Enerji (Akım) Soğutma(Max) 12.3 8.6 Performans Nem Alma litreh 2.5 6.8 Ses Seviyesi (İç Ünite) dB(A) 40 44 Boyutlar İç Ünite (D* G*Y) cm 50*166*27 379*540*1775 Dış Ünite (D* G*Y) cm 58*175*35 360*990*960 Teknik Özellikleri Kablosuz Uzaktan Kumanda Var Var Otomatik Hava Yönderme Var Var Buz Çözme Özelliği Var Var Değiştirilebilir Hava Filtresi Var Var Fan Hızı Kademesi 3 Var Zaman Ayarı Var Var Nem alma Modu Var Var Maksimum Bakır Boru m 15 30 Bağlantı Boruları Gaz 5/8 1/2 Sıvı 3/8 3/4 Ağırlık İç Ünite Net(kğ) 46 58 Dış Ünite Net (kğ) 55 101 Tablo 3.1 33
Şekil 3.4 Şekil 3.5 34 
3.5. Pencere Tipi Klimalar Şekil 3.6 3.6. Klimalarda Kullanılan Teknik Terimler SPLİT: İngilizceden gelen bir kelimedir. “Ayrık” anlamına gelir. Klimanın iç ve dış iki ayrı üniteden geldiğini anlatır. HEAT PUMP: Türkçe karşılığı ısı pompasıdır. Bu özelliğe sahip klimalar elektrik
KOMPRESÖR: Soğutucu akışkanı evaparatörden kondensöre pompalayan klimanın önemli bir parçasıdır. EVAPARATÖR: Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın sıvı olarak girip buharlaşarak gaz olarak çıktığı eşanjördür. Split klimalarda iç ünitelerdedir. KONDANSER: Klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın gaz olarak girip soğuyup yoğunlaşarak sıvı olarak çıktığı eşanjördür. Split klimalarda dış ünitelerdedir. BTU: İngilizce British Thermal Unit (İngiliz ısı birimi) sözcüklerinin kısaltılmasından oluşur.Bir libre suyun sıcaklığını bir Fahrenhayt değiştirmek için gereken ısı miktarıdır. Klimalarda Btu/h olarak yani klimanızın bir saatte ortamdan taşıdığı ısı miktarını belirtmek için kullanılır. COP: Klimanızın birim zamanda yaptığı ısıtma veya soğutma miktarının harcadığı elektrik enerjisine oranıdır. COP iç, dış ortam sıcaklıklarına ve klimanın kalitesine bağlıdır. 35
Tablo 3.3 36
Şekil 3.7: Klima iç-dış ünite elektrik şeması 37 
Şekil.3.8 Şekil.3.9 Bir klima cihazının çalışma kapasitesi kompresörün dönme hızına bağlı olarak değişir. Klasik modellerde klima cihazları sabit frekansta çalışmaktadır.İnverter güç kontrolü Alternatif akım frekansını 20Hz’ den12’Hz -değiştirerek kompresörün hızını (devrini) kontrol etmektedir.İnverter sistemi ile cihazın çalışma kapasitesi kontrol edilir ve önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlanır.İnverter teknolojisi birebir mono split modellerde olduğu gibi multi sistem modellerinde de kullanılmaktadır.Büyük oranda enerji tasarrufu sağlayan bu teknoloji tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gelişmektedir. 38
ULAMA FAALİYETİ Klimaların teknik özelliklerini bilmek.
Çeşitli klima sistemlerinin teknik kataloglarını inceleyiniz. Isı pompalı ve diğer modeller arasındaki teknik farkları gözlemleyiniz İnverterli sisteme sahip klimalar ile diğer klimaların enerji sarfiyatlarını karşılaştırınız. Klima modellerinin üzerlerinde bulunan
Bulunduğunuz mekana uygun niteliklere sahip klima modelini araştırınız. 39 Öneriler Klima üreticileri ve beyaz eşye satıcılarından veya internetteki web sitelerinden temin etmiş olduğunuz klimaların teknik kataloglarını kullanabilirsiniz. Çevrenizde bulunan klima sistemlerinin
İRME
Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. 1. Split İngilizceden gelen bir kelimedir. “ Ayrık” anlamına gelir. 2. İnverter sistemi ile cihazın çalışma kapasitesi kontrol edilir. 3. Heat-Pump özelliğe sahip klimalar elektrik enerjisini direkt olarak ısıya çevirmek yerine, dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtırlar. 4. Kompresör klimanın soğutma yaparken soğutucu akışkanın gaz olarak girip soğuyup yoğunlaşarak sıvı olarak çıktığı eşanjördür. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 40
AMAÇ
ARAŞTIRMA Bu faaliyet öncesinde yapmanız gereken öncelikli araştırmalar şunlardır. Çeşitli mekanlarda kullanılan klima sistemi çeşitlerini araştırınız. Çeşitli klima üreticilerinden almış olduğunuz katalog ve broşürleri derse
Çevrenizde bulunan klima sistemleri ve buzdolabı sistemlerinin çalışmasını araştırınız. Araştırma işlemleri için çeşitli tipte mekanları (okul, ev, market, banka v.b.) yerleri gezmeniz gerekmektedir.Ayrıca çeşitli beyaz eşya satıcılarına uğrayarak klimalarla ilgili katalog ve broşür isteyiniz..Katalog ve broşürlere klima markalarının web sitelerinden Internet aracılığı ile de ulaşabilirsiniz.Kazanmış olduğunuz bilgi ve becerileri arkadaş grubunuz ile paylaşınız. 4. KLİMALARDA ISITMA VE SOĞUTMA 4.1. Klima Cihazları Nasıl Soğutur? Klima cihazları R22-R410 gazının buharlaşma ve yoğunlaşma özelliğinden faydalanarak ortamda bulunan ısıyı dışarı atarlar. Split klimalarda iç ünite içinden geçen gaz ortamdaki ısıyı emerek buharlaşır. Bu sayede ortam soğur. Buharlaşan R22 gazı dış üniteye geldiğinde yoğuşur ve emdiği ısıyı dışarı atar. Bu işlem gerçekleşirken yalnızca iç ve dış ünitedeki fan motorları ve gazın cihaz içindeki dolaşımını sağlayan kompresör elektrik enerjisi harcar. 4.2. Klima Cihazları Nasıl Isıtır? Türkçe karşılığı ısı pompası anlamına gelen heat pump özellikli klimalar elektrik enerjisini direkt olarak ısıya çevirmek yerine dışarıdaki ısıyı içeriye taşıyarak ortamı ısıtırlar. Heat pump özelliği olan klimalar sogutmayı gerçekleştirdikleri gibi ısıtmayı da R22 gazını yoğuşturarak ve buharlaştırarak gerçekleştirirler. Isıtmanın yapılabilmesi için dış üniteden geçen gaz buharlaşarak dışarıdaki ısıyı emer ve iç üniteye geldiğinde yoğunlaşarak emdiği ısıyı ısıtılması istenilen ortama bırakarak ısıtmayı gerçekleştirir. Klimaların ne kadar iyi ısıttığı veya soğuttuğu dış ve iç hava sıcaklığına bağlıdır. Dış hava sıcaklığı arttıkça klimaların soğutma performansları düşer. Dış hava sıcaklığı düştüğünde ise ısıtma performansları düşer. 41
Heat pumplı klimalar dış hava sıcaklığının 7 C civarında olduğu durumda oldukça ekonomik ısıtıcılardır. Bu nedenle kışın ılık geçtiği dönemlerde, ilkbahar ve sonbaharda diğer ısıtıcıların yerine tercih edilebilirler. Şekil 4.1
Şekil 4.2 Kompresör, evaporatörden emilen ısı ile basma sırasında kompresör tarafından
42
Gaz halindeki bu soğutma gazı kondenser de sıvı hale dönüşür. Genleşme valfi sıvı haldeki soğutma gazını, düşük sıcaklıkta düşük basınçlı
Bu sıcaklığı düşük soğutucu akışkan evaporatöre geçer. Evaporatörde sıvının buharlaşmasıyla, evaporatör peteklerinden geçmekte olan sıcak hava akışından gelen ısı, soğutma gazına aktarılır. Evaporatör içinde sıvı haldeki soğutucu akışkanın tümü, gaz haline dönüşecektir ve sadece ısı yüklü soğutma gazı kompresöre girecektir. Daha sonra işlem tekrarlanacaktır. Şekil 4.3 43
4.3. Soğutma Çevriminde Kullanılan Ana Elemanlar Kompresörler Düşük basınç ve sıcaklıkta gaz halindeki soğutucu akışkanı evaporatörden emerek, sıvılaşma sıcaklığına kadar sıkıştırmak ve yüksek basınçlı kızgın gaz halinde kondensere basan sistemin kalbi olarak nitelendirilen elemandır. Üç ana tipi mevcuttur. 4.3.1. Pistonlu Kompresörler Soğutma sistemlerinde en çok kullanılan kompresör tipidir. Pistonlu kompresörler bir
ebatlardadır. 4.3.2. Rotary Kompresörler Kompresörlere göre daha sessiz ve daha az yer kaplarlar. Daha az enerji harcarlar, ancak arıza riski fazla ve onarımı imkansızdır. Bu tip kompresörlerde piston yerine, dönel hareketle çalıştıklarından bu şekilde adlandırılır. Genellikle küçük güçlerle çalışan cihazlarda kullanılırlar. Şekil 4.4 44
4.3.3. Scroll Kompresörler Scroll kompresörler çalışma prensibi, geleneksel pistonlu ve alternatif kompresörlerin çalışma prensiplerinden çok farlıdır. Arşimed spirali denilen, iki spiralden oluşmaktadır. Bu iki spiral iç içe biri diğerinin içinde olarak pozisyonlaşmıştır ve bu şekilde orak şeklinde bir takım cepler oluştururlar. Sıkıştırma esnasında, spirallerden biri (üstteki) sabit kalır; alttaki spiral ise rotor üzerindeki eksantrik kısma monte edildiğinden, rotatif değil, yörüngesel olarak hareket ederler. Bu tip kompresörlerin bulunduğu devrelerde mutlaka; faz koruma rölesi, termik koruma ve uygun akım kontrollü sigorta kullanılması şarttır. Yanlış çapta bakır boru hattı veya kanal dizaynlarında aşırı yük nedeniyle kompresör hasar görebilir. Bu tip kompresörlerin tamir ve onarımları mümkün değildir. Pahalı olmalarına rağmen düşük güçlerle yüksek verim elde etme kabiliyetleri mevcuttur. Sessiz çalışırlar ve az yer kaplarlar. 4.3.4. Isı Pompası Isı pompası da, diğer tüm soğutma cihazlan gibi prensip olarak ısıyı bir ortamdan
Kondenser, Kompresör ve Genleşme Vanası ilave olarak, Isı-Pompasında bir de, dört yollu yana mevcuttur. Tipik bir ısı pompası, kışın dışarıdan absorbe etmiş olduğu ısıyı, ısıtılacak mekana taşıyarak ısıtmayı temin ederken, bu işlem yazın tersine işler ve aynı mekandaki ısı dışarıya taşınır. Konstrüksiyon ve görünüş olarak, yalnız soğutma yapan bir cihaz ile Isı-Pompası arasında hiçbir fark yoktur. Isı pompalan enerji kaynağının cinsine göre (hava, su, toprak) sınıflandırılırlar Havadan Havaya Isı Pompası Havadan Suya Isı Pompası Sudan Suya Isı Pompası Havadan Toprağa Isı Pompası Sudan Havaya Isi Pompası Havadan - Havaya Isı Pompası Bu tip ısı pompalarında, ısının absorbe edildiği ve serbest bırakıldığı ortamın her ikisi de havadır. Bunlara en iyi örnek, pencere ve spiit tipi lsı-Pompası klimalarıdır. Havadan - Suya Isı Pompası Bu tip ısı pompalarında, ısı kaynağı yaz çalışmasında su, kış çalışmasında ise havadır. Prensip olarak havadan/havaya ısı pompasından tek farkı, ısının bir tarafta hava yerine suya aktarılması veya sudan absorbe edilmesidir. 45
Sudan Suya Isı Pompası Genellikle, büyük hacimlerde su rezervi olan kuyulardan, göllerden, denizden veya
Havadan Toprağa Isı Pompası Bu tipler, havadan suya ısı pompası ile büyük benzerlik gösterirler. Burada tek fark, ısı kaynağı veya absorberi olarak su yerine toprak kullanılmasıdır. Bu tip uygulamalar, pek yaygm değildir. Sudan - Havaya Isı Pompası Havadan suya ısı pompası ile tamamen aynıdır. Tek fark, iç ortama veya ortamdan ısı taşıyan akışkanın hava olması, diğer tarafiaki ısı taşıyıcı akışkanın ise; yine göl, nehir, deniz veya bol hacimli kuyu suyu olmasıdır. Şekil 4.5 46
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Klimların çalışma mantıklarını kavramak.
İşlem Basamakları Buzdolaplarının çalışma prensibini inceleyiniz. Buzdolabı ile pencere tipi klima
Split klima çalışmasını gözlemleyiniz Isıtma işlemi yaparken iç ve dış ünite bataryalarını elinizle kontrol ediniz Soğutma işlemiyaparken aynı işlemi tekrar ediniz. 47
Evinizde bulunan buzdolabını elinizle
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. 1. Isı pompalan enerji kaynağının cinsine göre (hava, su, toprak) sınıflandırılırlar. 2. Pistonlu Kompresörler, Soğutma sistemlerinde en çok kullanılan kompresör tipidir. 3. Genleşme valfi sıvı haldeki soğutma gazını, düşük sıcaklıkta düşük basınçlı sıvı-gaz karışımına dönüştürür. 4. Klima cihazları R22-R410 gazının buharlaşma ve yoğunlaşma özelliğinden faydalanarak ortamda bulunan ısıyı dışarı atarlar. 5. Klimalarda ısıtma ve soğutma sistem şemasını çiziniz.
DEĞERLENDİRME Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
