İÇİŞleri bakanliğI

III- Konuyla ilgili mevzuat hükümleri ve yargı kararları: Bilindiği üzere; 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı 178. maddesi, “A) 99 ve 100 üncü maddeler hükümleri uyarınca tesbit olunan günlük çalışma saatleri dışında;

a. salgın hastalık ve tabii afetler gibi olağanüstü hallerin olması (Bu hallerin devamı süresince),

b. Fabrika, atelye, şantiye, işletme gibi yerlerde İş Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran kurumlarca hizmetin gereği olarak işçi ile birlikte çalışma saatleri ve günü dışında çalışmanın zorunlu bulunması, hallerine münhasır olmak üzere, yapılan fazla çalışmalar ücretle karşılanır.

Yukarıda sayılan hallerde yaptırılacak fazla çalışmanın süresi ve saat başına ödenecek ücret Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir.

B) Kurumlar gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti vermeksizin çalıştırabilirler. Bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabı ile izin verilir. Ancak, bu suretle verilecek iznin en çok on günlük kısmı yıllık izinle birleştirilerek yılı içinde kullandırılabilir.” hükmündedir.

657 sayılı Kanunu’nun 178. maddesi uyarınca hazırlanan ve 19.2.1975 tarihli ve 7/9493 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile (13/03/1975 tarihli ve 15176 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak) yürürlüğe giren “Fazla Çalışmanın Uygulama Esaslarını Gösterir Yönetmeliğin 7. maddesinde, “Kurum amirleri gerekli gördükleri hallerde Devlet Memurları Kanununun 99 ve 178 inci maddelerine göre fazla çalışma yaptırabilirler.

Kurum amirleri fazla çalışma yaptıracakları memurlar için düzenleyecekleri "Fazla Çalışma Cetveli" ne memurun günde yaptığı fazla çalışma süresini kaydederler. Bu cetvel memur ve amir tarafından imzalanarak özel dosyasında saklanır.” hükmündedir.

27/12/2008 tarihli ve 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli “K – CETVELİ” nin III. “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları” başlıklı bölümünün A/2-d sırasında, “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı kadrolarında çalışan personelden fazla mesai karşılığında kendilerine izin verilme imkanı bulunmayanlara, yıllık olarak Maliye Bakanlığınca tespit edilecek olan azami fazla mesai saatleri içinde kalınmak ve döner sermaye bütçesinden ödenmek şartıyla ve her bir personel için ayda 60 saati aşmamak üzere yapılacak ödeme,” “1,10 TL” olacağı hüküm altına almıştır.

Bu kerre, 27/01/2009 tarihli ve 27123 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 15/01/2009 tarihli ve 5831 sayılı Tapu Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9. maddesi ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na eklenen Geçici 9. maddesinde, “31/12/2012 tarihine kadar, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında görev yapan personel ile sözleşmeli personele (3’üncü maddenin son fıkrasındaki ödemeden yararlananlar hariç), fiilen yaptıkları fazla çalışma karşılığında ayda 60 saati ve yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda belirtilen fazla çalışma saat ücretinin üç katını geçmemek üzere, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar çerçevesinde döner sermaye bütçesinden fazla çalışma ücreti ödenir” hükmüne yer verilmiştir.

IV- Değerlendirme: Görüşe konu ilgi yazı ve eki bilgi ve belgelerin tetkik edilmesinden;

- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı 178. maddesinin (A) fıkrasında yer alan hallerde fazla çalışma sürelerinin ücretle karşılanacağının belirlendiği, aynı maddenin (B) fıkrasında ise, kurumların gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti verilmeksizin çalıştırabileceği, bu durumda personele yaptırılacak fazla çalışmanın her sekiz saati için bir gün hesabıyla izin verileceğinin hükme bağlandığı,

- 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli “K – CETVELİ”nin III. “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları” başlıklı bölümünün A/2-d maddesinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün -sadece ve sadece- taşra teşkilatı kadrolarında çalışan personelden fazla mesai karşılığında kendilerine izin verilme imkanı bulunmayanlara, yıllık olarak Maliye Bakanlığınca tespit edilecek olan azami fazla mesai saatleri içinde kalınmak ve döner sermaye bütçesinden ödenmek şartıyla ve saati 1.10 TL bedel karşılığında her bir personel için ayda 60 saati aşmamak üzere gerekli ödemelerin yapılması hususunda gerekli hükümler getirdiği,

- 15/01/2009 tarihli ve 5831 sayılı Tapu Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9. maddesi ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na eklenen Geçici 9. maddesinde ise, 31/12/2012 tarihine kadar, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında görev yapan personel ile sözleşmeli personele (3’üncü maddenin son fıkrasındaki ödemeden yararlananlar hariç), fiilen yaptıkları fazla çalışma karşılığında ayda 60 saati ve yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda belirtilen fazla çalışma saat ücretinin üç katını geçmemek üzere, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar çerçevesinde döner sermaye bütçesinden fazla çalışma ücreti ödenir hükmüne yer verildiği,

hususları tespit edilmiş olup, görüşe konu olayda, 2009 yılı fazla çalışma ücretleri ödenirken, 27/12/2008 tarihli ve 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun ilgili hükümlerinin mi yoksa 15/01/2009 tarihli ve 5831 sayılı Tapu Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9. maddesi ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na eklenen Geçici 9. maddesi hükmünün mü uygulanacağı” hususunda Müşavirliğimiz görüşlerinin istenildiği anlaşılmakla gerekli inceleme yapılmıştır.

Mevcut dosya münderecatı -yukarıda ifade edilen mevzuat hükümleri ile- birlikte değerlendirildiğinde;

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 1897 sayılı Kanunla değişik 178. (A) fıkrasında, bu Kanuna tabi personelin 99. ve 100. maddeler çerçevesinde tespit olunan günlük çalışma saatleri dışında ve a, b, c, d, bentlerinde vaz edilen şartları gerçekleştirmek suretiyle ifa edilen fazla çalışma için ücret ödeneceği hükme bağlanmış ve aynı maddenin (B) fıkrasında ise, kurumların gerektiği takdirde personelini günlük çalışma saatleri dışında fazla çalışma ücreti verilmeksizin çalıştırabilecekleri ve bu durumda fazla çalışmanın her sekiz saati için personele bir gün izin verileceği öngörülmüştür.

2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na ekli “K – CETVELİ” nin III. “Ek Ders, Konferans ve Fazla Çalışma Ücretleri ile Diğer Ücret Ödemelerinin Tutarları” başlıklı bölümünün A/2-d maddesinde ise, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilatı kadrolarında çalışırken, 657 sayılı Kanunun 178. maddesinin (B) fıkrası gereğince fazla çalışmanın karşılığı olarak kendilerine izin verilme imkanı bulunmayanlara, hangi usul ve şartlarda ve ne miktarda fazla çalışma ücretinin ödeneceği hükme bağlanmıştır. Buradaki düzenleme, Bütçe Kanunu ile hüküm altına alındığından yıllık olduğu, İdaremizin taşra teşkilatı kadrolarında çalışan personellerle sınırlı olduğu, fazla çalışmanın karşılığı olarak kendilerine izin verilme imkanı bulunmayan personellere ilişkin olduğu ve ödemenin döner sermaye bütçesinden ödenmek şartıyla saati 1.10 TL bedel karşılığında her bir personel için ayda 60 saati aşmamak üzere Maliye Bakanlığınca tespit edilecek olan azami fazla mesai saatleri içinde kalınarak belirlendiğinin gözden kaçırılmaması gerekmektedir.

15/01/2009 tarihli ve 5831 sayılı Tapu Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9. maddesi ile 3402 sayılı Kadastro Kanunu’na eklenen Geçici 9. maddesinde ise, fazla çalışmaya karşılık ödemenin İdaremiz merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında görev yapan personel yanında sözleşmeli personeli de kapsadığı, 31/12/2012 tarihine kadar her yıl düzenli bir şekilde söz konusu fazla çalışma ücretinin hüküm altına alındığı, fazla çalışma ücreti olarak Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na atıf yapılarak bunun da fazla çalışma saat ücretinin üç katını geçmemek üzere olduğu ifade edildiği ve söz konusu ödemenin de Maliye Bakanlığı yerine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar çerçevesinde döner sermaye bütçesinden ödeneceği hüküm altına alındığı açıkça görülmektedir.
Bu durumda, her iki ayrı kanunun yürürlükte olması söz konusu olduğundan ayrı ayrı uygulanabilir olduğu düşünülmektedir. Ancak konunun mali yönü nedeniyle Maliye Bakanlığı’na iletilerek alınacak görüş doğrultusunda hareket edilmesi uygun olacağı anlaşılmaktadır.

V. Sonuç ve görüş özeti: Yukarıda açıklanan nedenlerle konunun Maliye Bakanlığı’na iletilerek alınacak görüş doğrultusunda hareket edilmesi uygun mütalaa edilmiştir.

Bilgilerini rica ederim.

Ali Ramazan ACAR

Birinci Hukuk Müşaviri

Sayı : B.09.1.TKG.061-647-03-01-09-109/ / /2009

Konu :

DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜNE

İlgi : 17/04/2009 tarihli ve 2278 sayılı yazınız.

I- Hakkında hukuki görüş sorulan mesele: Müdürlüğünüzün ilgi yazısında, “5831 sayılı Tapu Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun, 27.01.2009 tarih ve 27123 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanunun Geçici 9'uncu Maddesine istinaden; 3 İ/12/2012 tarihine kadar, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında görev yapan personel ile sözleşmeli personele (3'üncü maddenin son fıkrasındaki ödemeden yararlananlar hariç), fiilen yaptıkları fazla çalışma karşılığında ayda 60 saati ve yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda belirtilen fazla çalışma saat ücretinin üç katını geçmemek üzere, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar çerçevesinde döner sermaye bütçesinden fazla çalışma ücreti ödeneceği hükmü yer almıştır.” denilerek “Uygulamada tereddüt edilen ilgi ( a, b, c, d, e, f ) de dile getirilen” hususlarda Müşavirliğimiz görüşlerinin istenildiği anlaşılmakla gerekli inceleme yapılmıştır.

II- Görüş istenen birimin 26/12/2005 tarihli ve 2005/1614 sayılı Genelge hükümlerine göre yaptığı inceleme ve neticesi: İlgi yazı ve ekleri hakkında, Başkanlığınız nezdinde ne gibi değerlendirmelerde bulunulduğu ve bu değerlendirmelere rağmen, "hukukî" yönden hangi sebepten veya sebeplerden dolayı tereddüde düşülmüş olduğu ve neden dolayı "hukukî" görüş sormak ihtiyacı duyulduğu, ilgi yazıdan anlaşılamamaktadır.

Hukuk Müşavirliği'nden görüş istenilmesine ilişkin 2005/1614 sayılı genelgede belirtilen usûle ve esaslara uyulmadan istenilmesine rağmen, konunun önemi, aciliyeti ve sürüncemede kalmaması sebepleriyle keyfiyet hukukî yönden incelenmiştir.