4. YATIRIM ORTAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ
4.1. İlin GZFT (Güçlü, Zayıf, Fırsat ve Tehdit) Bileşenleri
Bilindiği gibi bir yönetim danışmanlığı tekniği olan ve "Strengths-Güçlü Yanlar", "Weaknesses-Zayıf Yanlar" "Opportunities Fırsatlar" ve "Threats-Tehditler sözcüklerinin baş harfleri kullanılarak isimlendirilen SWOT (GZFT) Analizi, gerçekleştirildiği birim açısından mevcut ve gelecekteki amaçlara ulaşabilmek için stratejik yönelimleri tanımlamak ve uygulanmasını sağlamak amacıyla yapılan bir çalışmadır.
Tanımdan anlaşıldığı üzere GZFT Analizinde, bir yanda "dış dünyadaki gelişmeler göz önünde tutularak içinde bulunulan ve gelecekteki durumu etkileyecek fırsat ve tehditler belirlenmekte, bu ortamda elde edilen bilgiler ışığında başarıya ulaşabilmek ve bunu sürdürebilmek için mevcut yapıdaki güçlü ve zayıf yönler tartışılarak ortaya çıkarılmaktadır.
İlde bilimsel anlamda GZFT analizinin gerekliliğini yerine getirebilmek için yapılmış bir çalışma bulunmamakla birlikte, tarafımızca Iğdır’da alan çalışmasının gerçekleştirildiği günlerde gerekli tartışma ortamı yaratılmıştır. Bununla birlikte, kurum ve kuruluşlarla yapılan birebir görüş alışverişleri ve yapılan toplantılar neticesinde gerekli ve yeterli veriler alınmış ve bunların analiz edilmesi ve değerlendirilmesi sonucunda da aşağıdaki GZFT bileşenleri oluşturulmuştur.
Analiz sonucu ortaya çıkan bulgu ve değerlendirmeler, Iğdır ilinin zayıf yanlarının güçlendirilmesi amacıyla geleceğe yönelik kararlar alınması, bir eylem planı hazırlanması yönünde çalışmalar yapılması ve uygulamaya geçilmesi aşamalarına ışık tutucu bir ilk adım niteliğinde olup, nihai durumu yansıtmamaktadır. Bu çalışma ile il düzeyinde oluşturulan işbirliği ve iletişim ortamının yoğunlaştırılarak sürdürülmesinin tüm çalışmalara katkıda bulunacağı ve olumlu gelişmelerin sağlanabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, Iğdır’ın elindeki imkânları ve kaynakları daha rasyonel kullanarak daha iyi işleyen bir sistem geliştirmesi mümkün görülmektedir.
4.1.1. Güçlü Yönler
-
Doğal güzellikleri olan havası temiz, engin ve eşsiz manzaraları bulunan yaylalara sahiptir.
-
Yaylaların geniş otlakları bulundurması sebebiyle hayvancılığın gelişmesinde önemli rol oynamaktadır.
-
Geniş ovalara sahip olması önümüzdeki dönemlerde yapılacak özellikle bitkisel tarım ve hayvancılık yatırımları için önemli avantaj teşkil etmektedir.
-
Çayır ve mera alanlarının bulunabilirliliği özellikle hayvancılığa yönelik projelerin hayata geçirilmesi anlamında son derece önem arz etmektedir.
-
Coğrafi yapı özellikle bitkisel tarım çeşit ve verimliliği üzerine olumlu ölçüde etki etmektedir.
-
Iğdır üç ülke ile (Ermenistan, İran ve Nahçivan Özerk Cumhuriyeti) sınırı bulunan tek ilimizdir.
-
Dilucu sınır kapısı Türkiye’nin Türk Cumhuriyetlerine açılan penceresi konumundadır.
-
Sulanabilir ve sulanabilen nitelikteki tarım arazisinin varlığı bitkisel tarım verim ve çeşitliliğini olumlu yönde etkilemektedir.
-
TİGEM – Kazım Karabekir Tarım İşletmesi ilde tarım ve hayvancılığın modern metotlarla yapılmasında örnek olması bakımından önemlidir.
-
Iğdır ili doğal yapısıyla organik tarıma çok elverişli kirlenmemiş bakir bir doğaya sahiptir.
-
Topraklarının organik madde oranının yüksek olması yanı sıra, taban suyunun yüksek ve kirlenmemiş olması da bitkisel tarım çeşitliliği yatırımları açısından önemli bir değer olarak değerlendirilmektedir.
-
İlde yetiştirilen şekerpancarının verim ve kalitesi Türkiye ortalamasının üstündedir.
-
Akarsu kaynakları çeşitliliği bulunmaktadır.
-
Iğdır ilinin iklimsel özellikleri yanı sıra meyve-sebze üretim potansiyeli açısından bölge illeri için önemli bir avantajdır.
-
Hopa limanını İran’a bağlayan transit kara yolu il sınırlarından geçmektedir.
-
Komşu ülkelerle karayolu bağlantısı bulunmaktadır.
-
İldeki haberleşme alt yapısı güçlüdür.
-
Elektrik enerjisinin iletilemediği yerleşim birimi bulunmamaktadır.
-
İlin önemli ölçüde büyükbaş ve küçükbaş hayvan potansiyeli bulunmaktadır.
-
İl ekonomisinde üretilen meyve ve sebzenin önemli bir yeri bulunmaktadır.
-
Sivil toplum örgütlerinin varlığı önemini korumaktadır.
-
İlin kalkınmada öncelikli yöre ile 5084 ve 5350 sayılı teşvik yasaları kapsamında olması sanayileşme anlamında avantaj teşkil etmektedir.
-
Turizm potansiyeli açısından zengin bir ildir.
4.1.2. Zayıf Yönler
-
Planlı kentleşme projelerinin uygulanmaması sonucunda çarpık şehirleşme ile karşı karşıya kalınmıştır.
-
Komşu ülkelerle olan ticari ilişkilerde istenilen düzeyde gelişme sağlanamamıştır. (İran ve Ermenistan sınır kapıları kapalıdır.)
-
Doğal akarsu ve Çaylardan ekonomik anlamda istifade edilememektedir.
-
İklim özelliklerinin avantajlarından istenilen düzeyde, özellikle bitkisel tarımın çeşitlendirilmesi anlamında yararlanılamamıştır.
-
İlin, iktisadi anlamda orman zenginliği bulunmamaktadır.
-
Okur-yazar nüfus oranı düşüktür.
-
Yeterli içme suyu götürülen nüfus oranı düşüktür.
-
Şehirleşme oranı düşüktür.
-
İşsizlik oranı yüksektir.
-
İlde ulaşım yalnız kara yolu ile yapılmasına rağmen, kara yolu bağlantılarında standart düşüklükleri bulunmaktadır.
-
Elektrik enerjisi yetersizliği bulunmamasına rağmen, kaliteli enerji temininde zaman zaman sorunlar yaşanılmaktadır.
-
Elektrik enerjisi kayıp-kaçak oranı % 39,6 gibi yüksek seviyelerde bulunmaktadır.
-
Sağlık, eğitim ve imalat sanayi gelişmişlik göstergeleri düşüktür.
-
91.471 hektar tarım dışı arazinin bulunması olumsuzluk olarak değerlendirilmektedir.
-
Salma sulama verimli organik toprakların erozyonuna, toprakların tuzluluk oranının artmasına ve çoraklaşmasına sebep olmaktadır.
-
Tarım arazilerindeki çok parçalılık sorun olarak görülmektedir.
-
İlde tarım işletmelerinin büyüklüğü, ekonomik işletmecilik bakımından düşük konumdadır.
-
İlin sahip olduğu büyükbaş hayvan varlığının ırk ıslah çalışmaları arzu edilen seviyede değildir.
-
Iğdır hayvancılık faaliyetleriyle ön plana çıkan bir il olmasına rağmen günün koşullarına uygun modern bir hayvan pazarı ve hayvan alım satımlarını düzenleyen, çiftçiyi fiyat konusunda yönlendiren ve çiftçi için bir haberleşme kaynağı olan canlı hayvan borsası bulunmamaktadır.
-
İlde bulunan mevcut hayvan barınaklarının günün koşullarına uygun olmaması sebebiyle verim kayıpları söz konusu olmaktadır.
-
Profesyonel hayvancılık projelerinin hayata geçirilememiş olması, bu sektörde istenen gelişmelerin yaşanamamasına yol açmaktadır.
-
Besi ve süt hayvancılığı ırk seçiminin doğru olmaması et ve süt verimini düşürmektedir.
-
Aynı sebeple kaliteli et ve süt üretimi de gerçekleştirilememektedir.
-
Küçük Sanayi Sitelerinin bulunabilirliği açısından yetersizlikler bulunmaktadır.
-
Organize Sanayi Bölgesi yatırımının hayata geçememiş olması sanayinin gelişmesi önündeki engellerden biri olarak değerlendirilmektedir.
-
İl genelindeki tasarruf mevduatı birikimlerinin sanayi yatırımlarına yönlendirilememesi ve sermaye göçü, özellikle orta ve büyük ölçekli yatırımların gerçekleştirilememesine sebep olmaktadır.
-
İlde işletme kültürünün zayıf olması sebebiyle girişimcilik, gelişmesi istenen hızda gerçekleşmemektedir.
-
Girişimci ve yatırımcılar arasında kollektif çalışma anlayışı ve vizyonunun olmaması, orta ve büyük ölçekli yatırımların gerçekleşmemesine sebep olmaktadır.
-
Turizm potansiyeli yeterince değerlendirilememiştir.
-
Yetişmiş iş gücünün kısmen de olsa ilde tutulamaması yani sermayede olduğu gibi işgücünde de göç yaşanılması, sanayinin nitelikli eleman temininde yetersizlikler yaşanılmasına sebep olmaktadır.
-
Iğdır ili üretim merkezinden, hızla tüketim merkezine dönüşmektedir.
-
Üretilen özellikle gıda ürünlerinin kalite belgeleri, standart belgeleri ve markalarının olmayışı önemli bir dezavantajı da beraberinde getirmektedir.
-
Kalkınmada Öncelikli Yöre, 5084 ve 5350 sayılı teşvik yasasının getirdiği imkânlardan yeterince faydalanılmamaktadır.
4.1.3. Fırsatlar
-
Iğdır üç ülke ile sınırı bulunan tek il olması ve sınırının bulunduğu ülkelere kara yolu bağlantıları bulunması ilde ticaretin gelişmesi için fırsat sunmaktadır. (İran ve Ermenistan sınır kapıları kapalıdır.)
-
Iğdır, sahip olduğu iklim özellikleri nedeniyle her türlü tarım ürünlerinin yetiştirilmesine uygun bir zemin sunmaktadır.
-
İlde bulunan yaylalar ile tarihi ve kültürel zenginlikler turizmin gelişmesi açısından fırsat sunmaktadır.
-
Özellikle Ağrı Dağının il sınırları içinde bulunması ilde doğa ve inanç turizminin gelişmesi için bir fırsat sunmaktadır.
-
İlin içme ve kullanma suyu kaynaklarına yakın olması, ildeki yerleşim ve sanayi su ihtiyacının karşılanması imkânı sunmaktadır.
-
Iğdır’ın Kalkınmada Öncelikli Yöre, 5084 ve 5350 Sayılı Yatırımların ve İstihdamın Artırılması Kanunu kapsamında olması ilin sanayi yatırımları açısından çekim merkezi olması için fırsat yaratmaktadır.
-
İl genelinde genç nüfusun çoğunlukta olması, işgücü potansiyeli açısından fırsat yaratmaktadır.
-
Akarsu ve göller su ürünleri üretimi için önemli ölçüde fırsat sunmaktadır.
-
Yöreye özgü el sanatları mikro girişim projeleriyle desteklendiğinde girişimcilere ve hane halkı gelirlerinin artırılmasına fırsat yaratmaktadır.
-
Alternatif tarım ürünleri ekiminde (yağlı tohumlar vb.) deneme üretimi sonuçlarının başarılı olması önümüzdeki dönemde yağlı tohumların üretimine yönelik yatırımların gerçekleştirilebilmesine fırsat yaratmaktadır.
-
Önümüzdeki dönemlerde hayvancılık sektöründe beklenilen gelişmeler, modern işletmelerin kurulmasına fırsat sunacaktır.
-
Floranın zengin olması Arıcılık yatırımları açısından fırsat sunmaktadır.
-
İlde bulunan TİGEM-Kazım Karabekir Tarım İşletmesi, ilde bitkisel tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi, organik tarım ile ilgili projelerin gerçekleştirilebilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır.
-
İlin sahip olduğu mikroklima iklim özellikleri ve verimli sulanabilen tarım arazileri ilin sebze ve meyve üretim merkezi olabilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır.
4.1.4. Tehditler
-
Debileri yüksek olan akarsuların zaman zaman taşkınlara sebep olması yanı sıra, ıslah edilememiş olması sebebiyle yerleşim birimleri ile toprak kayıpları açısından tehdit yaratmaktadır.
-
İlin gelişmiş büyük kentlere uzak noktada bulunması buradaki pazarlara ulaşım girdilerini artırmakta ve bu anlamda sanayi ve ticaretin gelişimi önündeki tehdit unsuru olarak değerlendirilmektedir.
-
Hayvan ırkı ıslahının yapılamamış olması et ve süt besiciliğini tehdit etmektedir.
-
Modern besi ve süt hayvancılığının yapılmaması et ve süt veriminin çok düşük düzeylerde olmasına sebep olmaktadır.
-
Sermaye birikiminin yeterli düzeyde olmaması ve ilde bulunan sermayenin başka ilerlere transferi önemli bir handikaptır.
-
İlde bulunan verimli tarım arazileri taban suyunun yüksek olması ve bol miktarda tuz ihtiva etmesi nedeniyle çoraklaşmaktadır. Bu durum ilin tarım arazileri için bir tehdit oluşturmaktadır.
-
İlde bulunan tarım arazilerinin sulama tekniğinden dolayı (Salma sulama) verimli organik toprak erozyonu oluşmaktadır.
-
İlde elektrik enerjisinin kalitesi ile ilgili sorunlar sanayi kuruluşlarını olumsuz etkilemektedir.
Bileşenlerinin_Bulunabilirlikleri'>4.2. Gelişim Bileşenlerinin Bulunabilirlikleri
Gelişmeyi doğrudan etkileyen ve bu sebeple de “Gelişim Bileşenleri” olarak adlandırılabilecek olan ulaşım ve iletişim alt yapılarının yeterlilikleri, enerjinin, sermayenin, ham maddenin, teknolojinin ve iş gücünün bulunabilirlikleri açısından Iğdır’daki mevcut durum çizelge 4’de verilmiştir.
Çizelge 4. Gelişim Bileşenlerinin Bulunabilirlikleri
Bileşenler
|
Bulunabilirlik Düzeyi
|
Yeterli
|
Kısmen Yeterli
|
Yetersiz
|
Coğrafi Yapı
|
|
|
|
Teknik Alt Yapı
|
Kara yolu
|
|
|
|
İletişim
|
|
|
|
Enerji
|
|
|
|
Sosyal Alt Yapı
|
Eğitim
|
|
|
|
Sağlık
|
|
|
|
Teknoloji
|
|
|
|
İşgücü
|
|
|
|
Sermaye
|
|
|
|
Ham Madde
|
|
|
|
Organize Sanayi Bölgesi
|
|
|
|
Küçük Sanayi Siteleri
|
|
|
|
Dostları ilə paylaş: |
