İhracat ve pazarlama yöntemleri

Firmalarımızın Karşılaştıkları Sorunlar

- Çalışma izni temininde karşılaşılan sorunlar
Hırvatistan’da faaliyette bulunan firmalarımızın karşılaştıkları sorunların başında çalışma izinlerinin temininde yaşanan güçlükler gelmektedir.
Hırvatistan’da yabancıların çalışması ve oturma iznine ilişkin hususlar 30 Temmuz 2007’de Hırvatistan Resmi Gazetesinde yayımlanan ve 1 Ocak 2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunan Yabancılar Kanunu kapsamında düzenlenmektedir. Anılan Kanun’da belirtilen istisnai durumlar hariç olmak üzere yabancıların Hırvatistan’da çalışabilmesi için çalışma izni (work permit) veya iş lisansı (business permit veya operating license olarak da bilinmektedir) alması gerekmektedir.
Yıllık çalışma izni (work permit) kotaya tabi olup, iş gücü piyasası koşulları dikkate alınarak iş kolları bazında kotalar her yıl Resmi Gazete’de ilan edilmektedir. İlan edilen kota miktarının piyasanın ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldığına yönelik bazı eleştiriler zaman zaman gündeme getirilse de ülkedeki işsizlik oranının yüksek olması nedeniyle hükümetin çalışma izin belgesi sayısını arttırması beklenmemektedir.
İş lisansı (business permit/operating license) ise Hırvatistan kanunlarına göre kurulmuş bulunan yabancı şirketlerin kurucuları, yabancı serbest meslek sahipleri/esnaf-sanatkarlar ve yabancı bir işveren için hizmet sağlayan yabancı çalışanlar için verilen izin türüdür. İş lisansı 1 yıl için verilmekte, yıl sonunda uzatma başvurusunda bulunulabilmektedir.
İş lisansı başvurularının incelenmesi aşamasında ilgili işletmenin Hırvatistan ekonomisine katkısı değerlendirilmektedir. Bu kapsamda başvuru sahibi işletmenin yatırımının yerel istihdama katkısı, yeni üretim teknikleri, makina-ekipman ve yeni teknoloji ile yeni iş imkanları sunup sunmadığı gibi hususlar dikkate alınmaktadır. Ekonomik değerlendirme sonucu yetersiz bulunan yabancılara iş lisansı (“business permit”) verilmemektedir.
İş lisansı başvurularının sonuçlandırılmasında işletmenin ekonomik kriterlere göre değerlendirilmesinin yapılması hususu Hırvatistan’da yatırım yapmış olan yabancılar tarafından eleştirilmiştir. T.C. Zagreb Büyükelçiliğimiz ve Ticaret Müşavirliğimiz tarafından yapılan temaslarda da izinlerin değerlendirilmesi aşamasında ekonomik değerlendirme yapılmasının ve aynı kriterlerin tüm sektörlere uygulanmasının uygulamada sorun yarattığı hususu dile getirilmiş; çoğunluğu turizm ve perakendecilik sektörlerinde faaliyet gösteren firmalarımızın anılan kriterleri yerine getirmesinin teknik olarak mümkün olmadığı hususu vurgulanmıştır. Sözkonusu sorun Cumhurbaşkanımızın 11 Haziran 2008’de gerçekleştirdiği Hırvatistan ziyaretinde de gündeme getirilmiştir.
Hırvatistan’da faaliyette bulunan yabancı yatırımcıların baskısı üzerine Yabancılar Kanunu’nun bazı maddeleri 23 Mart 2009 tarihli ve 36/09 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun’la değiştirilmiştir. Anılan değişiklik sonrasında Kanun kapsamında yapılması gereken ekonomik değerlendirme hususu Avrupa Birliği ülkeleri menşeli firmalar için kaldırılmış olmakla birlikte diğer ülkeler menşeli yatırımcılara ilişkin bir değişiklik yapılmamıştır.
Bu kapsamda, Hırvatistan’da faaliyet gösteren firmalarımızın çalışma izni temini hususundaki sorunları devam etmekte olup her düzeyde yapılan temaslarda anılan sorun gündeme getirilmeye devam edilecektir. Buna karşılık, geçen yıla göre yetkili Hırvat resmi kurumlarının uygulamada daha esnek bir değerlendirme yaptığı hususu da firmalarımız tarafından gayri resmi olarak Müşavirliğimize bildirilmiştir.