İHTİsas eğİTİm merkezi MÜDÜRLÜĞÜ İnsanlar arasi iLİŞKİleri Ön plana çikaran hadisler biTİrme tezi Hazırlayan Dursun boz trabzon–2006

18-SABIRLI OLMAK

Beşeri ilişkilerin arzu edilen seviyeye ulaşabilmesi için ihtiyaç duyulan en önemli etmenlerden bir tanesi de sabırlı olmaktır. Sabrı âlimlerimiz “beşeri duyguları akıl ve şeriat sınırları içinde tutmak”⁸⁶ şeklinde tarif etmişlerdir. Buna göre sosyal ilişkilerde meydana gelen yanlışlık ve sapmaları dinin ve aklın öngördüğü düzeyde tutmak suretiyle beşeri ilişkilerde sabırla hareket edilmiş olur.

Sabır; kesinlikle, haksızlıklara boyun eğmek, tepki göstermemek ve o haksızlıkları bir alın yazısı olarak kabul etmek şeklinde düşünülmemelidir. Tam aksine sabır dünya ve ahirette başarıya ulaşmak için dayanıklı olmak ve zorlukları göğüslemektir. Asr suresi birbirine sabrı tavsiye edenlerin hüsran ve zarardan kurtulduklarını ve müminlerin birbirlerine yapabilecekleri en büyük yardımın, sabrı tavsiye etmek olduğunu haber vermektedir.

Sabretmesini bilmeyen kimse en iyi maddi imkânlar içersinde dahi olsa, hem kendi iç dünyasında, hem ailesinde hem de toplumda huzursuz ve problemlidir. Sabrı başarabilen ise açlık susuzluk hastalık gibi her türlü olumsuzluklara rağmen hem huzurludur hem de geleceğe umutla bakar. Olgun mümin sabrı sayesinde bela ve musibetleri nimete ve hayra dönüştürebilir.

Hadisler:

ليس الشد يد الذى با الصرعة . انما الشدي د الذي يملك نفسه عند الغضب

“Gerçek baba yiğit, güreşte rakibini yenen değil,öfkelendiği zaman nefsine hakim olan kimsedir..”⁸⁷

ما من احد اصبر على اذا يسمعه من الله تعالى ، انهم يجعلون له ندا ويجعلون له ولدا وهو مع ذا لك يرزقهم و يعا فيهم

“ Duyduğu çirkin şeylere Allah’tan daha fazla sabreden kimse yoktur. Müşrikler ona eşler koştular ve çocuk isnat ettiler. Buna rağmen Allah onlara rızk ve sağlık verir”⁸⁸

ان الغضب من الشيطان و ان الشيطان خلق من النا ر وانم تطفاْ النار با الماء ، فا اذا غضب احدكم فليتوضاْ

“Öfke şeytandan, şeytan ise ateşten yaratılmıştır. Ateş su ile söndürülür. Sizden biriniz kızdığınız zaman abdest alsın.” ⁸⁹

قا ل رسول الله ص. :الطهور شطر الا يمان ، والحمد لله تملاْ الميزان ، وسبحا ن الله تملاْ ن ما بين السماوات و الارض ، و الصلاة نور، والصدقة برهان والصبر ضيا ء ، و القران حجة لك او عليك . كل الناس يغدو فباءع نفسه فمعتقها او موبقها

“Resulullah sav. Şöyle buyurdu “temizlik imanın yarısıdır. Elhamdülillah duası mizanı, sübhanellah ve elhamdülillah sözleri ise yer ile gökler arasını sevap ile doldurur. Namaz nurdur, sadaka burhandır, sabır ziyadır, Kur’an senin lehine ve aleyhine delildir. Herkes sabahtan (pazara çıkar) nefsini satar; kimi onu azad kimi de helak eder.”⁹⁰.

19-İYİ KİMSELERLE DOOSTLUK KURMAK

İnsanın kişiliğinin oluşmasında ve yaşantısının şekillenmesinde en önemli faktörlerden bir tanesi de kişinin arkadaşları ve çevresidir. Kişinin bulunduğu çevre ve arkadaş ortamından etkilenmemesi düşünülemez. Bu yüzden dost seçimi insanın en ciddi tercihlerinden bir tanesidir. Dost ve dostluklar sadece dünya ile ilgili değil, insanın ahiret hayatı üzerinde de etkilidir. Bir Ayeti Kerimede şöyle buyrulmaktadır; “ Ogün zalim olan kimse ellerini ısıracak, ah keşke bende peygamberlerle beraber bir yol tutsaydım. Vay bana, keşke falanı dost edinseydim. Bana Kuran gelmişken gerçekte beni ondan o saptırdı. Şeytan insanı yapayalnız ve yardımcısız bırakır,”⁹¹

İnsanın beğendiği kişileri model kabul ettiği gerçeğinden hareketle sadece dostların seçiminde değil, model alınan şahısların seçimine de özenle dikkat edilmesi gerekir. Duruma beşeri ilişkiler bağlamında baktığımız zaman iyilerle dostluk kurmak ve iyileri model almak, toplumda var olan kötülüklerin zamanla kendiliğinden yok olmasına ve her yönüyle mükemmel bir toplumun oluşmasına katkı sağlayacaktır.

Hadisler:

ا الر جل على دين خليله فلينظر احدكم من يخالل

“İnsan dostunun yaşayış tarzından etkilenir. O halde her biriniz dost edineceği kimseye dikkat etsin.” ⁹²

20-SEVİYESİZ ŞAKALARDAN KAÇINMAK

Şaka, güldürmek ve eğlendirmek amacıyla karşısındakini kırmadan yapılan hareket veya söylenen söz şeklinde tarif edilebilir.⁹³ Şaka yapmak veya şakalaşmak yerine göre bir ihtiyaç olabilir. Yoğun çalışmaların verdiği yorgunluk karşısında, bir dinlenme vesilesi ve zekâ jimnastiği olabilir. Hayatı tekdüzeliğinden kurtarıp, daha neşeli ve heyecanlı bir hale getirmek suretiyle dostlar arasındaki rutin ilişkileri aşıp daha samimi bir diyalog kurmak, yine şakalaşmanın sağladığı bazı faydalardandır

. Ancak bu söylenenler, yapılan şakanın makul ölçüler içersinde kalmasıyla gerçekleşebilir.

Şaka yapayım derken kimsenin onurunu rencide etmemek gerekir. Yapılan şaka ile insanları korkutmak, telaşlandırmak, tehdit etmek ve onlara eziyet vermek, şaka olmaktan çıkıp o insanların hak ve hukukuna tecavüz etmek olur. Bazen şaka olarak başlayan bir işin sonu çok ciddi boyutlara varabilir. Birtakım şakalaşmalar yüzünden çıkan kavgaların ne kadar ciddi ve acı neticeler doğurduğunu hatta toplumlar arası silahlı çatışmalara sebebiyet verdiğini toplum olarak müşahede etmekteyiz.

Şakalaşmada dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan bir tanesi de, şaka yapayım derken, yalana düşmemektir. Maalesef toplumumuzda şakayla yalan söylenebileceği gibi yanlış bir düşünce hâkimdir. Beşeri ilişkileri olumsuz yönde etkileyen unsurlardan bir tanesi de yersiz ve seviyesiz şakalardır. Yapılan şakalar yerinde ve ölçüsünde olursa sosyal ilişkilerin güçlenmesine de katkı sağlar.

Hadisler:

من اشار الى اخيه بحديدة فا ن الملا ئكة تلعنه حتى ينزع وان كان اخاه لا بيه وامه

“Kim din kardeşine bir demirle nişan alırsa –bu kardeşi isterse ana baba bir kardeşi olsun- elindeki demiri bırakıncaya kadar melekler ona lanet eder.”⁹⁴

لا ياْ خذ احدكم متاع صاحبه لاعبا ولا جادا فا ذا اخذ احدكم عصا صاحبه فليردها اليه

“Sizden biriniz arkadaşının asasını şaka veya ciddi olarak almasın. Bir kimse eğer arkadaşının asasını almışsa onu hemen teslim etsin.”⁹⁵

نهى رسول الله ص. ان يتعاط السيف مسلولا

“Resulullah (sav) kınından çıkmış kılıcı elden ele vermeyi yasakladı.”⁹⁶

لا تمار اخاك ، ولا تمازحه، ولا تعده موعدة فتخلفه

“Kardeşinle münakaşa ve kırıcı şakalar yapma. Ve yerine getiremeyeceğin sözü de ona verme.”⁹⁷

قا لوا يا رسول الله انك تدا عبنا : قال انى لا اقول حقا

Ashab-ı Kiram ey Allah’ın resulü sen bizimle şaka yapıyorsun, dediklerinde Peygamberimiz(sav) “Ben haktan başkasını söylemem”⁹⁸ buyurdu.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM