İk-dr-2002-0002 İnsani kalkinma poliTİkalari ve tüRKİye üzerine bir deneme hazirlayan: Mİne yilmazer danişman: prof. Dr. HaliL ÇİVİ aydin 2002
Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Sosyal Endeks Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesi
Yüklə 3,49 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.7.2.4. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Politik Endeks Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesi
- 2.7.2.6. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Ekonomik-Sosyal Endeks Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesi
2.7.2.3. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Sosyal Endeks Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların DeğerlendirilmesiSosyal Endeks, Sağlık ve Eğitim Endekslerinin aritmetik ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Sağlık Endeksi ölçümüne sağlık ve eğitim alanlarında altı adet gösterge dahil edilmiştir. Bu göstergelerin her birindeki artışın, bir ülkenin kalkınma sürecine olumlu katkıda bulunduğu varsayılmıştır. 32 ülkenin 1999 yılı itibariyle söz konusu göstergelerdeki performansı ek de yer almaktadır. Çizelge 66. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Sosyal Endeks ve Bileşenlerinin Değerleri
Kaynak: Dünya Bankası ve UNDP istatistiklerinden yararlanılarak hesaplanmıştır. Ayrıntılı bilgi Ek 6 ve 7’de yer almaktadır. Çizelge 66’da 32 ülkenin Sağlık, Eğitim Endeksleri ile bu iki endeksin aritmetik ortalamasından oluşan Sosyal Endeks değerleri yer almaktadır. Söz konusu ülkeler arasında Norveç 0.849 ile Sosyal Endeks sıralamasında birinci, Sierra Leone ise 0.114 ile sonuncu ülke durumundadır. Türkiye’nin Sosyal Endeks değeri 0.454’dür (Çizelge 66). Norveç Sağlık ve Eğitim Endekslerinde de en iyi performansı gösteren ülkedir. Norveç, Yaşam Beklentisi ve Sağlık Harcamaları Endekslerinde 32 ülke arasında oldukça yüksek bir değere sahiptir. Bu ülkede doğumda yaşam beklentisi 78.4 yıl, kamunun sağlık harcamaları ise %7.4’dür. Benzer şekilde, Norveç’de yetişkin okuryazarlığı %99, kamunun eğitim harcamaları ise %7.7’dir (Ek 7). Sosyal Endeks sıralamasında ikinci durumda olan ülke İtalya’dır. İtalya’nın başarısı Sağlık Endeksinden kaynaklanmaktadır. Bu ülkede doğumda yaşam beklentisi (78.4 yıl) ve kişi başına düşen doktor sayısı (554) oldukça yüksektir. Üçüncü sırada yer alan Almanya’da ise, kamunun sağlık harcamaları %7.9 ile 32 ülke arasında en yüksek düzeydedir (Ek 6). Analize dahil edilen ülkeler sağlık ve eğitim göstergeleri açısından değerlendirildiğinde, ülkeler arasında çok büyük farklılıklar olduğu görülmektedir. Örneğin, kişi başına düşen doktor sayısı İtalya’da 554 (her 1,000 kişiye) iken, Etiyopya’da yalnızca 3’dür. Buna karşılık, okuma yazma bilmeyenlerin toplam nüfusa oranı birçok gelişmiş ülkede yalnızca %1 iken, Sierra Leone’de bu oran %68’e kadar yükselmektedir (Ek 6-7). Türkiye’nin Sosyal Endekste gösterdiği başarı Ekonomik Endekse göre biraz daha düşüktür. Türkiye’nin 1999 yılında Ekonomik Endeks değeri 0.642 iken, Sosyal Endeks değeri 0.454’dür. Türkiye’nin eğitim alanındaki performansı sağlık sektörüne göre daha iyi durumdadır. Ancak, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında sağlık ve eğitim göstergelerinin çok düşük olduğu gerçekleştiği görülmektedir. Örneğin, Ekonomik Endeks sıralamasında Türkiye’ye göre daha alt sıralarda yer alan Bulgaristan’da yetişkin okuryazar oranı %98, bileşik okullaşma oranı %72 ve kişi başına düşen doktor sayısı 345 iken, aynı oranlar Türkiye’de sırasıyla %85, %62 ve 121’dir (Ek 6-7). Şekil 38. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Sosyal Endeks Sıralaması 
Şekil 38’de 32 ülkenin, yedi bileşen kullanılarak hesaplanan Sosyal Endekse ait başarı durumları yer almaktadır. Sosyal Endeks sıralamasında ilk beş ülke sırasıyla Norveç, İtalya, Almanya, İsrail ve Fransa’dır. Sierra Leone’nin son sırada yer aldığı sıralamada Türkiye 25. ülke konumundadır. Türkiye Sosyal Endeks sıralamasında Ekonomik Endekse göre daha düşük performans göstermiştir. Örneğin, Türkiye Ekonomik Endeks sıralamasında Venezüella, Arjantin, Rusya ve Kazakistan gibi ülkelerin üzerinde yer alırken, Sosyal Endeks sırlamasında bu ülkelerin tamamı Türkiye’ye göre daha üst sıralarda yer almıştır. Çizelge 67. İnsani Kalkınma Endeksi ve Sosyal Endeks Sıralaması
HDI: İnsani Kalkınma Endeksi SE: Sosyal Endeks Çizelge 67’de 32 ülkenin HDI ve Sosyal Endeks sıralamaları arasındaki fark incelenmiştir. HDI’ne göre yapılan sıralamada 13. durumda olan Singapur, Sosyal Endekste on sıra aşağıya düşerek 23. olmuştur. Ekonomik Endeks sıralamasında ilk sırada yer alan Singapur’un sosyal göstergelerde oldukça başarısız olduğu görülmektedir. Benzer şekilde, Japonya’da Sosyal Endeks sıralamasında 8 sıra aşağıya inerek 13. ülke olmuştur. Diğer taraftan, Kanada ve ABD’de HDI’ne göre 5 sıra düşerek 8. ve 9. ülkeler olmuşlardır. Buna karşılık, Sosyal Endeks sıralamasında İtalya, İsrail ve Kazakistan 7 sıra yükselmiştir. Son sırada yer alan beş ülkenin sıralamasında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Türkiye ise, HDI’nde 24. sırada iken, Sosyal Endeks sıralamasında bir sıra kaybederek 25. ülke olmuştur (Çizelge 67). 2.7.2.4. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Politik Endeks Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların Değerlendirilmesiİnsan Hakları, Çalışma Koşulları ve Parlamento Endekslerinin aritmetik ortalaması alınarak hesaplanan Politik Endeks, bir ülkenin insan hakları ve demokratikleşme ile birlikte katılım konusunda gösterdiği ilerlemenin ölçülmesi açısından önemlidir. Hesaplamaya dahil edilen göstergelerin her birinde ortaya çıkan artışın Politik Endeksi olumlu yönde etkilediği varsayılmıştır. Aşağıdaki Çizelge 68’de seçilmiş 32 ülkenin söz konusu endekslere bağlı olarak gösterdiği başarı yer almaktadır. Çizelge 68. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Politik Endeks ve Bileşenlerinin Değerleri
Kaynak: Dünya Bankası ve UNDP istatistiklerinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Ayrıntılı bilgi Ek 8’de yer almaktadır. 32 ülkenin Politik Endeks değerlerine bakıldığında, en yüksek performansı Norveç’in gösterdiği gözlenmektedir. Norveç’in Politik Endeks değeri 0.951 iken, son sırada yer alan Singapur 0.213’lük bir değere sahiptir. Burada çarpıcı olan, Singapur’un Ekonomik Endeks sıralamasında birinci, Sosyal Endeks sıralamasında 23. ve Politik Endeks sıralamasında da 32. olmasıdır. Singapur’un ekonomik alanda gösterdiği başarıyı sosyal ve politik yaşamda gerçekleştiremediği görülmektedir. Bu nedenle, genel kalkınma performansı değerlendirildiğinde, bu ülkenin başarısının büyük oranda düştüğü görülmektedir. Singapur, BM’in altı temel insan hakkı sözleşmesinden yalnızca ikisini onaylamıştır. Benzer şekilde, ILO’nun çalışma koşullarına ilişkin yedi sözleşmesinden ikisini onaylamıştır. Diğer taraftan, Singapur’da kadınların parlamentodaki sandalye sayısının toplamın %6.5’i olduğu görülmektedir. Norveç’de ise, bu oran %36.4’dür. Bu bağlamda, Norveç dahil birçok gelişmiş ülke, BM ve ILO’ya ait söz konusu sözleşmelerin tamamını onaylamıştır (Ek 8). Diğer taraftan, ABD ve Çin’in, BM ve ILO sözleşmelerine büyük ölçüde taraf olmadığı görülmektedir. BM’in insan haklarına ilişkin sözleşmelerinin ABD üçünü, Çin beşini, ILO’nun çalışma koşullarına ilişkin sözleşmelerinin ABD birini ve Çin ikisini onaylamıştır (Ek 8). Politik Endeksin üçüncü bileşeni olan kadınların parlamentodaki sandalye sayısı ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Örneğin, toplamın yüzdesi olarak kadın parlamenterler İsveç’de %42.7, Birleşik Arap Emirlikleri’nde ise %0 düzeyindedir (UNDP, 2001(a): 214-7). Türkiye’nin Politik Endeks değeri 0.499’dur. Sahip olduğu bu değer nedeniyle Türkiye Politik Endeks sıralamasında oldukça gerilerdedir. Politik Endeksi oluşturan üç göstergede Türkiye düşük bir performans sergilemektedir. Türkiye, ILO sözleşmelerinin tamamını, BM sözleşmelerinin ise üçünü onaylamıştır. Diğer taraftan, Türkiye’de kadınların parlamentodaki sandalye sayısı yalnızca %4.2’dir. BM’in insan haklarına ilişkin olarak hazırladığı başlıca altı sözleşme başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülke tarafından onaylanmıştır. Türkiye ise bu sözleşmelerden yalnızca üçünü onaylamış durumdadır. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Kaldırılmasına Yönelik Uluslararası Sözleşme’ye Türkiye 1972 yılında imzalamış; ancak henüz onaylamamıştır. Bu sözleşme, 188 BM üyesi ve 5 BM üyesi olmayan ülke arasından 155 ülke tarafından imzalanmış ve onaylanmıştır. Kişisel ve Politik Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’ye 193 ülke içinde 144’ü, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’ye ise 142’si taraf olmuştur. Türkiye İkiz Sözleşmeleri 15 Ağustos 2000 yılında imzalamıştır (Çizelge 8). ILO sözleşmeleri genel olarak çalışanların haklarını korumak, onların güvenliğini sağlamak ve sömürülmelerini önlemek üzere hazırlanmıştır. ILO’nun çalışma haklarına ilişkin başlıca yedi sözleşmesinden altısı toplam 175 ülke içinde 135’den fazlası tarafından onaylanmıştır (Çizelge 38). Günümüzde kadın milletvekillerinin toplam içindeki oranı 1935 yılı ile karşılaştırıldığında daha düşük olduğu görülmektedir (Çizelge 13). Türkiye’de kadınların politikaya katılım olanakları kısıtlıdır. Diğer taraftan, politika içinde yer alan kadınların ise kendilerini temsil edebilme şansları oldukça düşüktür. Şekil 39. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Politik Endeks Sıralaması 
32 ülkeye ait Politik Endeks sıralamasında Norveç birinci, Singapur sonuncu durumdadır. Bu sıralamada, ilk beş ülke sırasıyla Norveç, Almanya, İspanya, Arjantin ve Güney Afrika’dır. Buna karşılık, Türkiye 29., Kazakistan 30. ve ABD 31. sıradadır. Dünyanın en özgür ülkelerin biri sayılan ABD’nin, sözleşmeleri imzalamaması ilgi çekicidir. Politik Endeks sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede, Ekonomik ve Sosyal Endeks sıralamasından çok farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Bu durum, gösterge seçiminden kaynaklanabilir. Özellikle, uluslararası sözleşmelerin onaylanmış olması, uygulamada gereklerinin tam olarak yerine getirildiğini göstermemektedir. Bununla birlikte, bir ülke sözleşmeleri onaylamadığı halde insan haklarına saygılı politikalar uygulayabilmektedir. Ancak, ülkelerin söz konusu sözleşmeleri onaylaması, insanlığa verdikleri değerin bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Çizelge 69. İnsani Kalkınma Endeksi ve Politik Endeks Sıralaması
HDI: İnsani Kalkınma Endeksi PE: Politik Endeks Politik Endeks ölçümü HDI ile karşılaştırıldığında bazı ülkelerde önemli farklılıklar oluştuğu görülmektedir. Örneğin, Politik Endeks sıralamasında ABD 27, Singapur 19 ve Japonya 17 sıra gerilerken, Güney Afrika 21 sıra yükselmiştir. Türkiye de bu sıralamada kötü bir performans göstermiş ve 29. ülke olmuştur (Çizelge 69). Türkiye, HDI’nde son sıralarda yer alan Nijerya, Etiyopya ve Sierra Leone gibi ülkelerden daha başarısız konumdadır. Politik Endeks ölçümünde bir ülkede insana ve insan haklarına verilen önem ile ülkedeki farklı grupların yönetime katılımını yansıtan üç bileşen kullanılmıştır. Bu değerlerin seçilmesinin nedeni somut verilere dayandırılabilmesi ve bütün ülkelerin değerlendirmeye dahil edilebilmesinin kolay olmasıdır. Bu değişkenlerin bir ülkede insan haklarına ve demokratik katılıma ne oranda değer verildiğini gösterdiği düşünülmüştür. Bu nedenle, Politik Endeks hesaplamasının, kalkınma performansının değerlendirilmesinde gözardı edilmemesi gereken bir ölçüt olduğu sonucuna varılmıştır.
2.7.2.5. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İçin Yaşamın Yetkinliği Endeksinin Hesabı ve Elde Edilen Sonuçların DeğerlendirilmesiYYE Ekonomik, Sosyal ve Politik Endekslerin aritmetik ortalaması alınarak elde edilmiştir. Bu endeksin hesaplanmasının nedeni, ülkelerin kalkınma düzeylerinin çok yönlü bir şekilde incelenmesini sağlamaktır. 16 gösterge kullanılarak gerçekleştirilen bu hesaplama, HDI’nde görülen bazı eksiklikleri gidermek üzere düşünülmüştür. Bu nedenle, elde edilen sonuçlar HDI ile karşılaştırılmıştır. Politik Endeksteki bazı sapmalar haricinde tutarlı sonuçlara ulaşıldığı düşünülmektedir. Ölçüme dahil edilen göstergeleri daha da genişletmek mümkündür. Ancak, YYE’nin, insan yaşamının güçlendirilmesi ve uygulanmakta olan insani kalkınma politikalarının etkinleştirilmesi açısından bir ölçüde yararlı olabileceği düşünülmektedir. Çizelge 70’de ülkelerin ekonomik, sosyal ve politik alanda gösterdiği ilerlemeler ve genel dengeyi gösteren YYE’ne bağlı kalınarak gerçekleştirilen sıralama belirtilmiştir. Çizelge 70. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Yaşamın Yetkinliği Endeksi ve Bileşenlerinin Değerleri
1999 yılı için yapılan YYE sıralamasında birinci sırada Norveç, son sırada Sierra Leone yer almaktadır. Bu bağlamda, sonuçlar HDI ile benzerlik göstermektedir. En yüksek başarıyı gösteren Norveç’in endeks değeri 0.843’dür. Buna karşılık, Sierra Leone’nin 0.352’dir. Türkiye’nin YYE değeri 0.532’dir (Çizelge 70). Norveç, özellikle, sosyal ve politik kalkınma yönünden yüksek başarı kaydetmiştir. Buna karşılık, Sierra Leone sosyal kalkınma alanında büyük ölçüde başarısız olmuştur. Türkiye, HDI ile karşılaştırıldığında, YYE’nde çok farklı bir performans göstermemiştir. Ancak, YYE’nin ölçümünde kullanılan üç bileşen arasında farklılıklar ortaya çıkmıştır. Türkiye’nin Ekonomik Endeks değeri 0.642 iken, Sosyal Endeks 0.454, Politik Endeks ise 0.499 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin durumu dünya ülkeleri ile karşılaştırıldığında, ekonomik kalkınma alanında nispeten başarılı olduğu, ancak, insani kalkınma açısından büyük önemi olan sosyal ve politik kalkınma alanında benzer başarıyı gösteremediği ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, analizin diğer bölümünde gerçekleştirilen hesaplamada, Sosyal ve Politik Endeks değerinin 1985-1999 döneminde önemli oranda arttığı görülmüştür. Türkiye’de 1985-1999 yılları itibariyle Ekonomik Endeks oldukça istikrarsız bir yapıda iken, Sosyal ve Politik Endekslerde sürekli bir artış ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda, endeks trendleri göz önüne alındığında, Türkiye’nin YYE değerinin önümüzdeki yıllarda artacağı ve Türkiye’nin daha büyük başarılar elde edebileceği tahmin edilmektedir. Şekil 40. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Yaşamın Yetkinliği Endeksi Sıralaması 
Şekil 40’da seçilmiş ülkelerin YYE’ne ilişkin performans sıralaması belirtilmiştir. 32 ülke ile yapılan YYE sıralamasında ilk beş ülke sırasıyla Norveç, Almanya, İspanya, Avustralya ve Portekiz’dir. Norveç Ekonomik, Sosyal ve Politik Endekslerin her birinde, Almanya Sosyal ve Politik Endekslerde ve İspanya Politik Endekste yüksek performans göstermiş ve 32 ülke arasında ilk üç sırada yer almıştır. YYE, söz konusu ülkelerde 0.843 ile 0.352 arasında değerler almıştır. Bu bağlamda, ülkelerin Ekonomik Endeks değerlerinin diğer bileşenlere göre daha düşük olduğu görülmektedir. Ekonomik Endekste maksimum değere sahip olan Singapur 0.782 düzeyinde bir başarı göstermiştir (Şekil 40). Buna karşılık, Sosyal Endekste ülkeler arasında çok büyük farklılıklar söz konusudur. Örneğin, Sosyal Endeks sıralamasında birinci durumda olan Norveç’in endeks değeri 0.849 iken, son sırada yer alan Sierra Leone’nin endeks değeri yalnızca 0.114’dür (Şekil 40). Çizelge 71. İnsani Kalkınma Endeksi ve Yaşamın Yetkinliği Endeksi Sıralaması
HDI: İnsani Kalkınma Endeksi YYE: Yaşamın Yetkinliği Endeksi Çizelge 71’de, seçilmiş 32 ülkenin doğumda yaşam beklentisi, yetişkin okuryazar oranı, bileşik okullaşma düzeyi ve kişi başına düşen reel GSYİH göstergeleri kullanılarak hesaplanan HDI ile 16 gösterge kullanılarak hesaplanan YYE’ne göre gerçekleştirilen sıralamalar karşılaştırılmıştır. YYE sıralamasında ABD 17 sıra gerileyerek, HDI sıralamasında dördüncü ülke iken, YYE’nde 21. ülke olmuştur. benzer şekilde, Singapur HDI sıralamasında 13. iken, YYE sıralamasında 28. ülke olmuştur. Buna karşılık, Güney Afrika HDI sıralamasında 26. iken, YYE sıralamasında 14. ülke durumundadır. Diğer taraftan, Portekiz dokuz sıra öne geçerek beşinci, İspanya ise yedi sıra ilerleyerek üçüncü ülke olmuştur. Bu değerlerin dışında HDI ve YYE sıralaması arasında çok büyük bir farklılık yoktur. Söz konusu farklılık ise, büyük oranda Politik Endeks sonuçlarından kaynaklanmaktadır. Türkiye, Yaşamın yetkinliği ölçümü ile yapılan sıralamada, insani kalkınma sıralamasına göre iki sıra gerileyerek 26. ülke olmuştur (Çizelge 71). YYE ölçümünde, UNDP tarafından oluşturulan HDI’ne yeni bir bakış açısı getirilerek, ülkeler arasındaki farklılıkların daha kapsamlı bir şekilde ortaya çıkarılmasına çalışılmıştır. Böylelikle, ülkelerin kalkınma performansları açısından daha geniş bir değerlendirme yapma olanağı yaratılabilecektir. Diğer taraftan, Yaşamın yetkinliği ölçümünün ülkeler tarafından uygulanacak politikalara yol gösterici nitelikte olduğu düşünülmektedir.
Şekil 41. Seçilmiş Ülkelerin 1999 Yılı İtibariyle Ekonomik-Sosyal Endeks Sıralaması 
Şekil 41’de seçilmiş 32 ülkeye ait Ekonomik-Sosyal Endeks sıralaması gösterilmiştir. Bu sıralamada birinci durumda olan Norveç’in Ekonomik-Sosyal Endeks değeri 0.789’dur. Buna karşılık, kalkınma düzeyi çok düşük olan Sierra Leone’de endeks değeri 0.217’dir. Ekonomik-Sosyal Endeks ölçümünde, HDI’ne yeni değişkenler ilave edilmiştir. Bu yeni değişkenlerin, ülkelerin performanslarını genel olarak düşürdüğü gözlenmektedir. Örneğin, Norveç’in HDI değeri 0.939 iken, Ekonomik-Sosyal Endeks değeri 0.789’a düşmüştür. Bu azalma, büyük ölçüde ekonomik değişkenlerdeki başarının yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Ekonomik-Sosyal Endeks sıralamasında ilk beş ülke Norveç, Almanya, Avustralya, Kanada ve İtalya’dır. Türkiye bu sıralamada 25. ülke durumundadır ve endeks değeri 0.548’dir. Yapılan hesaplamalara göre Türkiye’nin ekonomik kalkınma düzeyi sosyal yapıya göre daha iyi durumdadır. Bu bağlamda, Türkiye’de gerçekleştirilen sosyal yatırımların yetersiz düzeyde olduğu söylenebilir. Çizelge 72. İnsani Kalkınma Endeksi ve Ekonomik-Sosyal Endeks Sıralaması
HDI: İnsani Kalkınma Endeksi ESE: Ekonomik-Sosyal Endeks Çizelge 72’de seçilmiş ülkelerin İnsani Kalkınma ve Ekonomik-Sosyal Endeks sıralamaları karşılaştırılmıştır. Ekonomik-Sosyal Endeks sıralamasında son sıralarda yer alan ülkelerde çok büyük farklılık olmadığı görülmektedir. Buna karşılık, diğer ülkelerde bazı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Örneğin, Kazakistan HDI’nde Almanya 8. ve Kazakistan 22. sırada yer alırken, YYE’nde Almanya 2. ve Kazakistan 15. ülke olmuştur. Diğer taraftan, yeni endekste İngiltere 5, ABD ve Japonya 4, Sri Lanka 3 sıra gerilemiştir. Bu sıralamada Türkiye HDI’ne göre bir sıra gerileyerek 25. ülke olmuştur (Çizelge 72). Ülkelerin kalkınma performansını somutlaştırmak ve ölçmek kolay bir iş değildir. Ancak, gelişmenin genel bir göstergesi olarak kabul edilen kişi başına düşen GSYİH, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde kaynakların nasıl paylaşıldığını gösterebilen bir ölçüt değildir. Ekonomik-Sosyal Endeks ve Yaşamın Yetkinliği Endeks ölçümünde yapılmak istenen, ulusal ve uluslararası düzeyde tüm bireylerin insani kalkınma politikalarından yararlanma kapasitesini belirlemektir. Tüm göstergelerin ölçüme uygun olmaması ve veri bulma konusunda çekilen güçlükler nedeniyle, endeks hesaplamalarında bazı sınırlamalar ortaya çıkmıştır. Ancak, yine de genel kabul görmüş insani kalkınma politikaları çerçevesinde, ülke performanslarının değerlendirilmesi açısından bu ölçümlerin bir miktar katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, yapılan çalışmanın insani kalkınma politikalarını uygulayacak olan karar mekanizmalarına yol gösterici nitelikte olabileceği düşünülmektedir.
Yüklə 3,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|