İkg op öncelik 1’e ilişkin Değerlendirme (İstihdam) Ankara, Ekim 2013

Tablo 8: İllerdeki İKG OP Paydaşları ile Görüşmeler⁹

Tarih	Görüşülen kişi, birim	Konu
4 Temmuz	Samsun Valiliği Sayın Hakan Kubalı, Vali Yardımcısı	Samsun ilinin AB fonları almadaki başarısı Potansiyel proje başvuru sahiplerine verilen destek Hibe programının izlenmesi Destek ve sürdürülebilirlik sağlayan örgütsel yapılar
4 Temmuz	Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA), Samsun Sayın Mustafa Güler, Programlama Birim Başkanı	Samsun ilinde fon hazmetme kapasitesi AB ve OKA programları arasında sinerji OKA’nın Samsun ilinin hazmetme kapasitesine katkıları OKA’nın Samsun ilindeki hibe projelerinin başarısına ilişkin görüşleri Bölgedeki projelerin izlenmesindeki rolü
4 Temmuz	İŞKUR – İl Müdürlüğü, Samsun Sayın Hasan Kılıçaslan, İl Müdürü	KİD, GİD hibe projelerinin tanıtımı, geliştirilmesi ve izlenmesi faaliyetlerine katılım Samsun ilinde izleme ve uygulama desteği İŞKUR’un AİPP’leri ile KİD ve GİD arasındaki sinerji İŞKUR’un yerel düzeyde mesleki eğitimlerinde iyi uygulamaların benimsenmesi
4 Temmuz	SGK – İl Müdürlüğü, Samsun Sayın Selami Göz, İl Müdürü	KİTUP Hibe projesinin tanıtımı, geliştirilmesi ve izlenmesi faaliyetlerine katılım Uygulama desteği ve izlemedeki rolleri İzleme görevinin düzenlenmesi ve Samsun ilindeki başarısı Kayıtdışı istihdam açısından Samsun ilindeki mevcut durum
4 Temmuz	Van Valiliği– AB Koordinasyon Birimi Sayın Sinan İmamoğlu, Koordinasyon Merkezi Başkanı	Van ilinin AB fonları almadaki başarısı Potansiyel proje başvuru sahiplerine destek hizmetleri Van ilindeki bilgilendirme ağı Hibe programlarının izlenmesi
4 Temmuz	Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Sayın Bade Altunel, Uzman	İldeki hibe projelerinin gözlemlenmesi İKG OP projelerinin diğer girişimlerle bağlantısı Hibe programlarının izlenmesi Doğu Anadolu bölgesinde kurumsal kapasite eksikleri
4 Temmuz	İŞKUR – İl Müdürlüğü, Van Sayın Mehmet Salih Serçe, İl Müdürü	Van ilinde işgücü piyasasının durumu Kadın istihdamına ilişkin sorunlar Genç girişimciliği eğitimi İş ve Meslek Danışmanları Van ilindeki işletmelerin yapısı ve deKİTUPmin etkileri Van ilinde KİP tarafından sunulan AİP programları Van balık burger projeleri için destek
4 Temmuz	SGK – İl Müdürlüğü, Van Sayın Mehmet Yüce, Müdür	Bu görüşmede somut bir sonuca ulaşılamamıştır.

2. 
   Online Anket
   

Değerlendirme ekibi, nitel ve nicel veri toplama metotları kapsamında tüm hibe faydalanıcılarına ulaşan online bir anket yapmıştır. KİD, GİD ve KİTUP projeleri için üç farklı anket tasarlanmıştır. KİD ve GİD projelerine yönelik anketlerde 55, KİTUP anketinde ise 58 soru yer almaktadır. Önemli birçok konuda G-MIS’de yeterli veri bulunmadığından ankete açık uçlu sorular da eklenmiştir. Açık uçlu sorulara verilen yanıtların analizi oldukça zor olsa da, değerlendirme ekibi hibe faydalanıcılarının uygulamada karşılaştıkları zorlukları ve başarılarını kendi ifadeleri ile anlatmaları için açık uçlu soruları tercih etmiştir.

KİD ve GİD anketleri bir ölçüde uyumlu bulunmuştur. Ancak değerlendirme ekibi farklı farklı sorular sorarak hibe programları kapsamındaki farklı hedefleri, öncelikli konuları ve beklenen çıktıları incelemiştir.

Ekip ilk başta üç hibe programının nihai faydalanıcılarını içeren başka bir anket yapmayı planlamıştır. Bu tür bir anket, Şartname’de öngörülmüştür. Bununla birlikte, nihai faydalanıcıları temsil eden bir örneklem oluşturulması mümkün olmamıştır. Ne G-MIS ne de projeler özeti veya ilgili proje raporlarında nihai faydalanıcıların tam bir listesine ulaşılamamıştır.¹⁰ Ayrıca, hibe faydalanıcılarının çoğu proje faaliyetlerine katıldıktan sonra katılımcılarındaki ilerlemeyi takip etmemiş, yani adres bilgileri tutulmamıştır. Bundan dolayı bu değerlendirme kapsamında nihai faydalanıcı anketi hazırlanması mümkün olmamıştır.

Hibe faydalanıcılarına yönelik online anket için “Survey Monkey” denilen bir program kullanılmıştır. Kıdemli olmayan değerlendirme uzmanları anketleri internete yüklemiş ve ilerlemeyi izlemiştir. G-MIS’de tutulan adres verileri ile hibe proje özetlerinde basılan adreslerin güncelliğini yitirdiği ortaya çıkmıştır. Her hibe faydalanıcısına bir şifre ile anket linki verilmiştir. Son tarihteki geribildirim zayıf olunca değerlendirme ekibi online ankete verilerini girmeyen faydalanıcıları aramaya başlamıştır. Bu aramalar esnasında, portal adresleri, telefon numaraları ve e-posta adresleri gibi bilgiler güncellenmiştir.

Aşağıdaki grafikte, arama öncesi ve sonrasında anketi doldurma konusundaki ilerleme görülmektedir. Grafikte görüldüğü gibi, birebir aramalar olmadan ankette temsil niteliğine sahip bir örnekleme ulaşılması mümkün olmayacaktı.

Grafik 1: Online anketi tamamlamadaki ilerleme

Aşağıdaki grafikler, birebir aramalardan önce ve sonra tamamlanan anketler arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Bu grafikten telefonlar aramaların önemi görülmektedir:

Grafik 2: Arama öncesi ve sonrası online ankete verilen geribildirimler (KİD)



Grafik 3: Arama öncesi ve sonrası online ankete verilen geribildirimler (GİD)



Grafik 4: Arama öncesi ve sonrası online ankete verilen geribildirimler (KİTUP)

Aramaların gerekliliğini vurgulamak için ekip, arama sayısını ve değişmiş olan e-posta adreslerin takibini burada önemle belirtmek ister (yeni adres, iletişim kişisi, vs. kapsamdışı bırakılmıştır). Sonuç olarak hibe programı başına arama sayısı aşağıda özetlenmektedir:

• 
  KİD hibe faydalanıcılarına yapılan 109 arama sonucunda 36 adres güncellenmiştir (= %33)
  
• 
  GİD hibe faydalanıcılarına yapılan 120 arama sonucunda 63 adres güncellenmiştir (= %52,5)
  
• 
  KİTUP hibe faydalanıcılarına yapılan 34 arama sonucunda 23 adres yenilenmiştir (= %67,6)
  

Online ankete verilen toplam yanıta bakıldığında cevaplanan anket sayısı ve oranı oldukça iyidir: 299 hibe faydalanıcısı temsilcisi tarafından 157 anket doldurulmuştur; %52,5 yanıtlanma oranına ulaşılmıştır.

Aşağıdaki tabloda hibe projelerinden gelen yanıt sayısı görülmektedir:

Tablo 9: Hibe programına göre online ankete verilen yanıtlar

Hibe programı	Proje sayısı	Anket sayısı	Yanıt oranı
KİD	131	65	%49,6
GİD	127	65	%51,1
KİTUP	41	27	%65,8
TOPLAM	299	157	%52,5

Anket sonuçları değerlendirme ekibi tarafından analiz edilmiştir. Sonuçlar, bu raporun B bölümündeki ilgili kısımlarda grafik ve şekil olarak verilmektedir.

2. 
   Hibe faydalanıcıları ile odak grup toplantıları
   

Odak gruplar, hem hibe faydalanıcıları hem nihai faydalanıcılar ile doğrudan görüşmek için değerli bir fırsat olmuştur. Ancak İKG OP Öncelik 1 kapsamındaki hibe projeleri tamamlanalı bir yıldan fazla bir süre olduğundan Odak Grup toplantıları için uygun katılımcıların belirlenmesi zor olmuştur.

Şartnameye göre değerlendirme ekibinden beklentiler aşağıdaki kutucukta verilmiştir:

Her hibe programı için 10-12 faydalanıcı kuruluştan oluşan bir odak grubun düzenlenmesi ve odak grupta yer alacak kuruluşların ve program yaklaşımının çeşitliliğine dikkat edilmesi (kuruluşun büyüklüğü, alınan hibenin büyüklüğü, coğrafi çeşitlilik, vs.).

Her hibe programı için faaliyetlerden yararlanan 10-12 kişiden oluşan bir odak grubun düzenlenmesi ve program yaklaşımının çeşitliliğine dikkate edilmesi (cinsiyet, yaş, kır/kent, vs).

Sonuç olarak hibe faydalanıcıları ile üç toplantı (GİD, KİD ve KİTUP için birer toplantı) ve nihai faydalanıcılarla da (aynı kurguda) üç toplantı düzenlenmesi ve uygulanması düşünülmüştür.

Ekibin ilk başta dört farklı ili ziyaret etme planı, sözleşmeden kaynaklı sebeplerle gerçekleştirilememiştir. Artalanlardan hibe faydalanıcılarının bir başka büyüme merkezine seyahati için masrafların arızi bütçeden karşılanması mümkün olmamıştır. Bu sebeple, artalanlardan hibe faydalanıcılarının katılımı sağlanamamıştır. Artalan illerinde odak grup toplantılarının düzenlenmesi ise projelerin “kritik kütlesi” olmamasından dolayı mümkün olmamıştır.

Bu sebeple değerlendirme ekibi, odak gruplarının yapılacağı yerlere, toplam kazanan proje sayısı, üç programı da içeren proje örneklerinin varlığı ve bu toplantılara gönüllü olarak katılmayı isteyen proje temsilcilerinin “kritik kütlesi”nin olup olmamasına dayalı olarak karar vermek zorunda kalmıştır. Bu üç koşulun yerine getirilmesi kolay olmamıştır.

• 
  Bir odak grup toplantısında anlamlı bir katılımcı örneklemi oluşturmaya yetmeyecek sayıda projesi olan iller bulunmaktadır.
  
• 
  Birçok ilde kazanan projeler, hibe programlarından yalnızca birini veya ikisini kapsamaktadır.
  
• 
  Hibe programları uzun süre önce uygulandığından, hibe faydalanıcılarının iletişim bilgilerinin güncelliğini yitirdiği birçok durumla karşılaşılmıştır. Adresler değişmiş, telefon numaraları ve e-posta adresleri kapanmış, iletişim kişileri kurumdan ayrılmıştır.
  
• 
  Hibe faydalanıcılarının seyahat ve konaklama masraflarının karşılandığı bir prosedürün odak grup katılımcı sayısını önemli oranda arttırması olasılığı büyüktür.
  

Değerlendirme ekibi, odak grup toplantılarını üç farklı ilde gerçekleştirmeye karar vermiştir:

• 
  Ankara: Başvuruların önemli bir miktarı (103) Ankara’da bulunan kurumlardan gelmiş, bunlardan 19’u kazanmış ve üç hibe programını da kapsamış olduğundan toplantılardan birinin Ankara ilinde yapılması uygun bulunmuştur. Ayrıca Ankara temelli projeler, 12 NUTS II bölgesindeki çeşitli illerde uygulandığından farklı il örneklemi sunmuştur. Diğer yandan, bu projeler, yerel düzeyde bir üye ağı veya ilişkili kuruluşları bulunan, ülke çapında faaliyet gösteren kuruluşlar tarafından uygulanmıştır.
  
• 
  Samsun: Bu il, Karadeniz Bölgesi’nde ekonomik açıdan daha iyi durumda olan illeri temsil etmekte olup tüm hibe programlarından 28 proje çıkarmıştır; başka hiçbir il bu kadar çok sayıda proje kazanmamıştır. Bu bölge, Karadeniz Bölgesi’ndeki en gelişmiş sanayi bölgesidir.
  
• 
  Van: Bu il daha az gelişmiş Doğu Anadolu bölgesini temsil etmektedir. Van, Türkiye’de AB fonları alma konusunda ikinci sırada yer almaktadır. Başka hiçbir il Van’dan yapılan başvuru sayısının (242) yarısı kadar bir proje başvurusu yapmamıştır. Buna ek olarak, tüm hibe programlarında 13 proje kazanmıştır. 2011 yılında meydana gelen deKİTUPmden dolayı ildeki projelerin uygulanmasında sorunlar yaşanmıştır. Bölgede, kadın istihdamına ilişkin durum oldukça kötüdür ve en çok tarımsal istihdam fırsatları sağlanmaktadır.
  

Değerlendirme ekibi, üç ana konuya odaklanan bir dizi soru hazırlamıştır:

1. 
   Proje geliştirme, başvuru ve seçim
   
2. 
   Proje uygulama
   
3. 
   Çıktı ve sonuçlar
   

Odak grup toplantıları üç ilde yapılmış olup detayları aşağıda verilmektedir:

• 
  Üç hibe programı için 12 hibe faydalanıcısı ile 27-28 Haziran tarihleri arasında Ankara’da
  
• 
  Üç hibe programı için 11 hibe faydalanıcısı ile 2-3 Temmuz tarihleri arasında Samsun’da
  
• 
  Üç hibe programı için 11 hibe faydalanıcısı ile 2-3 Temmuz tarihleri arasında Van’da
  

Yapılan görüşmelerin sonuçları, Bölüm B’de ilgili kısımlarda sunulmaktadır.

2. 
   Nihai Faydalanıcılarla Odak Grup toplantıları
   

Şartname’de şöyle belirtilmektedir:

Her hibe programı için faaliyetlerden yararlanan 10-12 kişi ile bir odak grup toplantısı düzenlenmesi, program yaklaşımının çeşitliliğine dikkat edilmesi (cinsiyet, yaş, kır/kent, vs.)

Odak grup toplantıları, hibe projelerinin etkilerini ve sürdürülebilirliğini ölçmek için değerli bilgiler sunmakta ve nihai faydalanıcıların katıldıkları projelerin sonuçları ve sonrasında istihdam durumları hakkındaki görüşlerini beyan etmelerine olanak sağlamaktadır. Ancak, nihai faydalanıcılar söz konusu olduğunda yukarıda açıklanan sorunların çözümü çok daha zor olmuştur.

Nihai faydalanıcılara ulaşmak zor olmuştur. G-MİS üzerinde iletişim bilgileri bulunamamıştır. Bu sebeple değerlendirme ekibi, Hibe Faydalanıcılarından kendilerine e-posta ile bir liste göndermelerini veya listeyi kendileri ile yapılacak odak grup toplantılarına getirmeleri istemiştir. Birçok örnekte görüldüğü gibi hibe faydalanıcıları katılımcılarını takip etmemiş, bu sebeple ekibe isim ve adresleri verememiştir.

KİTUP projesinin hedef grupları işsizler değil, iş adamları, işverenler, firmalar veya kendi işinin sahibi kişiler olduğundan KİTUP projesinin nihai faydalanıcılarına ulaşmak daha da zor olmuştur çünkü bu kişiler kendi işlerini yürüttüklerinden bu toplantılara katılmaya zamanları olmamış veya gerekli görmemişlerdir. Buna ek olarak, nihai faydalanıcıların çoğu il merkezinden uzaktaki kırsal alanlarda yaşamaktadır. Bu sebeple, hibe faydalanıcılarının yardımıyla bile bu kişiler toplantıya gelme konusunda motive edilememiştir. Sonuç olarak, KİTUP nihai faydalanıcıları için odak grup toplantısı yapılamamıştır.

Ankara’daki odak grup toplantıları sırasında, bu projeler Ankara’da değil uygun 12 NUTS II bölgesinde uygulanmış olduğundan nihai faydalanıcılarla toplantı yapılması öngörülmemiştir. Çeşitli illerden hibe faydalanıcılarının Ankara’ya gelmesi için seyahat masraflarının karşılanması gerekecekti; bu ise mümkün değildi.

Saha ziyaretleri sırasında durum farklı olmuştur. Plana göre nihai faydalanıcılarla odak grup toplantılarının ikinci günün öğleden sonrasında yapılması öngörülmüştür. Bu odak grup toplantıları Samsun ve Van illerinde aşağıdaki gibi gerçekleştirilmiştir:

• 
  İki hibe programı için (KİD ve GİD) 11 nihai faydalanıcı ile 3 Temmuz tarihinde Samsun’da
  
• 
  İki hibe programı için (KİD ve GİD) 16 nihai faydalanıcı ile 3 Temmuz tarihinde Van’da.
  

Değerlendirme ekibi, üç aşamaya odaklı bir dizi soru hazırlamıştır:

1. 
   Eğitimden önceki durum
   
2. 
   Eğitime katılım
   
3. 
   Eğitim sonrası iş bulma/iş kurma
   

Görüşme sonuçları, B bölümünde ilgili kısımlarda sunulmaktadır.

2. 
   Faydalanıcı ile düzenli toplantılar
   

Değerlendirme ekibi, bu değerlendirmeden sorumlu birim olarak PYİD birimi ile yakın çalışmıştır. Özellikle çalışmanın ilk iki ayında birim koordinatörü Sayın Melih Akın ve arkadaşları ile ekibin doğru yönde hareket etmesini sağlamak için yakın bir işbirliği yürütülmesi çok önemliydi. Bu toplantılar, projedeki ilerlemeyi sunmak ve tartışmak, ilk sonuç ve bulguları açıklamak, gerektiğinde bazı konularda PYİDB’nin tavsiyelerini almak ve çalışma sırasına ilişkin kararlar almak için bir platform olmuştur.

Saha ziyaretlerinin başlaması ve Ramazan ayının gelmesiyle toplantılar düzenli olarak değil talep oldukça yapılmıştır.

Yapılan toplantıların listesi aşağıdaki tabloda verilmektedir:

Tablo 10: Faydalanıcı ile yapılan toplantılar¹¹

Tarih	Toplantı sayısı	Başlıca konular
2 Mayıs	Başlangıç toplantısı	Faydalanıcının beklentileri Yüklenici tarafından yapılan hazırlıklar Uzman havuzu Metodolojik sorular Çıkar çatışması
3 Mayıs	2. toplantı	Ekip üyeleri Faydalanıcının beklentileri Paydaşlarla istişare
6 Mayıs	3. toplantı	Ekip üyeleri Arka plan analizi Verilerin alınması Değerlendirme kapsamı Metodolojik yaklaşım Mobilizasyon
8 Mayıs	4. Toplantı	Ekip üyeleri Hibe programının uygulanması hakkındaki verilerin mevcudiyeti Yol haritası
13 Mayıs	5. Toplantı	Ekip üyeleri Hibe programlarının değerlendirilmesi Arka plan analizi Elde edilen başarılar
17 Mayıs	6. Toplantı	Arka plan analizi Paydaşlarla istişare Hibe programına ilişkin çalışmanın sunumu Elde edilen başarılar
Mayıs	7. Toplantı	Arka plan analizi Verilerin birleştirilmesi Paydaş istişare toplantısı
22 Mayıs	8. Toplantı	Paydaş istişare toplantısı
27 Mayıs	9. Toplantı	Paydaş istişare toplantısı
28 Mayıs	10. Toplantı	Arka plan analizi Paydaş istişare toplantısı sunumları Konuşma notları
31 Mayıs	11. Toplantı	Paydaş istişare toplantısı – Geri bildirim İş planı
4 Haziran	12. Toplantı	Saha çalışmasının planlanması Hibe faydalanıcı anketi Operasyon Faydalanıcısı toplantıları için görüşme rehberi Odak grup anketleri Ekip üyeleri
7 Haziran	13. Toplantı	Hibe faydalanıcı anketi Operasyon Faydalanıcısı görüşmeleri için görüşme rehberi Bir sonraki toplantı için ayarlamalar Ekip üyeleri
14 Haziran	14. Toplantı	Haftanın değerlendirmesi Odak grupların hazırlanması Saha ziyaretleri Akademik geribildirim Kararlar
21 Haziran	15. Toplantı	Saha ziyaretleri planlarının revize edilmesi Hibe faydalanıcılar için online anket Ankara’da ek toplantılar Program Otoritesi ve Operasyon Faydalanıcılar ile görüşmeler Kıdemli olmayan uzmanlardan birinin değiştirilmesi Akademik çalıştay Tatil planı
8 Temmuz	16. Toplantı	Yeni ekip üyesinin tanıtımı Hibe faydalanıcıları için online anket Paydaşlarla görüşmelerin değerlendirilmesi Odak grup toplantılarının değerlendirilmesi: Ankara, Samsun, Van Yerel paydaşlarla görüşmelerin değerlendirilmesi: Samsun, Van Sonraki adımlar
30 Temmuz	17. Toplantı	İKG OP’nin politika düzeyindeki etkileri Toplumsal cinsiyet ana akımlaştırma yaklaşımları İyi yönetişim yaklaşımı Nihai faydalanıcıların görüşlerinin değerlendirilmesi Sonraki adımlar
16 Ağustos	18. Toplantı	Rapor yapısının sunulması Faaliyet takvimi İlerlemeye karar verilmesi Tercüme Elde edilen başarılar ve Anaakımlaştırma Stratejisi
17 Eylül	19. Toplantı	Taslak değerlendirme raporunun sunulması Bulguların tartışılması Sonraki adımların tartışılması
26 Eylül	20. Toplantı	Rapor şeklinin tartışılması Paydaş İstişare hazırlığı

3.