İKİNCİ BÖLÜM

1 Kasım 2009 PAZAR	Resmî Gazete	Sayı : 27393 (Mükerrer)
2010 YILI PROGRAMI
17 Ekim 2009 Gün ve 27379 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 12 Ekim 2009 Gün ve 2009/15513 Sayılı 2010 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki BİRİNCİ BÖLÜM 2010 YILI PROGRAMININ MAKROEKONOMİK AMAÇ VE POLİTİKALARI I. MAKROEKONOMİK AMAÇLAR 2010-2012 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programda ortaya konulan temel amaç, makroekonomik öncelikler ve 2010 yılı hedefleri çerçevesinde; küresel krizin Türkiye ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerini gidererek ekonominin yeniden büyüme sürecine sokulması, istihdamın artırılması, enflasyonun orta vadeli hedeflerle uyumlu olarak düşük tek haneli seviyelerde tutulması ve bozulan kamu dengelerinin düzeltilmesi yolunda adım atılması 2010 Yılı Programının temel makroekonomik amacıdır. II. MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR A. BÜYÜME VE İSTİHDAM Merkez Bankasının fiyat istikrarı hedefiyle çelişmeyecek şekilde, para ve maliye politikası ekonomik büyümeyi ve istikrarı destekleyecek yönde eşgüdüm içerisinde yürütülecektir. Küresel krizin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesini ve ekonominin yeniden sürdürülebilir büyüme dönemine girmesini sağlamak amacıyla özel sektör yatırımlarını, ihracatı ve istihdamı artırmaya yönelik politikalar uygulanacaktır. Ekonominin toparlanma sürecini hızlandırmak ve krizlere karşı dayanıklılığını artırmak amacıyla uluslararası rekabet gücünü, verimliliği ve işgücünün niteliğini yükseltecek ve işgücü piyasasının esnekliğini artıracak kurumsal ve yapısal düzenlemelere devam edilecektir. Kredi kanalının etkinleştirilmesine, KOBİ’lerin teminat ve finansman ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak kredi garanti fonuna hazine tarafından sağlanan teminat desteği etkin olarak kullanılacaktır. Kamu politikalarından kaynaklanabilecek belirsizlikler azaltılarak özel sektörün ileriye yönelik uzun dönemli plan yapabilmesi için elverişli bir ortam oluşturulacaktır. B. MALİYE POLİTİKASI 1. Kamu Harcama Politikası Mali kurala ilişkin yasal altyapı yıl içinde tamamlanacak ve kamu mali yönetimi, 2011 yılı bütçe döneminden itibaren, belirlenen mali kuralla uyumlu olarak yürütülecektir. Mali sonuç doğuracak düzenlemeler; kısa, orta ve uzun dönem etkileri dikkate alınarak yapılacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında yeni personel alımı belirlenen kurallar çerçevesinde yürütülecektir. Kamu harcamaları belirlenen öncelikler çerçevesinde gözden geçirilecek, önceliğini yitirmiş ve verimsiz niteliğe sahip harcama programları tasfiye edilerek mali alan yaratılacaktır. Sosyal yardımların etkinliğinin artırılması amacıyla sosyal yardım sisteminin bir bütün olarak ele alınıp yeniden yapılandırılmasına yönelik çalışmalar sürdürülecektir. Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, ilaç ve tedavi harcamalarını daha akılcı hale getirmeye yönelik tedbirler alınmaya devam edilecektir. Genel sağlık sigortası sisteminin, getireceği mali yüklerin makul düzeyde tutulması amacıyla, sağlıkta dönüşüm programıyla birlikte uygulanmasına devam edilecektir. Mahalli idarelerin genel bütçe vergi paylarından kamuya olan borçlarına mahsuben yapılacak kesintiler düzenli bir şekilde uygulanacak ve kesinti oranı, yeni borç doğmasını engelleyecek ve borç stokunun azalmasına yardımcı olacak bir düzeyde tespit edilecektir. 2. Kamu Yatırım Politikası Kamu yatırımlarının etkili, verimli ve zamanında gerçekleştirilmesini, mevcut sermaye stokunun daha etkin kullanılmasını hedefleyen çalışmalar sürdürülecektir. Eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, içme suyu ile bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik altyapı yatırımlarına öncelik verilecektir. Kamu yatırımları, başta Güneydoğu Anadolu Projesi, Doğu Anadolu Projesi, Konya Ovası Projesi olmak üzere gelişmişlik farklarını azaltmayı hedefleyen ekonomik ve sosyal altyapı projelerine yoğunlaştırılacaktır. AB’ye üyelik yönünde ortaya konulan politika ve önceliklerin hayata geçirilmesi için sürdürülen çalışmaların gerektirdiği yatırımlar hızlandırılacaktır. Kamu altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesinde özel sektör katılımını artırıcı modellerin kullanımı yaygınlaştırılacaktır. Kamu yatırım teklif ve kararları, sorun ve çözüm analizlerini içeren sektör çalışmaları ile nitelikli yapılabilirlik etüd ve analizlerine dayandırılacaktır. 3. Kamu Gelir Politikası Vergi mevzuatı ve uygulamalarında sadeliği ve istikrarı sağlayıcı düzenlemeler yapılacaktır. Genel ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak, maktu vergi ve harçlar güncellenecektir. Vergi harcamalarının mali tutarının tespitine yönelik çalışmalar sonuçlandırılacaktır. Başta vergi denetimi olmak üzere, denetimlerde etkinliğin kurumlar arası çapraz kontrolü de içerecek şekilde sağlanması amacıyla kamu idarelerinin kapasitelerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilecektir. Yüksek oranda vergilendirilen ürünler başta olmak üzere vergi kayıp ve kaçağını önlemeye yönelik denetimler artırılacaktır. Yerel yönetimlerin öz gelirlerini artırıcı düzenleme yapılacaktır. 4. Kamu Borçlanma Politikası Nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite risklerinin azaltılması amacıyla, yeterli düzeyde rezerv tutulmaya devam edilecektir. Devlet iç borçlanma senetlerinin yatırımcı tabanının genişletilmesi amacına yönelik olarak yeni enstrümanların geliştirilmesine ve perakende satış yöntemine ilişkin çalışmalar sürdürülecektir. Kamu borçlanma imkanlarının geliştirilmesi ve maliyetlerin düşürülmesi amacıyla yatırımcı taleplerine uygun finansman araçları geliştirilecektir. 5. Kamu Mali Yönetimi ve Denetim 5018 sayılı Kanunla uyum sağlayacak şekilde etkin bir dış denetimin sağlanması için Sayıştay’ın yasal ve insan kaynakları altyapısı güçlendirilecektir. Sayıştay’ın denetim faaliyetlerinin kamuda yaygınlaştırılması ve iç kontrol ve iç denetim sisteminin sağlıklı bir şekilde çalışmasına Sayıştay’ın daha fazla katkı vermesi sağlanacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında yönetimin sorumluluğunun güçlendirilmesi için gerekli mali yönetim, iç kontrol ve iç denetim faaliyetlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik tedbirler güçlendirilecektir. Kamu maliyesinde mali saydamlığı güçlendirmeye yönelik çalışmalara devam edilecektir. 6. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Özelleştirme Kamu iktisadi teşebbüslerinin karlılık ve verimlilik ilkelerine uygun olarak işletilmesi esastır. KİT’lerin belirli bir takvim ve strateji çerçevesinde özelleştirilmesi çalışmaları kararlılıkla sürdürülecektir. KİT’lerde; yetkilenlendirmeyi, hesap verebilirliği, şeffaflığı, karar alma süreçlerinde etkinliği ve performansa dayalı yönetimi esas alan stratejik yönetim anlayışı yaygınlaştırılacaktır. KİT’lerin tüm işletmecilik politikaları, stratejik planlar ile genel yatırım ve finansman kararnamelerinde öngörülen hedeflere ulaşacak şekilde belirlenecek ve etkin bir şekilde uygulanacaktır. KİT’lerde stok, tedarik, üretim ve pazarlama maliyetlerini düşürerek verimliliği artıran ve uluslararası fiyat değişimlerine duyarlı bir finansman politikası izlenecektir. KİT’lerin atıl durumda bulunan gayrimenkullerinin değerlendirilmesinde rayiç bedel esas alınacaktır. KİT’lerin zarar eden işletme birimlerinin sorunları, bu birimlerin fonksiyonları da dikkate alınarak, çözüme kavuşturulacaktır. KİT’lerde atıl istihdamın azaltılmasına yönelik tedbirlerin uygulanması sürdürülecek, ancak nitelikli personel ihtiyacının karşılanması için gerekli tedbirler alınacaktır. C. PARA POLİTİKASI VE FİYAT İSTİKRARI 2010 yılında da para politikası, enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde yürütülecek ve enflasyon hedeflerinin Hükümet ve Merkez Bankası tarafından birlikte belirlenmesi uygulamasına devam edilecektir. Kısa vadeli faiz oranları temel para politikası aracı olmak üzere, diğer para politikası araçları da etkin bir şekilde kullanılacaktır. Para politikası kararları, Para Politikası Kurulu tarafından, olağanüstü durumlar dışında, önceden belirlenmiş bir yıllık takvime göre ve ayda bir yapılan toplantılarla alınacaktır. Para politikası kararları, enflasyonun orta vadedeki görünümü ve bu görünüme ilişkin yerel ve küresel riskler göz önüne alınarak oluşturulacaktır. Enflasyon Raporu, para politikasının ve hesap verme mekanizmasının temel iletişim aracı olma işlevini sürdürecektir. Para politikasının hesap verebilirliğini ve şeffaflığını temin etmek amacıyla, enflasyonun hedeften belirgin olarak sapması veya sapma olasılığının ortaya çıkması halinde, Merkez Bankası hedeften sapmanın nedenlerini ve enflasyonun tekrar hedefe yakınsaması için alınması gereken önlemleri Hükümete yazılı olarak bildirecek ve kamuoyuna duyuracaktır. Dalgalı döviz kuru rejimi 2010 yılında da sürdürülecektir. Buna göre, döviz kurları döviz piyasasındaki arz ve talep koşulları tarafından belirlenmeye devam edecek ve Merkez Bankasının herhangi bir döviz kuru hedefi olmayacaktır. Merkez Bankası, döviz arzının döviz talebine kıyasla arttığı dönemlerde, rezerv biriktirme amaçlı ve kuralları önceden açıklanmış döviz alım ihaleleri düzenleyebilecektir. Bunun yanında, döviz piyasasında derinliğin kaybolmasına bağlı olarak sağlıksız fiyat oluşumları gözlenmesi halinde döviz satım ihaleleri düzenlenebilecektir. Döviz kurlarındaki gelişmeler Merkez Bankası tarafından yakından izlenecek ve piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda sağlıksız fiyat oluşumları görüldüğünde, döviz piyasasına doğrudan müdahale edilebilecektir. D. ÖDEMELER DENGESİ Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla yenilikçiliğe ve Ar-Ge’ye dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve hizmetlerin üretim ve pazarlama süreçleri desteklenecektir. Geleneksel ihracat sektörlerinde katma değer artışı sağlanmasına yönelik olarak tasarım, marka, pazarlama ve tanıtım konusundaki mevcut destekler çeşitlendirilerek geliştirilecektir. İhracatta pazar çeşitliliği stratejisi kapsamında Afrika, Karayip, Pasifik ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri ile serbest ticaret anlaşması imzalanmasına yönelik girişimlere devam edilecek ve bu ülkelere yönelik ihracatın artırılması sağlanacaktır. Üretim ve ihracatın ithalata olan yüksek oranlı bağımlılığını azaltmak amacıyla özellikle ara malları ve yatırım mallarında yurt içi üretim kapasitesini artırıcı politikalara ve desteklere devam edilecektir. Yurt içi piyasaya kaliteli ve güvenli ürün arz edilmesini sağlamak üzere mevzuatımızın AB teknik mevzuatına uyumu kapsamında Ürün Güvenliği Kanunu başta olmak üzere mevzuat çalışmaları yapılacaktır. Küresel kriz karşısında finansman imkanlarının artırılmasını sağlamak amacıyla üretim ve ihracata yönelik kredi ve garanti destekleri sağlanmaya devam edilecektir. Ürün çeşitlendirmesine gidilerek dış pazarda rekabet gücü olabilecek, yüksek katma değerli, yeni teknoloji özelliği olan ürünlerin geliştirilmesi ve ihracata yönlendirilmesi amacı doğrultusunda Kimya Sektörü İhracat Stratejisi ile tekstil ve konfeksiyon sektörüne yönelik Moda ve Tekstil İş Kümesi Projesi hayata geçirilecektir.

TABLO: I. - Temel Ekonomik Büyüklükler

	2004	2005	2006	2007	2008	2009 ^(1)	2010 ^(2)
BÜYÜME VE İSTİHDAM (Yüzde Değişme)
Toplam Tüketim	10,4	7,0	5,0	5,2	-0,2	-2,3	2,5
Kamu	1,6	1,4	9,9	5,4	3,2	4,4	2,4
Özel	11,5	7,6	4,5	5,2	-0,5	-3,1	2,5
Toplam Sabit Sermaye Yatırımı	27,4	17,8	13,4	4,4	-3,7	-17,2	7,7
Kamu	-8,2	34,2	2,1	12,7	7,6	0,4	10,3
Özel	36,5	15,0	15,7	2,9	-5,9	-21,0	7,0
Stok Değişimi ^(3)	-1,9	0,1	-0,1	0,6	0,3	-1,7	0,2
Toplam Mal ve Hizmet İhracatı	11,2	7,9	6,6	7,3	2,3	-6,1	4,2
Toplam Mal ve Hizmet İthalatı	20,8	12,2	6,9	10,7	-3,8	-11,7	5,4
GSYH	9,4	8,4	6,9	4,7	0,9	-6,0	3,5
GSYH (Milyon TL, Cari Fiyatlarla)	559 033	648 932	758 391	843 178	950 098	946 678	1 028 802
GSYH (Milyar ABD Doları, Cari Fiyatlarla)	393,0	483,9	530,6	647,9	731,1	607,9	641,3
Kişi Başı Milli Gelir (GSYH, ABD Doları)	5 802	7 056	7 643	9 221	10 285	8 456	8 821
Kişi Başı Milli Gelir (SAGP, GSYH, ABD Doları)	10 177	10 386	12 688	13 455	14 041	13 136	13 647
Nüfus (Yıl Ortası, Bin Kişi)	67 734	68 582	69 421	70 256	71 079	71 897	72 698
İşgücüne Katılma Oranı (Yüzde) ^(4)	46,3	46,4	46,3	46,2	46,9	47,6	47,4
İstihdam Düzeyi (Bin Kişi) ^(4)	19 632	20 067	20 423	20 738	21 194	20 959	21 267
İşsizlik Oranı (Yüzde) ^(4)	10,8	10,6	10,2	10,3	11,0	14,8	14,6
DIŞ TİCARET (Milyar ABD Doları)
İhracat (FOB)	63,2	73,5	85,5	107,3	132,0	98,5	107,5
İthalat (CIF) ^(5)	97,5	116,8	139,6	170,1	202,0	134,0	153,0
Dış Ticaret Dengesi	-34,3	-43,3	-54,1	-62,8	-70,0	-35,5	-45,5
Cari İşlemler Dengesi / GSYH (Yüzde)	-3,7	-4,6	-6,1	-5,9	-5,7	-1,8	-2,8
Dış Ticaret Hacmi / GSYH (Yüzde)	41,2	39,5	42,8	42,8	45,7	38,2	40,6
KAMU FİNANSMANI (Yüzde)
Genel Devlet Gelirleri ^(6) / GSYH	31,5	32,9	34,8	33,6	33,1	33,5	35,7
Genel Devlet Harcamaları ^(6) / GSYH	35,6	33,0	33,4	33,8	34,7	40,1	40,3
Genel Devlet Borçlanma Gereği ^(6) / GSYH	4,1	0,1	-1,4	0,2	1,6	6,6	4,7
Genel Devlet Faiz Harcamaları ^(6) / GSYH	10,4	7,2	6,1	5,9	5,6	6,4	6,0
Kamu Kesimi Borçlanma Gereği ^(7) / GSYH	3,6	-0,1	-1,9	0,1	1,6	6,4	4,2
IMF Tanımlı Kamu Kesimi Faiz Dışı Fazlası ^(7)/ GSYH	5,4	4,5	4,8	3,0	1,6	-2,1	-0,3
AB Tanımlı Genel Yönetim Nominal Borç Stoku / GSYH	59,2	52,3	46,1	39,4	39,5	47,3	49,0
FİYATLAR (Yüzde Değişme)
GSYH Deflatörü	12,4	7,1	9,3	6,2	11,7	6,0	5,0
TÜFE Yıl Sonu	9,4	7,7	9,7	8,4	10,1	5,9	5,3

(1) Gerçekleşme tahmini

(2) Program

(3) Büyümeye katkı olarak verilmektedir.

(4) Yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir.

(5) Parasal olmayan altın ithalatı dahildir.

(6) Konsolide bütçe (2004-2005) / merkezi yönetim bütçesi (2006-2010), mahalli idareler, döner sermayeli kuruluşlar, İşsizlik Sigortası Fonu, sosyal güvenlik kuruluşları ve bütçe dışı fonları kapsamaktadır.

(7) Genel devlet ve KİT’leri kapsamaktadır.