İlk aşamada; iktisadi kıymetler ölçme, tartma ve sayma suretiyle miktar olarak tespit edilmekte,
İlk aşamada; iktisadi kıymetler ölçme, tartma ve sayma suretiyle miktar olarak tespit edilmekte,
İkinci aşamada ise, miktar olarak tespit edilen bu iktisadi kıymetler değerlenmekte, yani; ülke parası cinsinden değerleri tespit edilmektedir.
Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve ayrıntılı olarak tespit etmektir.
Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve ayrıntılı olarak tespit etmektir.
Envanter esas itibariyle envanter defterine çıkartılır. Büyük işletmeler envanterlerini listeler halinde de düzenleyebilirler.
Büyük mağazalar ve eczaneler emtia mevcutlarının envanterini üç yılda bir çıkarabilirler.
Büyük mağazalar ve eczaneler emtia mevcutlarının envanterini üç yılda bir çıkarabilirler.
İşletme Hesabı esasına göre defter tutanlar emtia envanteri çıkarmak zorundadırlar.
İşletme defteri tutanlar envanterini kapanış kaydından sonraki sayfalara kaydederler.
İşletme defteri tutanlar ayrı bir envanter defteri de tutabilirler.
İşletme defteri tutanlar ayrı bir envanter defteri de tutabilirler.
Çiftçi işletme defteri tutanlarda envanterini kapanış kaydından sonraki sayfalara kaydederler.
Serbest Meslek Kazanç defteri tutanlar envanterlerini kapanış kaydından sonraki sayfalara kaydederler.
Tüm işletmeler için geçerli olan ve üzerinden amortisman ayrılan iktisadi kıymetlerin kayıtları;
Tüm işletmeler için geçerli olan ve üzerinden amortisman ayrılan iktisadi kıymetlerin kayıtları;
1- Envanter defterinin ayrı bir yerinde,
2- Özel bir amortisman defterinde
3- Amortisman Listelerinde detaylı olarak ayrı ayrı gösterilecek şekilde tutulur.
Değerleme; Değerleme günündeki işletme envanterine dahil iktisadi kıymetlerin değerlerinin ülke parası cinsinden belirlenmesi işlemidir.
Değerleme; Değerleme günündeki işletme envanterine dahil iktisadi kıymetlerin değerlerinin ülke parası cinsinden belirlenmesi işlemidir.
İşletmeye alınan ve dönem sonunda işletmede kalan envantere dahil olan bütün iktisadi kıymetler V.U.Kanununun değerleme hükümlerini belirleyen maddelere göre değerlemeye tabi tutulurlar.
Değerleme vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda yapılır.
Değerleme vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda yapılır.
İktisadi kıymetlerin her biri tek başına ayrı ayrı ele alınarak değerlemeye tabi tutulur.
Değerleme işlemine tabi tutulacak olan iktisadi kıymetler;
1-Mevcutlar (varlıklar)
2-Alacaklar
3-Borçlar
4-Diğer iktisadi kıymetler (İşletmeye dahil olanlar)
Değerleme ölçüleri Vergi Usul Kanununun 261. maddesiyle belirlenmiş 8 farklı değerleme ölçüsüyle tespit edilmektedir.
Değerleme ölçüleri Vergi Usul Kanununun 261. maddesiyle belirlenmiş 8 farklı değerleme ölçüsüyle tespit edilmektedir.
Bir iktisadi kıymet için birden fazla değerleme ölçüsü kullanmak mümkün değildir. Sadece bir değerleme ölçüsü kullanılabilir.
1- MALİYET BEDELİ: İktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin arttırılması sebebiyle yapılan bilumum giderlerin toplamını ifade eder.
1- MALİYET BEDELİ: İktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin arttırılması sebebiyle yapılan bilumum giderlerin toplamını ifade eder.
VUK. göre maliyet bedeli ile değerlenecek iktisadi kıymetler şunlardır;
a) GAYRİMENKULLER (V.U.K. Md. 269) ve teferruatı
a) GAYRİMENKULLER (V.U.K. Md. 269) ve teferruatı
b) TESİSAT VE MAKİNELER (V.U.K. Md. 269)
c) GEMİLER VE DİĞER TAŞITLAR (V.U.K. Md. 269)
d) GAYRİ MADDİ HAKLAR (V.U.K. Md. 269)
e) DEMİRBAŞ EŞYA, ALET EDAVAT VE MEFRUŞAT (V.U.K. Md. 273)
f) SATIN ALINAN EMTİA (V.U.K. Md. 274)
g) İMAL EDİLEN EMTİA (V.U.K. Md. 275)
h) ZİRAİ MAHSULLER (V.U.K. Md. 276)
I) HAYVANLAR (V.U.K Md. 277)
2- BORSA RAYİCİ: Menkul kıymetler, Kambiyo ve Ticaret Borsalarında kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden önceki son işlem gününde borsadaki işlemlerinin ortalama değerlerini ifade eder.
2- BORSA RAYİCİ: Menkul kıymetler, Kambiyo ve Ticaret Borsalarında kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden önceki son işlem gününde borsadaki işlemlerinin ortalama değerlerini ifade eder.
Borsa rayici ile değerlenecek iktisadi kıymetler:
a) Menkul Kıymetler (V.U.K. Md.279) (Hisse senetleri ve A Yatırım fonları katılım belgeleri hariç olmak üzere)
b) Yabancı Paralar (V.U.K. Md. 280)
c) Yabancı para cinsinden alacaklar (V.U.K. Md. 280)
d) Yabancı para cinsinden borçlar (V.U.K. Md. 280)
3) TASARRUF DEĞERİ: Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değeridir.
3) TASARRUF DEĞERİ: Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değeridir.
Tasarruf değeri ile değerlenecek iktisadi kıymetler:
a) Şüpheli alacak karşılığı ayrılmasında (V.U.K. Md. 323)
4) MUKAYYET DEĞER: Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeridir.
Mukayyet değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler;
a) Alacaklar (V.U.K. Md. 281)
a) Alacaklar (V.U.K. Md. 281)
b) Kuruluş ve Örgütlenme Gid. (V.U.K. Md. 281)
c) Peştemallıklar (V.U.K. Md. 282)
d) Aktif geçici hesap kıymetleri (V.U.K. Md. 283)
e) Borçlar (V.U.K. Md. 285)
f) Pasif geçici hesap kıymetleri (V.U.K. Md. 287)
g) Karşılıklar (V.U.K. Md. 288)
5- İTİBARİ DEĞER: İktisadi kıymetin üzerinde yazılı olan değerdir. İtibari değere nominal değer de denilmektedir.
5- İTİBARİ DEĞER: İktisadi kıymetin üzerinde yazılı olan değerdir. İtibari değere nominal değer de denilmektedir.
İtibari değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler;
(Kiralayanın finansal kiralamaya konu iktisadi kıymetin üretimini veya alım satımını yapması halinde değerleme rayiç bedel ile dikkate alınır)
7- EMSAL BEDEL VE EMSAL ÜCRETİ:
7- EMSAL BEDEL VE EMSAL ÜCRETİ:
Emsal bedel gerçek bedeli belli olmayan veya
bilinemeyen, ya da doğru olarak tespit edilemeyen
Bir malın satılması halinde, emsallerine göre sahip
olacakları değerdir.
Emsal bedelin tespitindeki esaslar:
Ortalama Fiyat Esası
Maliyet Bedeli Esası
Takdir Esası
8- VERGİ DEĞERİ: Bina ve arazinin E. V.K. ‘nun 29.Maddesi uyarınca komisyonlar tarafından takdir edilen değerdir.
TÜRK LİRASI cinsinden olan hazır değerler İTİBARİ DEĞERLE,
TÜRK LİRASI cinsinden olan hazır değerler İTİBARİ DEĞERLE,
YABANCI PARA cinsinden olan hazır değerler ise Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen kurlar üzerinden değerlenirler.
Yabancı paralar değerlemeye tabi tutulurken oluşan kur farkları kambiyo karları veya zararları olarak gelir hesaplarına yansıtılır.
Alacakların değerleme ölçüsü Türk Lirası ve döviz cinsinden olan alacaklar için ayrı ayrı değerlenmeye tabi tutulurlar.
Alacakların değerleme ölçüsü Türk Lirası ve döviz cinsinden olan alacaklar için ayrı ayrı değerlenmeye tabi tutulurlar.
1- Türk Lirası cinsinden alacaklar:
Türk Lirası cinsinden olan alacakların değerleme ölçüsü Mukayyet yani Kayıtlı değerdir.
2- Yabancı para (Döviz) cinsinden alacaklar:
Yabancı para cinsinden olan alacaklar ise Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Döviz Alış Kuru ile değerlenirler.
Dönem içinde doğan yabancı para cinsinden alacaklar bir ihracat işleminden kaynaklanan alacak ise ortaya çıkan kur farkları 601-Yurtdışı Satışları Hesabına kaydedilir. (Yurtdışı Satışlarını artıran veya azaltan bir işlemdir)
Dönem içinde doğan yabancı para cinsinden alacaklar bir ihracat işleminden kaynaklanan alacak ise ortaya çıkan kur farkları 601-Yurtdışı Satışları Hesabına kaydedilir. (Yurtdışı Satışlarını artıran veya azaltan bir işlemdir)
Yabancı para cinsinden alacakların sonraki yıllarda ortaya çıkan kur farkları ise kambiyo karları veya kambiyo zararları hesabına kaydedilerek gelir tablosu hesaplarına aktarılır.
Alacakların değerlemesi V.U.K. 281 maddesine göre mukayyet değerle değerlenecektir.
Alacakların değerlemesi V.U.K. 281 maddesine göre mukayyet değerle değerlenecektir.
Alacakların değerlemesinde özellik arz eden hususları sırası ile belirtmekte yarar vardır.
1- Şüpheli Ticari Alacaklar
2- Değersiz Alacaklar
3- Vazgeçilen Alacaklar
4- Reeskont İşlemleri
Bir alacağın şüpheli alacak sayılmasını gerektiren hususları sıralamak gerekirse;
Bir alacağın şüpheli alacak sayılmasını gerektiren hususları sıralamak gerekirse;
1-Ticari ve Zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olması,
2- Bilanço esasına göre defter tutulmalı,
3- Alacak teminatsız olmalı
4- Alacak şüpheli alacak haline gelmiş olmalı
Şüpheli Alacak karşılığı ayrılabilmesi için V.U.K. nun 323. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre Ticari ve Zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla,
Şüpheli Alacak karşılığı ayrılabilmesi için V.U.K. nun 323. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre Ticari ve Zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla,
1- Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar,
2- Yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar için karşılık ayrılabilir.
Alacak ve borçların reeskonta tabi tutulma işlemleri VUK 281 ve 285 maddelerinde düzenlenmiştir. Reeskont işlemi yapılabilmesi için
Alacak ve borçların reeskonta tabi tutulma işlemleri VUK 281 ve 285 maddelerinde düzenlenmiştir. Reeskont işlemi yapılabilmesi için
1- Alacaklar ve borçlar senede bağlı olmalı,
2- Değerleme gününde vadesi gelmemiş olmalı,
3- İşletme kayıtlarında yer alması,
4- Alacak Senedinin hasılat unsuru olması, Borç senedinin ise maliyet unsuru olması gerekir.
Peşin Değer = ---------------------------------------------------
36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
Reeskont Tutarı = Nominal Değer – Peşin Değer
Stoklar V.U.K. nun 274 ve 275 maddelerinde belirtilen maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulurlar.
Stoklar V.U.K. nun 274 ve 275 maddelerinde belirtilen maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulurlar.
Değerleme Yöntemleri ise:
1- İlk giren ilk çıkar yöntemi (FİFO)
2- Ortalama maliyet yöntemleri dir.
Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri kar veya zararının hesabı işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak bittiği yıl beyannamesinde gösterilir.
Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri kar veya zararının hesabı işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak bittiği yıl beyannamesinde gösterilir.
İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabule tabi olan hallerde geçici kabulünün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih, diğer hallerde ise işin tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir.
Bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için,
Bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için,
İktisadi kıymetin işletmenin aktifinde kayıtlı olması gerekir.
Yıpranma aşınma veya kıymetten düşmeye maruz bulunması
İktisadi kıymetin bir yıldan fazla kullanılması
İktisadi kıymetin değerinin belli bir tutarın üzerinde olması gerekir.
NORMAL AMORTİSMAN: İktisadi kıymetin faydalı ömrü süresince eşit oranlarda amortisman ayrılmasıdır.
NORMAL AMORTİSMAN: İktisadi kıymetin faydalı ömrü süresince eşit oranlarda amortisman ayrılmasıdır.
HIZLANDIRILMIŞ AMORTİSMAN: Normal amortismanın 2 katı oranında ve %50 yi geçmemek üzere iktisadi kıymetin her yıl net değeri üzerinden ayrılan miktardır.
FEVKALADE AMORTİSMAN: Doğal afetler, Yeni icatlar ve cebri aşınma için uygulanır. Maliye Bakanlığınca belirlenir.
KIST AMORTİSMAN: Özel durumlarda uygulanır
Tasfiye birleşme ve devirde,
Nevi değişikliği ve bölünmede,
Binek oto alındığı yıllarda
ÖZEL MALİYETLERDE: Kira süresi ile kısıtlı ve eşit
Yıl içinde A.T.İ.K. alınmışsa, bunların alımıyla ilgili olarak yılın sonuna kadar oluşan kredi faizi, kur farkı, vade farkı vs. giderler ilgili iktisadi kıymetin maliyetine eklenmelidir.
Yıl içinde A.T.İ.K. alınmışsa, bunların alımıyla ilgili olarak yılın sonuna kadar oluşan kredi faizi, kur farkı, vade farkı vs. giderler ilgili iktisadi kıymetin maliyetine eklenmelidir.
Yıl içinde alınan binek otomobilleri için kıst amortisman uygulamasına dikkat edilmelidir.
Kıst amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, amortisman süresinin son yılında, ayrılmayan ilk yıla ilişkin amortisman tutarının gider kaydı yapılmalıdır.
Yıl içinde satılan A.T.İ.K. nedeniyle ayrılmış bulunan amortismanlar satış esnasında dikkate alınmalıdır.
Satılan A.T.İ.K. ile ilgili olarak oluşan kar, gerekli şartlar sağlanmışsa ve aynı cins ve özellikte yeni bir A.T.İ.K. alınacak ise yenileme fonu hesabına aktarılmalıdır.
Maliye Bakanlığı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinde yapılan değişikliğe dayanarak, mükelleflerin tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları ve posta idareleri kanalıyla yapmalarını ve bunlar tarafından düzenlenen belgelerle ispatlamalarını zorunlu kılmıştır.
Maliye Bakanlığı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinde yapılan değişikliğe dayanarak, mükelleflerin tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları ve posta idareleri kanalıyla yapmalarını ve bunlar tarafından düzenlenen belgelerle ispatlamalarını zorunlu kılmıştır.
Bu düzenlemenin amacı, idarenin yoklama ve incelemelerinde banka ve benzeri kurumların kayıtlarından faydalanmak suretiyle ticari işlemlerin taraflarını izlemek ve kayıt dışılığı azaltmaktır.
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde tespit edilenler,
defter tutmak zorunda olan çiftçiler,
serbest meslek erbabı,
vergiden muaf esnafın kendi aralarında yapacakları ticari işlemler
ve bunların nihai tüketicilerden (Türkiye’de mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak yapacakları tahsilat ve ödemeler girmektedir.
Toplam tutarı sekiz bin (8.000) TL’sını aşan her türlü mal ve hizmet bedeli, avans, depozito, pey akçesi gibi ödeme veya tahsilatlar banka veya özel finans kurumları,Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü, (PTT) aracı kılınarak yapılır ve bu kurumlarca düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik edilir.
Toplam tutarı sekiz bin (8.000) TL’sını aşan her türlü mal ve hizmet bedeli, avans, depozito, pey akçesi gibi ödeme veya tahsilatlar banka veya özel finans kurumları,Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü, (PTT) aracı kılınarak yapılır ve bu kurumlarca düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik edilir.
Havale, çek, kredi kartı ve bu kurumlar aracılığıyla tahsil edilen senetler ile banka ve özel finans kurumlarının internet şubeleri üzerinden yapılan işlemlerde tevsik edilmiş sayılır.
Genel ve katma bütçeli idareler ile döner sermaye işletmelerine yapılacak ödeme ve tahsilatlar ile
Genel ve katma bütçeli idareler ile döner sermaye işletmelerine yapılacak ödeme ve tahsilatlar ile
Sermaye piyasası aracı kurumlarında,
Yetkili döviz müesseselerinde,
Noterlerde,
Tapu idarelerinde yapılan işlemlere konu ödeme ve tahsilatlar tevsik zorunluluğu kapsamında değildir.
Sekiz bin (8.000) TL’nı geçen tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla yapma zorunluluğu getirilen mükelleflerden bu zorunluluğa uymayanlara, işleme konu tutarın % 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. V.U.K. 337 nolu tebliği
Sekiz bin (8.000) TL’nı geçen tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla yapma zorunluluğu getirilen mükelleflerden bu zorunluluğa uymayanlara, işleme konu tutarın % 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. V.U.K. 337 nolu tebliği
