Ilk bolalik davri psixologik xususiyatlari reja Go‘daklik davrida psixik rivojlaiish

3. Yoshli bolalarning aqliy rivojlanishi
Yoshdagi bola shakllanishda isixik riiojlanishiing uta ilmgini inobatga om-an holda, ayrim nsixologlar (R.Zazzo) tugilganidan to yeauklnk. davrigachp bo‘lgan psixik |1ii(>jla1gash;iining taxminan o‘rtalari, 3 yogpga to‘tri keladi, degan muloqa.zani bildiradilar, Bu yo.shdan boshlab, bolalir predm.yetlarnm U|sui1ish olamiga qadam qo‘yadilar. U endi katgalar bilai nutq orqali muomala~munosabatda bo‘la oladi va sodda axloq qoidalarita amal silm boshladilar. Katgalar bilan bo‘ladigan muloqoti xufayli bola p'1'|k)f hayot hakida ko‘proq ma’lumot oladi. Nutq - bu yoshlarda pyfaqat mulozqot,. balki bola tafakkurining rivojlaniiga va o‘zini-o‘:>i, shuningdek, bilish jarayonlarini boshqarish vositasi bulib ham
kizmat qiladi.
Ilk davridagi bolalarning yetakchi faoliyat turi - nredmetlarni o‘rganish xisoblanadi. Go‘daklik davridagi bolalarga nisbatan, ilk bolalik davridagi bolalar atrof muhitdagi narsa va hodisalarga (gisbatan ko‘proq qiziqish bilan k,araydilar. Agar, go‘dak bola qo‘liga ushlagan narsani oddiy harakatlar bilan ko‘zatsa, 2-3 yoshdagi bola shu predmet qismlarini diqqat bilan o‘rganganidan so‘nggina, o‘z amaliy faoliyatida ishlata boshlaydi. Bolani dastlab, ayni shu predmetlarning qo‘llanish vazifasi, mohiyati qiziqtirib, u o‘z savoliga javob olish maqsadida ko‘pincha kattalarga chBu nyama?» degan savol bilan murojaat qiladilar.
3. Ilk bolalik davrida shaxsning rivojlanishi
Bu davrdagi bolalar asosan o‘z hatti-harakatlarini o‘ylab o‘tirmaydilar chunki hatti-harakatlar ularning hissiyotlari asosida bo‘ladi. Bu yoshdagi bolalarning hatti- harakatlari juda o‘zgaruvchan bo‘ladi. Masalan, bolaning yig‘lashi hamda yig‘idan to‘xtashi juda tez o‘zgaradi. Ilk davrda bolada o‘z yaqinlariga: onasi, otasi, bo‘vi-buvalari, tarbiyachisiga nisbatan muhabbat shakllanadi. Ilk bolalik davrida bu muhabbat boshqa shaklga o‘tadi. Endi bola o‘z yaqinlaridan maqtov olishga harakat qiladi. Ota-onalar tomonidan bolaning xatti-harakatlari va shaxsiy xususiyatlariga beradigan ijobiy emotsional baholari ularda o‘zlarining layoqa! va imkoniyatlariga nisbatan ishonchini shakllantiradi. U o‘z ota-onasiga nihoyatda qattiq boglangan bo‘lib, intazomli va itoatkor bo‘ladi. Ana shu bogliqlik sababli bolaning asosiy ehtiyojlari qondiriladi, xavotirligi kamayadi. Onasi yonida bo‘lgan bolalar ko‘proq harakat qidadilar va atrof muhitni o‘rganishga ingshladilar. Bu davrda bola o‘z ismini juda yaxshi o‘zlashtiradi. Bola doimo o‘z ismini ximoya qiladi, uni boshqa ism bilan chaqirishlariga norozilik bildiradi.
http://genderi.org