İmam həSƏNƏ (Ə) VƏSİYYƏTİNİN ŞƏRHİ İLƏ Əxlaq dərsləRİ) İKİNCİ Cİld müƏLLİF: ustad misbah yəZDİ

OTUZ DÖRDÜNCÜ DƏRS

DOSTLUQ QAYDALARI (1)

«Dostunun düşməni ilə dost olma. Belə etsən, dostla düşmənçilik etmiş olarsan. Hiyləgərlik etmə, bu, alçaqların sifətidir. Qardaşına nəsihət verərkən-istər yaxşı, istər pis-səmimi, xalis, qərəzsiz ol. Ona daimi köməkçi, hara getsə yoldaş ol. Ona cəza arzulama, hətta ağzına torpaq da vursa. Düşməninlə ehsanla rəftar et, bu, qələbə üçün faydalıdır. Bəyənilmiş əxlaqla özünü dünyadan (insanlardan) qoru. Qəzəbini az-az ud, mən axırı bundan şirin bir qurtum içmədim və ondan dadlı sonluq görmədim. Yalnız şəkk-şübhəyə görə qardaşından ayrılma. Könlünü almamış ondan uzaqlaşma. Sənə qarşı kobudluq edənlə mülayim ol, olsun ki, tezliklə o da mülayimləşə».¹

Deyildiyi kimi, İmam Əlinin (ə) vəsiyyətnaməsinin son hissəsi ictimai əxlaq və ünsiyyət qaydaları haqqındadır. Bu hissədə insanların ictimai həyatda bir-birləri ilə rabitələrindən bəhs olunur. Allah-təala bütün mövcudları insan üçün xəlq etmişdir. Bütün varlıq aləmində olanlardan və bir-birlərindən istifadə edərək, ilahi məqsədə çatmaq insanların işidir. İnsanlar bu yolda Allahın sonsuz ne’mətlərindən istifadə etməlidirlər. Əfsus ki, bə’zən bə’zi insanlar Allah-təalanın ne’mətlərini özləri üçün dərd-bəlaya çevirirlər. Nəinki bu ne’mətlərdən faydalanmır, hətta onlardan pis məqsədlər üçün istifadə edirlər. Belə insanlar hamıdan əvvəl özlərinə zülm edir və öz səadətlərini təhlükəyə atırlar. Belələri ilə ünsiyyətdə olanlar da zərər çəkirlər. Demək, bu insanlar həm özləri, həm də cəmiyyətləri üçün zərərlidirlər. Onların pislik və zərərdən başqa fəaliyyətləri yoxdur. Hansı ki, insan bütün ne’mətlərdən, varlıq aləmində olanlardan və digər insanların vücudundan ali məqsədə çatmaq üçün istifadə etməlidir. İnsan özü ne’mətlərdən istifadə etməli və İslam cəmiyyətinin bütün fərdləri üçün də tərəqqi şəraiti hazırlamalıdır.