İmam həSƏNƏ (Ə) VƏSİYYƏTİNİN ŞƏRHİ İLƏ Əxlaq dərsləRİ) İKİNCİ Cİld müƏLLİF: ustad misbah yəZDİ

DOSTLUĞUN MÖHKƏMLƏNDİRİLMƏ YOLLARI

Sözsüz ki, cəmiyyətin ideallıq şərtlərindən biri insanların bir-birləri ilə dostcasına, səmimi münasibətdə olmalarıdır. Hər bir insan bu əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün çalışmalıdır. İnsan səmimiyyətə zərərli amilləri tanımalı və onları ictimai münasibətlər səhnəsindən silib atmalıdır. Bu yolda, yə’ni dostluq və səmimiyyət əlaqələrinin yaradılması yolunda bütün zəruri qaydalardan istifadə edilməli və bu qaydalara riayət olunmalıdır.

Əlbəttə ki, yığcam şəkildə ünsiyyət qaydaları, qardaşlıq ayinləri, aram ictimai həyat haqqında danışmaq istəsək, bu mövzu ilə bağlı olan bir çox əhatəli məsələləri araşdırmalıyıq. Ən azı, dostun seçilməsi me’yarı, dostluğa layiq insanların tanınma ölçüsü, dostluğa layiq olmayan insanların müəyyənləşdirilməsi qaydası, dost seçmə şəraiti, dostluğun necəliyi, dostluğa başlama və onun davam üsulu, dostla rəftar tərzi və digər zəruri mövzularda söhbət etməliyik. Amma bütün bu mövzuların araşdırılması söhbətimizin çərçivəsinə sığmadığından və müstəqil bir mövzu olduğundan baş mövzudakı bəyanatlar və bu bəyanatların izahı ilə kifayətlənməli oluruq.

Nəzərdə saxlamalıyıq ki, dostluq və düşmənçilik, dost və düşmən haqqında danışarkən dost seçimi mövzusuna toxunulmayacaq. Təbii ki, insanların dost seçmə üsulu fərqlidir. Əgər seçim üçün me’yar imandırsa, iman dərəcələri müxtəlif olduğundan bu sahədə də seçimlər fərqli olur. Daha üstün iman və mə’rifətə malik olan insan yalnız Allahın razılığı haqqında düşünür və bu razılıqdan savayı başqa bir şeyin intizarında olmur. Belə bir düşüncə tərzinə malik olan insan dost seçimində də həmin me’yara üstünlük verir. O elə bir dost seçməyə çalışır ki, bu ünsiyyət daim ona Allahı xatırlatsın və onu Allaha yaxınlaşdırsın. İmanı zəif olan insanlar isə, sadəcə, elə bir dost seçmək istəyirlər ki, bu dost onların e’tiqadına zərbə vurmasın. Bu insanlar öz mə’nəvi təkamüllərinə yetərincə diqqət verməsələr də, öz zərərlərinə də razı deyillər. Bir sözlə, zəif imanlı insanlar dost seçimində bir o qədər də ehtiyatlı olmurlar.

Həzrət Əli (ə) öz buyuruğunda dost seçimi mövzusunu açıqlamaq məqsədində deyil. Həzrətin (ə) kəlamının məfhumunu dostun islami me’yarlar əsasında seçilməsi təşkil edir. Həzrət Əli (ə) elə bir üsul bəyan edir ki, bu üsula riayət etməklə dostluğu qoruyub, davam etdirmək mümkündür.