İmam məHƏMMƏd təQİ ƏleyhiSSƏlamin həyati

İmam Cavad əleyhissəlamın şəhadəti

Hicrətin iki yüz on səkkizinci ilində Məmun vəfat edir. Ondan sonra qardaşı Mötəsim xəlifə olur. O İmam Cavad əleyhissəlamı öz nəzarəti altında saxlamaq məqsədi ilə hicrətin iki yüz iyirminci ilində o Həzrəti Mədinədən Bağdada gətizdirir. İmam (əleyhissəlam) Bağdada gəldikdən sonra Mötəsimin, oğrunun əlinin haradan kəsilməsi barədə təşkil etdiyi məclisdə iştirak etmişdi. Həmin məclisdə Bağdad qazısı (İbn Əbu Duad) və başqaları (səhv fətva verdiklərinə görə) rüsvay olmuş bundan bir neçə gün sonra İbn Əbu Duad həsəd və paxıllığı nəticəsində xəlifənin hüzuruna gəlib demişdir: “Mən xeyirxahlıq məqsədi ilə sənə xəbərdarlıq edirəm ki bir neçə gün bundan qabaq baş vermiş hadisə sənin hökumətinin xeyrinə deyil. Çünki sən bütün hökumət alimləri və yüksək rütbəli nümayəndələrin hüzurunda (İmam) Cavad əleyhissəlamın verdiyi fətvanı başqalarının fətvasından üstün tutdun. Halbuki müsəlmanların yarısı onu əsl xəlifə səni isə onun haqqını qəsb etmiş bilirlər. Bu xəbər bütün camaat arasında yayılaraq onun haqq olduğuna qəti bir sübut olmuşdur.”

Qəlbində İmam Cavad əleyhissəlama qarşı düşmənçilik kin-küdurəti bəsləyən Mötəsim onun sözlərindən bərk narahat olaraq İmam əleyhissəlamı öldürmək fikrinə düşdü. Nəhayət, o öz çirkin məqsədini həyata keçirib İmam Cavad əleyhissəlamı vəzirlərindən birinin katibi vasitəsilə zəhərləyib şəhid edir.⁵⁸ İmam Cavad (əleyhissəlam) şəhid olarkən mübarək ömründən cəmi iyirmi beş il və bir neçə ay keçmişdi.⁵⁹

1 Üsuli-kafi, c.1, səh.492.

2 Üsuli-kafi, c.1, səh.315, 492.

3 İsbatül-vəsiyyət, səh.209.

4 Biharül-ənvar, c.50, səh.15.

5 Üsuli-kafi, c.1, səh.492.

6 Əl-İrşad, səh. 319.

7 Biharül-ənvar, c.50, səh.20.

8 Fürui-kafi, c.6, səh.361.

9 Əl-İrşad, səh.318.

10 Üsuli-kafi, c.1, səh.320.

11 Kəşfül-ğümmə, c.3, səh.316.

12 Əl-İmamül-Cavad minəl-məhdi iləl-ləhd, səh.337.

13 Üsuli-kafi, c.1, səh.322.

14 “Məryəm” surəsi, ayə12.

15 Üsuli-kafi, c.1, səh.382.

16 “Məryəm” surəsi, ayə 30-32.

17 “Yusif” surəsi, ayə 22.

18 “Məryəm” surəsi, ayə 12.

19 “Miratül Üqul”, Məclisi, c. 4, səh. 250.

20 Üsuli-kafi, c.1, səh.322, 384.

21 Əl-İrşad, səh.318.

22 Dəlailül-imamət, səh.204.

1 Biharül-ənvar, c.50, səh.98-100.

23 İmam Cavad (əleyhissəlam), səh.27-29.

24 Məmunun dövründə adlı-sanlı alim olmuşdur.

25 Ümrə və təməttö həccin növləridir.

26 Biharül-ənvar, c.50, səh.75-76.

27 Biharül-ənvar, c.50, səh.77.

28 Biharül-ənvar, c.50, səh.78.

29 Onun ləqəbi Əbu Cəfər olmuş və hədis söyləyən idi.

30 “Maidə” surəsi, ayə 6.

31 “Maidə” surəsi, ayə 6.

32 “Əl-Cinn” surəsi, ayə 18; Məcməül-bəyan, c.10, səh.440.

33 Doqquzuncu İmam Həzrət Cavad (əleyhissəlam), səh.26-29; Məcməül-bəyan, c. 10, səh. 372; Təfsiri-Əyyaşi (təshih və təliq), c. 1, səh. 320; Əl-bürhan fi təfsiril-Quran, c. 1, səh. 471; Vəsailüş-şiə, c. 18, səh. 490 (oğurluq babları, 4). Şəriət baxımından əlin kəsilmə həddinin təyini ilə bağlı sünnü və şiə alimlərinin nəzər və fətvalarını bilmək üçün “Əs-səhih min siyrətin-Nəbiyyil-əzəm” kitabının c. 4, səh. 103-ə müraciət edin.

34 Əllamə Əmini “Əl-Qədir” kitabının 5-ci cildinin 321-ci səhifəsində yazır: Bu hədis yalan və saxtadır. Onu Məhəmməd ibn Babşaz özündən uydurmuşdur.

35 “Qaf” surəsi, ayə 16.

36 Əllamə Əmini bu hədisin yalan olmasını “Əl-Qədir”də qeyd etmişdir. c.5, səh.319.

37 “Əhzab” surəsi, ayə 7.

38 “Həcc” surəsi, ayə 75.

39 “Ənfal” surəsi, ayə 33.

40 Ehticac, c.2, səh.247–248; Biharül-ənvar, c.50, səh.80.

41 Təzkirətül-xəvass, səh.359.

42 Əs-səvaiqül-mühriqə, səh.205.

43 Nurul-əbsar, səh.161.

44 Əl-İrşad, səh.319.

45 İmam Cavad əleyhissəlamın siyasi həyatına bir baxış, səh.106.

46 “Bağdad”, Əbülfəzl Əhməd ibn Əbu Tahir Katib, səh. 142-143.

47 Doqquzuncu İmam Həzrət Cavad (əleyhissəlam), səh.38.

48 Tarixi-Yəqubi, c.3, səh.189.

49 Əl-Xəracu vəl-cəraih, c.1, səh.344.

50 Bost Sistan vilayətinin şəhərlərindən biri olmuşdur.

51 On ikinci imamın qeybə çəkilməsinin siyasi tarixi, səh.79.

52 Yenə orada, səh.78.

53 Fürui-kafi, c.5, səh.111.

54 Rical (Şeyx Tusi), səh.397-409.

55 Tarixi-Bağdad, c.3, səh.54-55.

56 Əyanuş-şiə, c.2, səh.35.

57 İbn Şəhraşub, c.4, səh.384.

58 Təfsiri-Əyyaşi, c.1, səh.320.

59 Əl-İrşad, səh.326.