İmar kiRLİLİĞİne neden olma suçU

VI. Yapı Kullanma İzni Alınmamış Binalarda Herhangi Bir Sınai Faaliyetin İcrasına Müsaade Etmek Suçu

A. Maddi Unsurlar

Maddenin üçüncü fıkradaki düzenlemesinde ise, yetkili idare tarafından, yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin yapılmasına izin verilmesi suç olarak tanımlanmış olup, bu şekilde bir faaliyetin gerçekleştirilmesine izin veren yetkili kişinin sorumlu olacağı düzenlenmiştir⁸⁹. Sonuç olarak fıkrada düzenlenen suç da bir özgü suç niteliğindedir.

TCK m.184/3’de düzenlenen suç ile yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyette bulunulmasına müsaade etmek fiili yasaklanmıştır. Birinci ve ikinci fıkralardaki suçların oluşabilmesi için dördüncü fıkrada yer alan, fiilin belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde gerçekleştirilmesi koşulu, üçüncü fıkrada düzenlenen suçta aranmamaktadır. İstisnası bulunmaksızın yapı kullanım izni bulunmayan binalarda sınai faaliyetin gerçekleştirilmesine izin verilmesi suç olarak düzenlenmiştir⁹⁰.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’de belirtildiği üzere, işyeri açmak ve faaliyete bulunabilmek için yetkili idareden işyeri açma ve çalışma ruhsatı⁹¹ gerekli olup, bu ruhsatı alabilmek için mevcut olması gereken şartlar 5. maddede düzenlenmiştir. Gerekli şartlara baktığımızda, yapı kullanma izninin varlığı sadece 5. maddenin c bendinde⁹² sayılan özel yapı şeklini gerektiren yapılar için bir zorunluluk olarak belirtilmektedir. Ancak TCK m.184/3 hükmüne baktığımızda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı için başvuran iş sahibinin, söz konusu işyerinin yönetmeliğin 5. maddesinin c bendinde sayılan işyerlerinden olmaması halinde de yapı kullanma iznini alma yükümlülüğü doğmaktadır.

TCK m.184/3’de düzenlenen suç, yapı kullanma izni bulunmayanbinada sınai faaliyeti yürütecek iş sahibine müsaade edilmesi fiili ile oluşmaktadır. Suçun faili, bu müsaadeyi vermeye yetkili olan⁹³ – ki işyeri açma ve çalışma ruhsatını veren görevli, söz konusu iş yerinin yapı kullanma izninin bulunup bulunmadığını tespit edecektir – kamu görevlisidir⁹⁴. Dolayısıyla iş yeri sahibi kimse, yapı kullanma izni almadan sınai faaliyete başlamış olsa bile bu suç nedeniyle sorumlu olmayacaktır.

Yapı kullanım izni, yapının kullanım amacını belirtmekte olup, yapı sadece o iznin kapsamında kullanılabilecek olduğundan, sınai faaliyetin yürütüleceği binaya ilişkin alınacak olan yapı kullanım izni, yürütülecek olan sınai faaliyete ilişkin özelliği içermelidir. Ancak maddede, yapı kullanım izninde belirtilmiş olan sınai faaliyetten başka ya da konut olarak verilmiş olan yapı kullanım iznine rağmen sınai faaliyette bulunmaya izin verilmesi halinde oluşturmamaktadır. Bu şekilde, yapı kullanım izninde bulunmayan amaç dışında bir sınai faaliyete de izin verilmesinin suç olması gerektiği düşüncesindeyiz⁹⁵.

İlgili suç sırf hareket suçu⁹⁶ olup, yetkili kişi tarafından söz konusu sınai faaliyete müsaade edildiğini gösteren ruhsatın düzenlenmesi ile tamamlanmaktadır. Suçun oluşması için söz konusu sınai faaliyetin yürütülmesine başlanması aranmamaktadır⁹⁷.