Inform atika va axborot texnologiyalari

B uttonl
komponenti 
ustiga ikki m arta sichqoncha bilan bosam iz va dasturni 
tahrirlash oynasida dasturim iz m atniga quyidagi qatorlar
421

---

q o ‘shilganini ko ‘ramiz
procedure TForm I.ButtonlC lick(Sender: TObject);
begin
end;
procedure TForm I.ButtonlC lick(Sender: TObject);
qatoridan keyin quyidagi qatorlarni kiritamiz 
Var
a,b,c:Real;{
Tenglama koeffitsiyentlari } 
d. Real;
{ D iskrim inant} 
xl,x2:R eal; 
{
Tenglama ildizlari }
Dasturda ishlatilayotgan a,b,c,d,xl,x2 berilishlar va 
natijalar o ‘zgaruvchilar boTgani uchun ularning tipi 
var
operatori yordamida k o ‘rsatiladi. 0 ‘zgaruvchilar tiplari 
keyingi paragrafda batafsil ko ‘rib chiqiladi.
Begin operatoridan keyin esa quyidagi qatorlam i kiri­
tamiz
{ Kerakli m a’lumotlami kiritish } 
a: =StrToFloat(Edit 1. Text);
b: =StrToFloat(Edit2. Text);
c: =StrToFloat(Edit3. Text);
{ Diskriminantni hisoblash }
d:=b*b-4*a*c;
I f d<0 Then
Begin
Label5.Caption: = 
’D iskrim inant 
noldan
kichik’+#13+
’Tenglamaning haqiqiy ildizi yo ‘q. ’
End
Else
Begin
( Ildizlarni hisoblash j
xl:= (-b-Sqrt(d))/(2 *a);
x2:=(-b+Sqrt(d))/(2*a);
{ x l , x 2 natijani chop etish }
422

---

LabelS.C aption: = ’Tenglama ild izla ri’
+#13+ ’x l = ’+ F loatToStr(xl)
+#13+ ’x2= ,+FloatToStr(x2);
End.
K vadrat tenglam ani yechadigan dastur tayyor va al- 
batta har bir W indows oynasi kabi yuqori o‘ng burchakda 
joylashgan I *J belgini bosib dasturdan chiqish mumkin. 
Lekin dasturni y a ’nada chiroylik b o ‘lishi uchun 
Button2
kom ponentiga dasturdan chiqish buyrug‘ini dasturlashti- 
rish mumkin. B uning uchun 
B utton2
komponenti ustiga 
ikki marta sichqoncha bilan bosiladi va dasturni tahrir­
lash oynasiga qo ‘shilgan quyidagi
procedure TForm I.Button2C lick(Sender: TObject);
begin
end;
dastur fragm entidagi 
B egin
va 
end
operatorlari orasi­
ga Close; buy rug 6 i kiritish lozim.
Q uyida kvadrat tenglam ani yechish algoritmi asosida 
tuzilgan dastum ing to ‘liq m atni (dastur matni 1 da) beril­
gan.
D astur m atni 1
unit Kvadrat;
interface
uses
Windows, M essages, SysUtils, Classes, Graphics,
Controls, Forms, Dialogs, StdCtrls;
type
TForm I = class (TForm)
Label 1: TLabel;
E d itl: TEdit;
Edit2: TEdit;
Edit3: TEdit;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
423

---

LabeM: TLabel;
LabelS: TLabel;
Buttonl: TButton;
procedure Button 1 Click(Sender: TObject);
procedure FormActivate(Sender: TObject);
private
{ Private declarations )
public
{ Public declarations }
end;
var
F orm l: TFormI;
implementation
{$R *.DFM)
procedure TForm I.ButtonlC lick(Sender: TObject);
Var
a,b,c:Real; { Tenglama koeffitsiyentlari}
d.Real; 
{ D iskrim inant}
xl,x2:R eal; { Tenglama ildizlari}