Inform atika va axborot texnologiyalari

o tntwO*.
►
a
kvbu
« w r r
Г гш » ч й м
6 0
rnd
1 4 .1 -r a s m . MS W in d o w s n in g b o s h m e n y u s id a n D e lp h i ni y u k la sh .
4 0 3

---

2. 
Ishchi stoliga 
Delphi
dasturi uchun o ‘m atilgan yor- 
liqni ishga tushirish bilan (Yorliqni foydaluvchining o ‘zi 
yaratib olishi kerak).
Delphi ni ishga tushirgandan keyin ekranda quyidagi 
ko ‘rinish hosil bo‘ladi (14.2-rasm). Ekranda beshta oyna- 
cha hosil bo‘ladi: 
Delphi6
- bosh oynasi (14.3-rasm ), 
F orm l -
forma oynasi (14.4-rasm), 
Object TreeView -
ob ’ektlami daraxtsimon ko‘rish oynasi (14.5-rasm ), 
O b­
je c t Inspector
- ob’ekt inspektori oynasi (14.6-rasm ) va 
dasturni tahrirlash oynasi (14.7-rasm).
■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ M
l - I
d
I
[Ь
i w £k«k
1
Qur 
looto
D 
S • У f l F 3
«
s w M | A d d M l
w n t i U l l L
j j j ^
o Ш
z
и
6 d- 
a
i r
^
 
a
 
•
В 2 Ш 2 Ь Г : М 4
jsi
S i
& «■ *
! i > ,
- l o l x)
ГЗ Fowl
Jrorml 
zi
1 tv«rtt 1
0Ane>m
V 
AliaStKil 
True 
,
AuoSm 
Fab* 
—1
BOMode 
bdUftTcR^r
36t»detoam 
(tiS)«rEr*4w»x 
80*51,4. 
biScwU.
i
a
r
p r iv a t e
< P r iv a t e d e c J a r a tio o a >
2 J
31 
Medted 
:kwMi 
0 3
1 4 .2 - rasm . D elphi m u h itin in g a s o s iy oy n a la ri.
Ef» I » $m»0i 
f t e w t
й »
Ц яр е п * » U « « b w I n * y n d e * н *
pN ew T -
*
D r f - Q
C P 5
0
 
SU nM I Mdborul I W r S I $ « * ■ I CMj «сева I D
■J4 75 3 s - n
^ 
ч a i s t i i ^ h » « й а в ^ " ' 
14 .3 - rasm . D elphi m u h itin in g b o s h o y n a s i.
4 0 4

---

itiBheki
. , r X
O b j e c t T r c e V t e w
TfSffST
1 4 .4 -r a s m .
F orm a o y n a s i.
1 4 .5 -r a sm .
O b ject T ree V ie w o y n a s i.
f t U n U l js.rv
Fermi
Р м р еЛ м I E v ertj | 
AclivtCcrtiol 
Aign 
* J o n e
А У м в М
Fabe
АУмВМ/акгбб 
S A n rfw r. 
lakLAatlcol
Ai*oSc»ol 
True
AaoSB* 
Fabe
BOMode 
bdLeflTcAsN
В Border)com 
(brSyUenMeru.
Borders l)4e 
to S a
i.
Сацюп
lAlrbewn
Forml
. k } TFsm l 
. _ J
UnT) j
■ m il On i t 1:
e i m l o w » ,
3 Y * P t i l e , V u i « m » , 01
0 i» lo g » , S td C e r le :
«
T f o r * I - t l M s i T T e r w )
L e t - 1 1 : T t e t x l j
► • M l J ! T T u M l J
«имев!: TIutroB;
r r » c e « e r e l u t t n n l C l l e t ( l e o d t t : T - X > j r c t)
I f t j r t t t
I
1 4 .6 -ra sm .
O bject In sp ecto r
 o y n a s i.
1 4 .7 -ra sm .
D astu rn i ta h rirla sh o y n a s i.
D elphi m uhitining bosh oynasi
Delphi m uhitining bosh oynasida uning asosiy menyu- 
si (14.8a-rasm), piktografik tugm achalar paneli (14.8b- 
rasm ) va kom ponentlar palitrasi (14.8c-rasm ) joylash- 
gan. Bosh oynada proyektni boshqarish uchun kerakli 
vositalar m ujassam langan. Delphi proyekti - bu kompil- 
yator tom onidan, dastur yaratgandan so‘ng, yaratilgan 
dasturga tegishli b o ‘lgan fay liar to‘plamidir. Proyekt, bir 
yoki bir nechta proyekt fayllarini va m odullam i o ‘z ichi- 
ga oladi. Proyekt fayli *.dpr kengaytm asiga ega bo‘lib, 
proyektning um um iy holatini o ‘zida saqlaydi. Proyekt
405

---

modulining fayli esa *.pas kengaytm ali bo ‘lib, ishchi 
faylini yaratishda kompilyatorga kerak bo ‘luvchi protse­
dura, funksiya matnlari, tiplam ing tavsifi va boshqa m a’- 
lumotlami o ‘zida saqlaydi.
I Pie 6 * Search yew Project Run Component Database lo o k Wndow Help
a) aso siy m enyu
b) 
piktografik tu g m alar paneli 
Standard |Addtional| WW2| Swteml DalaAccenl Oala Conbob I db£x«e« I DalaSnaol BDE - i l l
c) kom ponentlar palitrasi
14.8-rasm. Delphi b o sh oynasining qism lari.
Asosiy menyu
Delphi ning asosiy menyusi quyidagi menyulardan 
iborat:
File, Edit, Search, View, Project, Run, Component, 
Database, Tools, Window, Help.
0
‘z navbatida bu menyular bir qator qism menyular­
dan tashkil topgan.
File ning qism menyusida bir necha buyruqlar bo ‘lib 
ular yordamida yangi proyekt ochish, yangi forma ochish 
va ulami saqlash, shu bilan birgalikda ochilgan proyekt­
ni yopish, Delphi dan chiqish kabi vazifalam i bajarish 
mumkin.
Edit qism menyusidan foydalanib dasturni tahrirlash, 
y a’ni u ustida turli xil amallami bajarish mumkin.
Search qism menyusi yordam ida dastur matnidagi 
kerak b o ig a n so‘zlami topish, ulam i boshqasiga al- 
mashtirish amallami bajarish mumkin.