Inform atika va axborot texnologiyalari
Yüklə 10,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| «Заж им»
(Qisqich) yordam ida bu soha chegaralari o ^g artirilad i. Yuqoridagi «Заж им» esa xat boshi joyini k o ‘rsatadi. Uning joylanishini ham o ‘zgartirish mumkin. Gorizontal tasm alar qatori boshida to ‘rtta piktogram ma joylashgan. U lar hujjat k o ‘rinishining bir holatidan ikkinchisiga tez o ‘tish piktogrammalaridir. 6.2. H U JJA TLA RN I YARATISH Avvalo m atn nim alardan tashkil topadi, uning ele- mentlari qaysilar kabi savollarga javob berib o ‘tamiz. M atn - sim vol, so ‘z, qator, parcha, abzats (xat boshi), sahifa kabilardan tashkil topgan. Sim vol Cbelgi) - bu m atnning eng kichik elementidir. U o ‘lchov, yozilish usuli (oddiy, qalin, yozma, ostiga chizilgan), rang, shrift, pozitsiya (yozilish o ‘rni) kabi xususiyatlarga ega. Sim vollar ketm a-ketligi quyidagi ob’ektlam i tashkil etadi: so‘z, parcha, abzats, m atn sahifasi. So z - bu ikki tom ondan ajratuvchi sim vollar (bo‘sh simvol, nuqta, vergul v a h.k.) bilan chegaralangan simvollar ketm a-ketligidir. Keltirilgan xususiyatlarga q o ‘shimcha: birinchi (oxirgi) simvol m avjudligi hamda simvollar soni cheklanganligi (so ‘z uzunligi). Qator - shu nom li kod bilan tugagan sim vollar ket ma-ketligi. Q o ‘shim cha xususiyatlar: qator boshi va oxi- ri, matnda qator tartib raqami, qator uzunligi, qatom ing chap va o 'n g chegarasi mavjudligi. Parcha - m atnning belgilab olingan qismi. Abzats - abzats belgisi bilan ajratilgan sim vollar ketma-ketligi. A bzats simvoli chop etilmaydi, m atnga 105 ENTER tugmachasi bosilganda kiritiladi. Abzatsning q o ‘shimcha xususiyatlari: chap va o ‘ng chegaralari, abzats boshidagi siljish, qatorlar soni, qatorlar o ‘rtasidagi interval, varaqdagi joylanishi. Sahifa - bu sahifa kodi bilan tugallanuvchi qatorlar to ‘plami. Q o‘shimcha xususiyatlari: sahifa tartib raqami, sahifadagi qatorlar soni. Asosiy global ob’e k t - matnning o ‘zidir. Q o ‘shimcha xususiyatlari: matn boshi va oxiri, matndagi qatorlar soni, matnning varaqda joylanishi. Kompyuterga matn kiritish qoidalari quyidagicha: • Simvol kursor turgan joyga kiritiladi. • Sichqoncha ko‘rsatkichi kursomi kerakli jo y g a tez olib borish uchun ishlatiladi va matn terish jarayo- nida qatnashmaydi. • E N T E R tugmachasini faqat abzats oxirida bosish zarur. • Matnni o ‘rtagajoylashtirish, abzats siljishini qo‘yish va matnni bir tomonga surish uchun «Пробел» (B o‘sh joy) tugmachasidan foydalanish tavsiya etil maydi. • M atn terish jarayonida uni tez-tez xotiraga saqlab qo ‘yish lozim. • Sahifalarga tartib raqami klaviaturadan kiritil- maydi. • Nuqta va verguldan oldin bo‘sh simvol qo ‘yish tavsiya etilmaydi. Endi matnda harakatlanish uchun ishlatiladigan asosiy tugmachalami ko‘rib chiqaylik: T u g m a c h a N im a g a ish latilad i? S h ift+ (H a rf) k a tta h a rfn i y o zish B a c k sp a c e k u rso rd an ch a p d a turgan sim v o ln i o ‘c h irish D e le te k u rso rd an o ln g d a tu rg an sim v o ln i o ‘c h irish 106 C a p s L o ck fa q a t k a tta h a rfla r b ila n y o z is h C trl+ < - k u rs o m i c h a p g a b itta s o ‘z siljitish C trI+ —> k u rs o m i o 'n g g a b itta s o ‘z s iljitis h C trl+ T k u rs o rn i b ir a b z a ts y u q o rig a siljitish C trl+ T k u rs o m i b ir a b z a ts p a s tg a siljitis h C trl+ E n d k u rs o m i m a tn n in g o x irg i h a rfig a siljitish C trl+ H o m e k u rs o m i m a tn n in g b irin c h i h a rfig a siljitish E n d k u rs o m i q a to r o x irig a siljitish H o m e k u rs o m i q a to r b o sh ig a siljitish P a g e U p E k ra n b etlarin i y u q o rig a v a ra q la sh P a g e D o w n E k ra n b etlarin i p a stg a v a ra q la s h Bitta bo ‘sh qator kiritish uchun kursom i oldingi qa tom ing oxirgi simvolidan keyin q o ‘yib, EN T ER tugm a chasi bosiladi. Bitta qatorni ikkiga bo ‘Iish uchun yangi qator bosh- lanishi kerak b o ‘lgan pozitsiyaga kursom i olib borib, EN TER tugm achasi bosiladi. Ikkita qatorni birlashtihsh uchun kursom i birinchi qatom ing oxirgi simvolidan keyin q o ‘yib, D elete tugm a chasi bosiladi. MS Word matn protsessori da yangi hujjatlar yaratish bir necha usullar bilan amalga oshiriladi: 1. «Стандартная» (Standart) vositalar panelida «Создать файл» (Fayl yaratish) piktogram m asi usti da sichqoncha bosiladi. Ekranda «toza qog‘oz» paydo bo ‘ladi. Yangi hujjat ochilishini oynaning sarlavha qato ri da «Документ» (Hujjat) so‘zi yonidagi tartib raqami- ning o ‘zgarishidan bilamiz. 2. Xuddi shu amalni «Файл» m enyusidagi «Создать» (Yaratish) buyrug‘i orqali ham am alga oshirish m um kin. Bu holda ekranda quyidagi oyna nam oyon bo ‘ladi (6.5-rasm). 107 |